رسانه‌های روس فاش کردند
دست خانواده اردوغان در دست داعش
وجه اول: افشای اسنادی از همکاری خانواده اردوغان با داعش
چنین به نظر می‌رسد که روابط ترکیه - روسیه مستعد بحرانی بود که سقوط جنگنده روس باعث گسترده شدن آن شد. وقتی پوتین ترکیه را متهم به تامین مالی داعش و خرید نفت از آنها کرد، فغان اردوغان در آمد. به گزارش الجزیره، پوتین افزود که آنکارا چشم بر قاچاق نفت از سوی داعش بسته است. رئیس‌جمهوری روسیه در سخنانی تصریح کرد «تردیدی نیست» که نفت تروریست‌ها از سوریه به ترکیه می‌رود. به گزارش الجزیره، پوتین افزود که ما از آسمان شواهدی داریم که نشان می‌دهد خودروی‌های حامل نفت روز و شب به سمت ترکیه می‌روند. در راستای تایید سخنان پوتین مبنی بر ارائه کمک از سوی دولت ترکیه به داعش روزنامه مصری الیوم السابع به نقل از روزنامه جمهوریت ترکیه اعلام کرد که چندی پیش دادگاهی در ترکیه سردبیر روزنامه جمهوریت و یکی از خبرنگاران این روزنامه را به اتهام انتشار گزارش درباره حمایت نظامی آنکارا از داعش بازداشت کرد. این دو روزنامه نگار ترکیه، تصاویری از یک محموله سلاح و مهمات که در کامیون‌هایی برای شبه‌نظامیان تندرو و احتمالا داعش در سوریه بارگیری شده بود منتشر کردند. «جان دوندار»، سردبیر روزنامه که یکی از منتقدان دولت رجب طیب اردوغان است و «اردم گل»، خبرنگار روزنامه جمهوریت این تصاویر را منتشر کرده‌اند. دادگاه این دو را به «پیوستن به گروه تروریستی و جاسوسی و افشای اسرار نظامی کشور» متهم کرده است. اردوغان در واکنش به این مساله اعلام کرد که این کامیون‌ها حامل کمک‌های اضطراری برای ترکمن‌های ساکن شمال سوریه بود. با این حال، اسناد جدیدی از همکاری ترکیه با داعش منتشر شده است. شبکه تلویزیونی روسیه 24 تصاویری از بلال اردوغان، فرزند رئیس‌جمهوری ترکیه و داماد او به همراه گزارش‌هایی منتشر کرد که نشان از همکاری آنها با داعش دارد. پایگاه اینترنتی Zero Hedge به نقل از روزنامه «زمان» (روزنامه‌ای نزدیک به فتح‌الله گولن که پیش از این مراد و استاد اردوغان بود اما در نهایت میان او و اردوغان کدورت‌هایی پدید آمد و منجر به دستگیری هواداران گولن در تمام نهادهای اداری و سیاسی ترکیه شد) در همین راستا اعلام کرد که بلال اردوغان، فرزند رجب طیب اردوغان، مالک یک شرکت کشتیرانی تحت پرچم مالت است. گروه «BMZ»، شرکتی که مالک آن بلال اردوغان و برخی دیگر از اعضای خانواده او است، در سال 2014 دو تانکر به قیمت 36میلیون دلار خریداری کرد. روزنامه تودیز زمان می‌نویسد: «این تانکرها در شرکت «کشتیرانی و حمل‌ونقل نفتی»- زیرمجموعه گروه BMZ که در مالت تاسیس شد- در اکتبر 2014 به ثبت رسیدند؛ این تانکرها پیش از این به مدت 10 سال به شرکت پالمالی دنیزچیلیک اجاره داده شده بود.»
المانیتور با اشاره به معاملات مخفی اردوغان و خانواده‌اش با داعش و بده بستان با اسرائیل می‌نویسد: «جزئیات این معاملات نفتی نشان می‌دهد که اردوغان و حلقه نزدیکانش از این معاملات بسیار منتفع می‌شوند. برات آلبایراک، داماد اردوغان، نیز دستی در این معاملات دارد. او به تازگی به‌عنوان وزیر انرژی ترکیه انتخاب شده است.» این گزارش می‌افزاید: «چند نفر از مقام‌های کرد عراقی به شرط فاش نشدن نام تایید کردند که احمد چالیک، تاجری که روابطی نزدیک با اردوغان دارد، از این اختیار برخوردار شده که نفت کردستان را هم از طریق کامیون به ترکیه منتقل کند.» اردوغان اگرچه میانه‌ای با کردها ندارد اما به دلیل منافع مالی ظاهرا حکومت اقلیم کردستان عراق از این قاعده مستثنا هستند. اردوغان و خانواده‌اش در حال انتقال مقادیر قابل توجهی نفت از کردستان عراق به ترکیه هستند.
روزنامه زمان می‌نویسد: «آیا نمی‌توان گفت که فرزندش بلال در حال انتقال نفت خام داعش است؟» یا شاید اردوغان از طریق فرزند دیگرش بوراک دست به جابه‌جایی نفت داعش می‌زند که او نیز «ناوگانی از کشتی‌ها دارد» که به گزارش روزنامه «سوزچو» در سال 2014 در بندر اشدود اسرائیل لنگر انداخته بودند. در رسانه‌های اجتماعی و در فضای مجازی عکس‌هایی از بلال اردوغان منتشر شده که او را با برخی چهره‌های داعش نشان می‌دهد. با این حال، روزنامه سوزچو و زمان این احتمال را از قلم نینداخته و افزوده‌اند: «ممکن است این مردان ریش‌دار عضو داعش یا هیچ گروه دیگری نباشند اما ظاهر آنها به‌گونه‌ای است که این باور را جا انداخته که دست خانواده اردوغان با رهبران داعش در یک کاسه است.» روزنامه‌های روسی مدعی‌اند که این مردان ریش‌دار «رهبران داعش هستند که در قتل عام‌های حمص و راجووا [نامی کردی برای کردستان سوریه یا کردستان غربی] مشارکت داشته‌اند.» یکی از مقام‌هایی که مدعی است اردوغان و خانواده‌اش به قاچاق نفت برای داعش می‌پردازند وزیر اطلاع‌رسانی سوریه «عمران الذوبی» است که چندی پیش چنین گفت: «تمام این نفت به شرکتی تحویل داده می‌شود که به فرزند اردوغان تعلق دارد. به همین دلیل است که آنکارا از اقدام مسکو در بمباران 500 کامیون ترکیه حامل نفت عصبانی شده است. این ضربه‌ای بر اعصاب اردوغان و شرکت او بود. آنها نه تنها نفت وارد می‌کنند بلکه گندم و آثار باستانی نیز وارد می‌کنند.»
در همین راستا، موفق الربیعی، مشاور سابق امنیت ملی عراق، در صفحه فیس بوک خود چنین نوشت: «اول و مهم‌تر از همه، ترک‌ها به شبه‌نظامیان کمک کردند تا نفت عراق و سوریه را بدزدند و آن را به ازای بشکه‌ای ۲۰ دلار به فروش برسانند. این نصف قیمت جهانی نفت است.» در نهایت، ترکیه نه تنها سلاح و پول به النصره و گروه‌های تحت حمایت خویش می‌فرستد بلکه مسوول تسهیل نقل‌وانتقالات نفتی داعش است که سالانه بیش از ۴۰۰ میلیون دلار عواید نصیب این گروه می‌کند. روزنامه عرب زبان «العربی الجدید» با اشاره به اینکه اسرائیل هم یکی از طرف‌های ذی‌نفع نفت داعش است، می‌نویسد: «به گفته یک مقام اروپایی در پایتخت یکی از کشورهای عربی: اسرائیل نفت را پالایش کرده و به یکی از کشورهای مدیترانه می‌فرستد. این نفت جایگاه شبه‌قانونی یافته و به ۳۰ تا ۳۵ دلار در هر بشکه فروخته می‌شود. این نفت ظرف یک تا دو روز به چند شرکت خصوصی فروخته می‌شود در حالی که بیشتر این نفت به یک شرکت پالایش ایتالیایی داده می‌شود که سهامدار یکی از باشگاه‌های فوتبال ایتالیا است.» این مقام اروپایی که عضو یک شرکت نفتی بین‌المللی است، می‌افزاید: «اسرائیل هم به مهم‌ترین بازاریاب نفت داعش تبدیل شده است. بدون کمک طرف اسرائیلی، نفت داعش فقط در میان عراق، سوریه و ترکیه به حرکت در می‌آید.» روزنامه پراوادای روسیه در گزارش ۲۹ نوامبر ۲۰۱۵ خود به تحقیقات انجام شده از سوی محققان دانشگاه کلمبیا اشاره می‌کند؛ محققانی که از آمریکا، ترکیه و اتحادیه اروپا بوده و سرپرستی این تحقیق را «دیویدال.فیلیپس» بر عهده دارد. در این تحقیق مفصل، دلایل فراوانی برای همکاری اردوغان با داعش شمرده شده است. از سوی دیگر، استیون‌ای‌کوک، محقق شورای روابط خارجی آمریکا هم با اشاره به تاخت و تاز ترکیه در خاورمیانه می‌نویسد این کشور نه راه حل بلکه خود مشکل اصلی در خاورمیانه است و بسیاری از بحران‌های منطقه زیر سر مقام‌های ترک است.
وجه دوم: منطقه پرواز ممنوع روسی
آنکارا یکی دو سالی است بر طبل «منطقه پرواز ممنوع» بر فراز سوریه می‌کوبد و به هر وسیله‌ای متوسل شد تا بتواند پشتیبانی غرب را به دست آورد اما نتوانست. در قضایای کوبانی که باعث شد داعش به این شهر کوچک یورش ببرد باز هم ترکیه مقاومت کرده و اعلام کردند در صورتی وارد میدان نبرد می‌شوند که غرب قول همکاری منطقه پرواز ممنوع در سوریه را بدهد. این خواسته راه به جایی نبرد. با این حال، بر خلاف ترکیه، مسکو توانست به راحتی و بدون هیچ مخالفتی از سوی غرب منطقه پرواز ممنوع خاص خود بر فراز سوریه را برقرار کند. اما چگونه؟ سقوط جنگنده روسی بهانه لازم را به دست کرملین‌نشینان داد. مسکو با استقرار موشک‌های اس 400 توانسته بار دیگر کفه ترازوی بازی در سوریه را به نفع خود دگرگون کند. افزون بر این، پوتین اعلام کرده ضمن انتقال تانک و ادوات جدید نظامی به سوریه، بمب‌افکن‌های این کشور با جنگنده‌هایی اسکورت خواهند شد. اکنون جنگنده‌های روسی بر فراز سوریه جولان داده و برخی مقام‌های نظامی اسرائیل هم اعلام کرده‌اند که روس‌ها بارها حریم هوایی ما را شکسته‌اند. چنین است که ترکیه اعلام کرد تا مدتی هیچ پروازی بر فراز سوریه انجام نخواهد داد.
اردوغان: اس 400 تهدیدی برای ماست
استقرار سیستم‌های ضدموشک اس ۴۰۰ بی‌تردید قدرت مانور بیشتری به روسیه خواهد داد. کرملین اعلام کرده است هر تهدیدی علیه جنگنده‌های خود بر فراز سوریه را به شدت پاسخ خواهد داد. در همین راستا، روزنامه پراوادای روسیه به نقل از اردوغان می‌نویسد: اگر جنگنده ترکیه از سوی موشک‌های اس۴۰۰ بر فراز سوریه سرنگون شود به مثابه «تجاوز و اقدام جنگی روسیه علیه ما» خواهد بود. وقتی سی‌ان‌ان از اردوغان در مورد واکنش ترکیه در صورت سقوط جنگنده‌هایش پرسید، رئیس‌جمهوری ترکیه چنین پاسخ داد: «ما خواهان بدتر شدن وضعیت منطقه نیستیم. نمی‌خواهیم تنش افزایش یابد اما اگر چنین اتفاقی رخ دهد مسوولیت آن با روس‌هاست.» اردوغان افزود در صورتی که اتفاقی مانند سقوط سوخوی ۲۴ برای جنگنده‌های ترکیه رخ دهد احتمالا جنگ در خواهد گرفت. به گزارش پراوادای روسیه، خلبان سوخوی ۲۴ که به سلامت به پایگاه روسیه بازگشت در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود که هیچ اخطاری از سوی جنگنده‌های ترکیه داده نشد. او می‌گوید ما بر فراز سوریه بودیم و ثانیه‌ای وارد خاک ترکیه نشدیم.
اتحاد مسکو با کردهای سوری، زهر چشم کرملین از اردوغان
«زینا خودر»، گزارشگر الجزیره می‌نویسد اکنون مسکو برای انتقام از ترکیه در حال نزدیک شدن به گروهی است که اگرچه علیه داعش می‌جنگد اما ترک‌ها آنها را گروهی «تروریستی» می‌نامند. این گروه نیروهای کرد سوری یا یگان‌های مدافع خلق کرد (YPG) است که یک گروه کرد مورد حمایت آمریکا است که در قضایای حمله داعش به کوبانی با عقب راندن این گروه تروریستی توانست به متحد آمریکا در سوریه علیه داعش تبدیل شود. گزارشگر الجزیره می‌نویسد: «تردیدی نیست که تقویت این گروه کردی باعث خشم ترکیه خواهد شد چرا که آنها را تهدیدی علیه خود می‌پندارد.» در واقع، کردهای سوری با برخی یگان‌های عرب ادغام شده و گروه «نیروهای دموکراتیک سوری» یا SDF را تشکیل داده‌اند. این گروه اکنون وارد نبردی سخت با جناح اپوزیسیون مورد حمایت ترکیه در شمال حومه حلب شده است. منطقه غرب فرات همان‌جایی است که ترک‌ها برای خود آنجا را «خط قرمز» تعیین کرده‌اند. گروه SDF توانسته شهرهای تحت کنترل اپوزیسیون مورد حمایت ترکیه که نزدیک به شهر کیلیچ در مرز ترکیه است را آزاد کند. این شهر در سوریه «باب السلامه» نامیده می‌شود.
الجزیره می‌نویسد گروه SDF با پشتیبانی هوایی روسیه و با بیرون راندن اپوزیسیون مورد حمایت ترکیه اکنون دست برتر یافته و در صورت ادامه این وضعیت نه تنها ترکیه بستر نفوذ خود را در شامات از دست خواهد داد بلکه به بازیگری حاشیه‌ای تبدیل خواهد شد. این اقدام همچنین ضربه‌ای حیثیتی برای ترک‌ها خواهد بود. مسکو مانور دیگری را نیز آغاز کرده است. این کشور از اسد و جناح سیاسی YPG خواسته تا دست اتحاد به یکدیگر دهند. الجزیره می‌نویسد: «این اتفاق هنوز رخ نداده است، دست کم در ظاهر چنین به نظر می‌رسد.» رکش‌های سقوط جنگنده روسی همچنان بر تن جانشینان آتاتورک اصابت می‌کند. اگرچه روسیه وارد تقابل نظامی مستقیم با ترکیه نشد اما اقدامات این کشور از لحاظ تحریم‌های اقتصادی و دیپلماتیک و جدال عملی در سوریه به‌گونه‌ای است که ترک‌ها آرزو می‌کردند که‌ای کاش جنگنده روسی را ساقط نکرده بودند. در واقع، پاسخ اقتصادی- دیپلماتیک و امنیتی روسیه دست کمی از پاسخ نظامی این کشور ندارد. فایننشال تایمز می‌نویسد روسیه تلاش دارد به هر شکلی انتقام سقوط جنگنده خود را از ترکیه بگیرد. بر همین اساس، ائتلاف با کردهای سوری مد نظر کرملین است. این گزارش می‌افزاید کردهای سوری اکنون دست خود را به لحاظ سیاسی برتر یافته و دم از خودمختاری می‌زنند. با این حال، اریکا سولومون، گزارشگر فایننشال‌تایمز، می‌نویسد چنین اقدامی تبعاتی به دنبال دارد: از یکسو تلاش‌های آمریکا برای مبارزه با داعش را به خطر می‌اندازد و از سوی دیگر باعث خشم ترکیه و اعراب خواهد شد.
این گزارش می‌افزاید: ناظران بر این باورند که مذاکرات کردهای سوری با روسیه با هدف اعمال فشار بر آمریکا برای حمایت نظامی بیشتر و به شکلی ایده‌آل، شناسایی سیاسی این گروه باشد. فایننشال‌تایمز می‌نویسد مسکو زمان خوبی وارد رقابت با رقبای خود شده است؛ اگر تا پیش از جنگ داخلی در سوریه چیزی به نام خودمختاری کردهای سوری غیرقابل تصور به نظر می‌رسید اما اکنون با توجه به آنچه روی زمین می‌گذرد، خودمختاری کردها غیرقابل اجتناب شده چرا که آنها ثابت کردند شریکی موثر برای ائتلاف ضدداعش روی زمین هستند. اکنون بخشی از سرمایه‌گذاری روس‌ها روی کردهای سوریه است تا زهر چشمی از اردوغان بگیرند. به گزارش فایننشال تایمز، برخی مقام‌های آمریکایی مذاکرات روسیه با کردها را به رقابت بزرگ‌تر مسکو- واشنگتن در سوریه پیوند می‌زنند. برخی دیگر از مقام‌های آمریکایی هم معتقدند تشویق کردها برای خودمختاری بیشتر در سوریه بخشی از فشار روس‌ها برای ایجاد شکاف میان واشنگتن- آنکارا است تا بر ترس ترک‌ها مبنی بر تشکیل دولت کردی بیفزایند. پیش از این ترکیه، مقام‌های کرد سوری را تهدید کرده بود که اگر گام در مسیر خودمختاری یا استقلال بگذارند «ترکیه نیازی به اجازه از کسی ندارد. هر آنچه لازم باشد را انجام می‌دهیم.»
بازی غرب در اوکراین و تاثیر آن بر سوریه
رسانه‌های روسی معتقدند غرب به دنبال این است که ارتباطی میان اوکراین و سوریه به وجود آورد. آنها معتقدند خرابکاری در خطوط انتقال برق در جنوب اوکراین و ساقط کردن جنگنده روسی بر فراز سوریه نشانه‌هایی از این است که غرب می‌کوشد اهداف ژئوپلیتیک روسیه را مهار کند. روزنامه پراوادا می‌نویسد: «به اوکراین و ترکیه گفته شده برای پوتین مشکل به‌وجود آورید تا او نداند در کدام جبهه وارد نبرد شود.» این روزنامه معتقد است اوکراین و ترکیه به نمایندگی از جبهه غرب وارد نبرد نیابتی با روسیه شده‌اند. ویتالی کولیک، تحلیلگر اوکراینی به روزنامه اوکراینی «گلاورِد» می‌گوید: «روسیه برای اقدامات قاطعانه اوکراین هیچ‌گونه آمادگی ندارد زیرا این کشور به شدت درگیر سوریه شده است.»
ارسال نظر