واکنش تند پوتین به اقدام نظامی ترکیه
با سقوط هواپیمای روسی آسمان روابط آنکارا و مسکو تیره می‌شود
وضعیت جنگی درمرز سوریه و ترکیه
به گزارش الجزیره، وزارت دفاع روسیه تایید کرد که جنگنده Su-24 در نتیجه «آتش گشودن از زمین» سرنگون شده است. این در حالی است که خبرگزاری نیمه رسمی آناتولی به نقل از دفتر رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرد که «دو جنگنده اف 16 که در حال گشت هوایی بودند روز 24 نوامبر در سال 9:24 با جنگنده روسی مواجه شده و پس از اخطار به او، جنگنده را سرنگون کردند.» خبرگزاری روسی «تاس» به نقل از وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که «تحقیق در این زمینه در حال انجام است و هنوز زود است در این باره اظهارنظر کرد.» این خبرگزاری می‌گوید جنگنده روسی در حریم هوایی سوریه بود و «داده‌های مربوطه این را تایید می‌کند.»
سخنگوی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، سقوط جنگنده روس را «حادثه‌ای بسیار جدی» توصیف کرد اما در عین حال افزود که نتیجه‌گیری هنوز زود است. با این حال، هنوز از سخنان آقای سخنگو اندک زمانی نگذشته بود که ولادیمیر پوتین رسما موضع گیری کرد. به گزارش الجزیره، پوتین اعلام کرد که ترک ها از تروریست ها حمایت کرده و ما پاسخ سختی به آنها خواهیم داد. الجزیره می افزاید پوتین سرنگون کردن جنگنده روسی از سوی ترکیه را به مثابه «خنجر زدن از پشت» توصیف کرد؛ اقدامی که فقط از سوی تروریست ها بر می آید. چنین به نظر می رسد که شرایط در حال بدتر شدن باشد چرا که اپوزیسیون سوری هم اعلام کردند که یک هلیکوپتر روسی که در جستجوی خلبانان گمشده در مرز ترکیه بود نیز از سوی ترکیه ساقط شد.
پوتین: از پشت به ما خنجر زدند
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه ترکیه را به «خنجر زدن از پشت» به روسیه متهم کرد. پوتین در دیدار با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن گفت که هواپیمای سرنگون شده روسیه در عمق چهار کیلومتری خاک سوریه افتاده و هنگامی که مورد اصابت قرار گرفته، یک کیلومتر از مرز ترکیه فاصله داشته است. رئیس‌جمهور روسیه گفت که هواپیماهای روسیه در محلی مشغول عملیات بودند که تعدادی از اپوزیسیون سوری در آن حضور داشتند. پوتین همچنین گفت که این پیکارجویان باید «تروریست‌های بین‌المللی» تلقی شوند. او گفت: «مدت‌ها است که می‌دانیم که مقادیر زیادی نفت و مواد سوختی از مناطق تحت کنترل پیکارجویان به ترکیه فرستاده می‌شود و این پیکارجویان از این طریق تامین مالی می‌شوند. حالا هم از پشت به ما خنجر زده‌اند و هواپیمای ما را که در حال جنگ با تروریست‌ها بود، سرنگون کرده‌اند.» پوتین افزود که روسیه برای جلوگیری از برخوردهای ناخواسته در آسمان سوریه، توافق‌نامه‌ای با آمریکا امضا کرده و ترکیه هم عضوی از ائتلاف به رهبری آمریکا است.
جلسه اضطراری ناتو
ناتو در بیانیه‌ای تایید کرده است که شورای این سازمان به درخواست ترکیه در بروکسل جلسه فوق‌العاده تشکیل می‌دهد تا ترکیه بتواند همپیمانان خود را در مورد سرنگون کردن هواپیمای نظامی روسیه در مرز سوریه مطلع کند. مقام‌های ناتو می‌گویند که اوضاع را به دقت تحت‌نظر دارند و با مقامات ترکیه در تماس دائم هستند.
تناقض در روایت‌ها
«سارا رینسفورد» خبرنگار بی‌بی‌سی در مسکو، می‌گوید روایت‌های ترکیه و روسیه از ماجرا، با هم تناقض دارد. در حالی که ترکیه صحبت از سرنگونی یک هواپیما بر فراز حریم هوایی خود می‌کند، روسیه می‌گوید هواپیمای این کشور در کل مدت پرواز در حریم هوایی سوریه بوده است. روسیه مدعی است که می‌تواند این موضوع را ثابت کند. رسانه‌های دولتی روسیه هم این امکان را مطرح می‌کنند که هواپیما با یک موشک زمین به هوا توسط شورشیان سرنگون شده است. این با آنچه ارتش ترکیه می‌گوید، کاملا فرق دارد. به گفته ارتش ترکیه، دو جت اف 16 این کشور چند‌بار تلاش کردند با هواپیمایی که حریم هوایی ترکیه را نقض کرده بود، تماس برقرار کنند و بعد این هواپیما را سرنگون کردند. به گزارش خبرگزاری اینترفکس، دیمیتری پسکوف، سخنگوی دفتر رئیس‌جمهوری روسیه گفت که هنوز زود است در باره تیره شدن روابط روسیه و ترکیه بر سر سرنگون شدن هواپیمای روسیه سخن گفت. او همچنین حاضر به تایید این شایعه نشد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه قصد داشته دستور برگزاری نشست فوق‌العاده شورای امنیت روسیه را صادر کند یا خیر.
کارشناسان چه می‌گویند
در رسانه‌های روسیه بحث‌های فراوانی در مورد علت سرنگونی هواپیما مطرح است. ویکتور زابولوتسکی، رئیس «فدراسیون هوانوردان آماتور» به کانال خبری روسیه ۲۴ گفت که این هواپیما به احتمال قوی با موشک‌های زمین به هوایی که روی شانه حمل می‌شود، سرنگون شده. این احتمال به این معناست که باز هم داعش قصد قدرت‌نمایی داشته است. همچون ماجرای سقوط هواپیمای روسی بر فراز شرم‌الشیخ که ابتدا گمانه‌زنی‌های فراوانی در مورد آن مطرح و اعلام شد که داعش با موشک‌های زمین به هوا اقدام به سقوط هواپیمای مسافربری روسی کرده است، در گام اول ممکن است با سخنان زابولوتسکی این باور به ذهن متبادر شود که تنها گروه‌های چریکی و ماجراجو می‌توانند دست به چنین عملیات‌ها و مانورهایی بزنند. اما ایگور کوروتچنکو، کارشناس نظامی به کانال روسیه ۲۴ گفت: هواپیما در ارتفاع ۶۰۰۰ متری پرواز می‌کرده و برد موشک‌های زمین به هوا در این حد نیست. رسانه‌های ترکیه گزارش می‌دهند که یکی از خلبان‌های روس کشته شده است. «سیلین یگینسو»، گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌گوید وزارت دفاع روسیه «شلیک از زمین» را علت سقوط اعلام کرده است. با این حال، تفاوت میان دو روایت را نمی‌توان به این زودی توضیح داد.
سرنوشت خلبان‌های روسی
«سلینگیریت» خبرنگار بی‌بی‌سی در ترکیه، می‌گوید یکی از خلبانان به اسارت گروه قومی و شورشی ترکمن درآمده اما منابع مستقل این گزارش‌ها را تایید نمی‌کنند. برخی از گزارش‌ها هم حاکی است که بقایای هواپیما در محل اسکان گروهی از پناهجویان ترکمن فرو افتاده است. ترکمان‌ها از حملات هوایی روسیه و از جنگ با نیروهای بشار اسد فرار کرده‌اند. برخی گزارش‌ها هم می‌گوید که دیده شده دو چترباز بیرون پریده‌اند. بنابراین، آتش‌بازی‌های دیپلماتیک چنین برخوردهایی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. حقیقت این است که اکنون حریم هوایی سوریه بسیار پرترافیک است. جنگنده‌های ائتلاف غرب به رهبری آمریکا و جنگنده‌های روسی حریم هوایی سوریه را به اشغال خود در آورده‌اند. پیش از این هم سخن از برخورد جنگنده‌های روسی- آمریکایی شده بود اما طرفین با تدابیری احتمال هرگونه برخورد را کاهش دادند. «سیلین یگینسو»، به نقل از خبرگزاری اینترفاکس می‌گوید وزارت دفاع روسیه می‌گوید اطلاعات اولیه حاکی از زنده بودن دو خلبان است. نیویورک‌تایمز به نقل از شبکه تلویزیونی «هابرتورک» و آناتولی می‌نویسد دو ویدئو در تلویزیون ترکیه نشان داده شد که در یکی جنگنده روسی در هوا منفجر و تکه‌هایش بر زمین افتاد و در فیلم دیگر نشان داده شد که دو خلبان با چتر بیرون پریدند.
ترکیه، آغازگر بحران
اگرچه نخست‌وزیر ترکیه به وزارت خارجه کشورش دستور داده که با ناتو، سازمان ملل و کشورهای مربوطه این مساله را به بحث و مشورت بگذارد اما نشانه‌ها در روابط ترکیه- روسیه از مدت‌ها قبل حاکی از افزایش تنش میان آنها بود. به گزارش نیویورک‌تایمز، ترکیه طی روزهای گذشته «آندری کارلوف»، سفیر روسیه را فرا خواند تا نگرانی‌های این کشور درخصوص بمباران روستاهای ترکمن‌نشین در سوریه را به اطلاع او برسانند. مقامات ترکیه‌ای در این دیدار خواستار قطع فوری عملیات نظامی روسیه نزدیک مرز خود شدند. وزارت خارجه ترکیه می‌گوید: «این نگران‌کننده است که روس‌ها نبرد خود با ترور را نزدیک مرزهای ترکیه و علیه اقوام ترکمن انجام می‌دهند و این پیامدهایی به دنبال خواهد داشت.» برخی گزارش‌ها حاکی است که ترکیه برای جلوگیری از بحران احتمالی و براساس حسن‌نیت و مساعی جمیله می‌توانست به جای سرنگون کردن جنگنده روس به آن «هشدار» داده و دست به تعقیب و گریز هوایی بزند اما ظاهرا آنها گام آخر را در همان مرحله اول برداشتند. نیویورک‌تایمز می‌افزاید پیش از این هم ترکیه اقدام به ساقط کردن چند هواپیمای بدون سرنشین سوری کرده بود که وفادار به اسد بودند. آخرین بار در ماه می بود که ترکیه هواپیمای سوری در مرز با ترکیه را در منطقه هاتای هدف قرار داد. در هر حال، نیویورک‌تایمز می‌افزاید از ۳۰ سپتامبر که روس‌ها رسما وارد نبرد علیه داعش در سوریه شدند فریاد اعتراض مقامات ترکیه‌ای بلند شد. آنها احتمال می‌دادند که حضور روسیه کفه ترازوی معادلات را به نفع اسد و متحدان او سنگین کنند و در عمل امکان تجهیز گروه‌های مسلح از سوی ترکیه و اعراب وجود نداشته باشد. برخی گزارش‌ها حاکی است که نبردهای نیابتی در سوریه می‌رود که به نبرد مستقیم میان کشورهای درگیر تبدیل شود. ظاهرا گام اول از سوی ترکیه برداشته شد.
ارسال نظر