شوک انتخاباتی در آنکارا
گروه جهان: ناظران بین‌المللی انتخابات پارلمانی ترکیه فضای خشونت و ترسی را که بر انتخابات غالب بود، به نقد کشیده و می‌گویند محیط امنیتی، دستگیری نیروهای مخالف و سرکوب آزادی مطبوعات باعث شده علامت سوال بزرگی بر سر انتخابات قرار گیرد. به گزارش گاردین، اردوغان رئیس‌جمهور یترکیه اعلام کرده است که به دلیل نتایج انتخابات شایسته احترامی جهانی است. با این حال، بسیاری از مفسران خبری از نتایج انتخابات روز یکشنبه شگفت‌زده شده‌اند زیرا این نتایج با اغلب پیش‌بینی‌ها منطبق نیست. گاردین می‌نویسد؛ ناظران انتخاباتی که ماموریت رصد کردن تحولات انتخاباتی ترکیه را برعهده داشتند اعلام کردند که «نگرانی‌های جدی» نسبت به آزادی مطبوعات وجود داشت. «آندره گراس»، رئیس سوئدی این ناظران و نماینده شورای اروپا می‌گوید: «این انتخابات عادلانه نبود و مشخصه‌اش خشونت زیاد و ترس بوده است.»

بسیاری از ناظران داخلی و خارجی نسبت به نتیجه انتخابات اظهار شگفتی کرده‌اند. عارف کسگین، از مرکز تحقیقات استراتژیک ترکیه می‌گوید: «نتیجه شگفت انگیز» انتخابات برای کسی قابل پیش‌بینی نبود و حتی مسوولان موسسات نظرسنجی از مردم ترکیه عذرخواهی کردند چون نتوانسته‌اند سنجش درستی به آنان ارائه کنند. این تحلیلگر ترک می‌گوید: «پیروز این انتخابات رجب طیب اردوغان است، چون او اجازه نداد که ائتلافی شکل بگیرد و با مهندسی او این انتخابات صورت گرفت. نتیجه این انتخابات به معنای مشروعیت یافتن اردوغان است.» رئیس موسسه نظرسنجی متروپل که از معتبرترین موسسه‌های نظرسنجی ترکیه است، به شکست موسسه‌های نظرسنجی در پیش‌بینی پیروزی حزب عدالت و توسعه اعتراف کرده و گفته است: «ما در تحقیقات خود نتوانستیم واکنش مردم به احزاب مخالف و نیز وضعیت کنونی ترکیه را به درستی بسنجیم و در این زمینه ناموفق بودیم.» گاردین می‌افزاید: حزب عدالت و توسعه اکثریت مطلقی را که در انتخابات ژوئن از دست داده بود، به دست آورد و توانست 317 کرسی به دست آورد. اردوغان در اولین واکنش خود از جامعه بین‌المللی خواست نتایج انتخابات را به رسمیت بشناسد. اردوغان در واکنش به انتقاد رسانه‌های بین‌المللی گفت: «بازیگر نهایی در دنیای سیاست اراده مردم است و اول نوامبر اراده ملی باعث ثبات بیشتر شد.» اردوغان خطاب به رسانه‌های بین‌المللی گفت: «چرا رسانه‌های جهان نظر به ما دوخته‌اند و انتخابات کشورهای خود را نادیده می‌گیرند؟ چرا به اراده ملی مردم احترام نمی‌گذارند؟ اکنون حزبی با حدود 50 درصد از آرا قدرت را به دست آورده است... این باید مورد احترام جهانیان قرار گیرد.»


بسیاری از کارشناسان معتقدند؛ اردوغان به دنبال تغییر نظام سیاسی به ریاستی و تمرکز قدرت در دست خود است. با این حال، او در این راه بدون چالش نخواهد بود. محمد صالح خاتم، کارشناس امور سیاسی ترکیه که از استانبول روند انتخابات را تعقیب می‌کرد، می‌گوید: «اردوغان ممکن است برخی از سیاست‌هایش را تعدیل کند و حتی اگر این امر صورت نگیرد نیز نظام ریاستی بلافاصله اجرا نخواهد شد. با وجود آنکه حزب عدالت و توسعه قادر است به تنهایی دولت را تشکیل بدهد، اما اکثریت لازم را برای تغییر قانون اساسی به دست نیاورده است و تغییر قانون اساسی نیازمند همه‌پرسی است.» به گزارش گاردین، آندره گراس از رئیس‌جمهوری ترکیه خواست تا در فضای پسا انتخابات از سیاست‌های قطبی‌سازی خود دست بردارد. او خواستار اتحاد دوباره در فضای ترکیه شده که طی چند ماه گذشته با شکاف روبه‌رو شده است. گزارش ناظران غربی بر این است که اگرچه انتخابات به‌صورت حرفه‌ای برگزار شد و مردم تنوع زیادی در انتخاب خود داشتند اما خشونت علیه اپوزیسیون و احزاب مخالف و دستگیری فعالان سیاسی مخالف و حامی کرد مولفه «آزادی» انتخابات را زیر سوال برده است.