آناتولی در روز انتخابات پارلمانی به موافقان و مخالفان اردوغان تقسیم شد
ترکیه دوقطبی
دو بمب‌گذاری و درگیری احزاب مخالف ترکیه درخصوص مسائل سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه و آغاز حملات ترکیه علیه کردها و داعشی‌ها، موجب شده برخی بگویند نتیجه انتخابات ترکیه مانند ادوار گذشته که پیروزی عدالت و توسعه در آن محرز بود، چندان پیش‌بینی‌پذیر نباشد. به نظر می‌رسد با حمله نیروهای پلیس به دو رسانه تاثیرگذار ترکیه، تلویزیون «سامان یولو» که نزدیک به گولنیست‌هاست و روزنامه حریت که نزدیک به سوسیالیست‌های جمهوری‌خلق ترکیه است، فضای رسانه‌ای در این کشور، در آستانه انتخابات بسته‌تر شده است. دو روز پس از حملات نیروهای پلیس به رسانه‌های مخالف، اردوغان در قامت دبیرکل یک حزب، با عینکی آفتابی در میان طرفداران خود ظاهر شد و گفت: ترکیه به دنبال یک اندیشه است.
البته نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد شاید ترکیه به دنبال اندیشه‌ای که اردوغان به دنبال آن است نباشد. زیرا نظرسنجی‌های پیش از انتخابات نشان می‌دهد میزان محبوبیت حزب عدالت و توسعه پایین آمده و ممکن است حتی نسبت به انتخابات هفتم ژوئن آرای کمتری به دست‌آورد. در حال حاضر در برخی نظرسنجی‌ها میزان محبوبیت این حزب به زیر ۴۰ درصد رسیده است. از این رو گفته می‌شود اندیشه اردوغان که همان تغییر نظام این کشور از پارلمانی به ریاستی است، در عمل به مشکل برخورده است. زیرا اردوغان برای تعبیر رویای خود نیاز دارد بیش از دو سوم پارلمان توسط حزب عدالت و توسعه تسخیر شود. در این شرایط اما تحلیل‌هایی وجود دارد که بر اساس آنها حزب عدالت و توسعه به‌دنبال نزدیک شدن به ناسیونالیست‌هاست و برخی نظرسنجی‌ها نیز نشان می‌دهد جایگاه حزب عدالت و توسعه در میان ناسیونالیست‌های این کشور تقویت شده است.
برخی می‌گویند یکی از دلایل حمله ارتش ترکیه به کردها برای به دست آوردن رای ناسیونالیست‌ها بوده است. «جیلان یگینسو»، یادداشت‌نویس روزنامه نیویورک‌تایمز بر این باور است که اردوغان قصد دارد با خطرناک جلوه دادن کردها، رای ناسیونالیست‌ها را به حساب حزب متبوعش واریز کند. او در انتخابات هفتم ژوئن از این ناحیه به شدت آسیب دیده و قصد ندارد از یک سوراخ دوبار گزیده شود. در انتخابات هفتم ژوئن حزب کردتبار دموکراتیک خلق‌ها توانست با به دست آوردن 13 درصد از رای مردم برای نخستین بار در هیات یک حزب مستقل وارد پارلمان این کشور شود. تحلیل‌ها بر این امر استوار است که حضور کردها در قالب یک حزب موجب شد تا بخشی از آرای حزب عدالت و توسعه ریزش کند و در عوض کردها به شکل یک حزب وارد پارلمان شوند. به همین دلیل گفته می‌شود کردها در انتخابات اول نوامبر نقشی تعیین‌کننده خواهند داشت.
انتخابات نفرت و امید
انتخابات روز گذشته دو ویژگی مهم داشت. نخست اینکه ترکیه در شرایط بد اقتصادی قرار دارد و دیگر اینکه مباحث امنیتی مهم‌ترین مساله روز این کشور است. سایت خبری «RTE NEWS» ایرلند گزارش می‌دهد که مردم ترکیه روز گذشته از نخستین ساعات صبح به پای صندوقهای رای رفتند. این سایت می‌نویسد: روز شنبه اردوغان پس از برگزاری نماز در مسجد تازه استانبول از مردم این کشور خواست تا به پای صندوقهای رای بیایند و به حزبی رای بدهند که ثبات و امنیت را دوباره به این کشور بازگرداند. این در حالی است که برخی خبرها حکایت از این دارد که برای این دور از انتخابات مردم این کشور نسبت به انتخابات هفتم ژوئن حساسیت کمتری پیدا کرده‌اند. روز گذشته در مناطق شرقی ترکیه مردم این کشور از ساعت ۷ صبح به پای صندوقهای رای رفتند، این در شرایطی است که سایر نقاط رای‌گیری در ترکیه از ساعت ۸ پذیرای رای‌دهندگان بوده است.
نقطه امید برای حزب عدالت و توسعه
در حالی که مخالفان اردوغان می‌گویند این انتخابات تلاش حزب او برای دستیابی به اکثریت کافی برای تشکیل دولت و تغییر قانون اساسی است، برخی نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که «عدالت و توسعه» ممکن است باز هم به همان تعداد از کرسی‌ها برسد که در انتخابات خرداد ماه به دست آورد. البته نظرسنجی دیگری نیز روز پنج‌شنبه منتشر شده که در آن گفته می‌شود بیش از 50 درصد آرا به سود این حزب به صندوق‌ها ریخته خواهد شد. در آن صورت بیش از نیمی از 550 کرسی پارلمان نصیبش می‌شود که آن را از تشکیل ائتلاف بی‌نیاز می‌کند. در صورت تحقق سناریوی دوم اردوغان یک گام به سمت‌آرمان خود برداشته است. با این تفاوت که چون حائز اکثریت بیش از دو سوم کرسی‌های پارلمان نشده است، حزب عدالت و توسعه مجبور است برای تغییر قانون اساسی دست به دامن «همه‌پرسی» شود. با این حال برخی نظرسنجی‌های دیگر می‌گویند حزب عدالت و توسعه ممکن است مانند انتخابات هفتم ژوئن عاجز از به دست آوردن اکثریت پارلمان ترکیه شود و در این صورت مجبور است با یک حزب دیگر دست به تشکیل دولت ائتلافی بزند.
اگر اردوغان پیروز شود
روزنامه ایندیپندنت می‌نویسد اگر حزب عدالت و توسعه بتواند انتخابات اول نوامبر را به سود خود تمام کند، زنگ خطر در منطقه به صدا در خواهد آمد. این روزنامه در گزارشی می‌نویسد: اگر ترکیه حزب اردوغان را برای تشکیل دولت انتخاب کند، داعش تقویت شده و بحران پناهجویان تشدید خواهد شد. به نوشته روزنامه ایندیپندنت مردم ترکیه، روز اول نوامبر، برای انتخاب بین دو گزینه «ادامه جنگ و خونریزی» و «آرامش و ثبات» به پای صندوقهای رای رفتند. ترکیه در منطقه پرآشوبی واقع شده است ولی در ۱۰ سال گذشته از ثبات نسبی برخوردار بوده است. در این اواخر با تغییر سیاست‌های حزب عدالت و توسعه مناطق جنوب شرقی ترکیه که عمدتا کردنشین است نا‌آرامی حاکم شده است. در حال حاضر جنگ در عراق و سوریه کل منطقه را تحت تاثیر خود قرار داده است. ترکیه نیز در چند ماه اخیر با اتخاذ رویکرد ضد کردی موجب شده است نا‌آرامی‌ها در این منطقه افزایش یابد. کردها که اساسا در جنگ با داعش مورد حمایت روسیه و ایالات‌متحده هستند، در شمال سوریه و در لب مرز با ترکیه توانسته‌اند موفقیت‌هایی را به دست آورند اما این امر موجب نگرانی حزب عدالت و توسعه شده است. زیرا ترکیه بر این باور است که با قدرت گرفتن کردها در سوریه، مناطق کردنشین این کشور نا‌آرام خواهد شد.
ساعات شلوغ رای‌گیری
گزارش‌های میدانی از ترکیه حاکی از این امر است که در ساعات ابتدایی، حوزه‌های رای‌گیری خلوت بوده است اما هر چه به انتهای ساعات رای‌گیری نزدیک می‌شده است مردم این کشور استقبال خوبی از این انتخابات داشته‌اند. سایت «روداو» نزدیک به حزب کردتبار خلق‌ها می‌نویسد که از ساعت 12:20 اردوغان به همراه همسرش امینه از چند حوزه رای‌گیری بازدید داشته است. عبدالله گل، رئیس‌جمهوری سابق ترکیه نیز در ساعت 12 رای خود را به داخل صندوق انداخته و هنگام رای دادن نیز گفته است: ما روی هر رای مردم حساب باز کرده‌ایم. آرزوی آرامش برای کشور دارم اما تا بعد از اعلام نتایج انتخابات قصد ندارم بیشتر توضیح دهم. در این میان از ترکیه خبر می‌رسد احمدداووداوغلو، نخست‌وزیر ترکیه نیز در ساعت 11:30 رای خود را در شهر قونیه به صندوق انداخته است. او پیش‌تر رای‌های انتخاباتی خود را در شهر آنکارا به صندوق می‌انداخته اما این‌بار وی در زادگاه خود به پای صندوق رای رفته است. او در پای صندوق رای هم به خبرنگاران گفت: «امروز ما وظیفه خودمان را با رای‌مان انجام دادیم. می‌خواهیم که آینده یک ملت 70 میلیونی را رقم بزنیم.
ترکیه کشوری دموکراتیک است و رای‌گیری اثبات‌کننده همین موضوع است. من از مردم می‌خواهم که در این انتخابات بیشتر مشارکت داشته باشند تا فضای آرامش به کشور دوباره بازگردد. این رای‌گیری برای پیروزی و غالب شدن یک حزب نیست، بلکه برای آینده مردم و آینده کشور است.» برخی شاهدان عینی می‌گویند زمانی که داوود اوغلو وارد حوزه رای‌گیری شد طرفدارانش وی را هماهنگ صدا می‌کردند او نیز در پاسخ به آنها گفت: زنده باد «آ.ک.پ» (حزب عدالت و توسعه) و زنده باد ترکیه.
رای‌دهندگان حزب عدالت و توسعه
مصاحبه با رای‌دهندگان در پای صندوقهای رای نشان می‌دهد که هر فردی به یک دلیل خاص به یک حزب خاص رای داده است. باور رای‌دهندگان حزب عدالت و توسعه بر این امر استوار است که حزب عدالت و توسعه توانسته در این مدت جایگاه ترکیه را بالاتر ببرد. حمزه چاغلایان، دانشجوی 26 ساله استانبولی معتقد است ترکیه از دوران حزب عدالت و توسعه روند رو به رشد خود را به دست آورده است. بیشتر رای‌دهندگان حزب عدالت و توسعه تقریبا با این موضوع موافق هستند. چاغلایان در منطقه‌ای از استانبول زندگی می‌کند که به «باغچی‌لار» شهرت دارد. گفته می‌شود این منطقه یک نمونه کوچک از کل مردم ترکیه به حساب می‌آید. در نظرسنجی‌های صورت گرفته، در پیش از انتخابات از این منطقه مشخص شده است 50 درصد مردم این منطقه به حزب عدالت و توسعه رای خواهند داد. در این منطقه 510 هزار نفر حق رای دارند. در انتخابات گذشته نیز تقریبا 52 درصد مردم این منطقه به حزب عدالت و توسعه رای داده‌اند.
رای‌دهندگان حزب جمهوری‌خلق ترکیه
رای‌دهندگان این حزب بر این باور هستند که حزب جمهوری‌خلق ترکیه می‌تواند این کشور را وارد فاز تازه‌ای کند. «امید اوراس»، خبرنگار الجزیره می‌گوید: منطقه مرکزی کادیکوی در استانبول محل سکونت طرفداران حزب سکولار جمهوری خلق ترکیه است. از این منطقه در استانبول به‌عنوان بخش سکولار این شهر یاد می‌شود. در انتخابات هفتم ژوئن بیشتر ساکنان این محله به حزب جمهوری خلق ترکیه رای داده‌اند. رقمی که از این منطقه ۵۰۰ هزار نفری برای حزب جمهوری خلق ترکیه به دست آمده بود ۳/ ۵۸ درصد بوده است. در آخرین نظرسنجی در پیش از انتخابات مشخص شده است که بیش از ۷۰ درصد مردم این منطقه به حزب جمهوری‌خلق ترکیه رای خواهند داد. خلیل گُزچو، دانشجوی ۱۹ ساله‌ای که در این منطقه است، می‌گوید حزب جمهوری خلق ترکیه از مذهب به‌عنوان وسیله استفاده نخواهد کرد. بسیاری از ساکنان این منطقه معتقدند اردوغان و حزبش از مذهب به‌عنوان وسیله‌ای در جهت پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند. مخالفان اردوغان می‌گویند در دوران اردوغان فضا به شدت بسته‌تر شده است. رسانه‌ها تحت فشار بوده‌اند و اجتماعات اعتراضی با خشونت دست و پنجه نرم کرده‌اند. طرفداران جمهوری خلق ترکیه مدعی‌اند حزب آنها می‌تواند فضای اجتماعی و سیاسی ترکیه را از نو بنا کند.
رای‌دهندگان حزب دموکراتیک خلق‌ها
این حزب بیشترین امید خود را به مناطق کردنشین بسته است. این حزب که از اساس یک حزب کردی است در انتخابات هفتم ژوئن توانست به‌عنوان یکی از چهار حزب اصلی این کشور وارد پارلمان شود. بسیاری بر این باورند که کلید انتخابات روز گذشته به حضور کردها بسته بوده است. زیرا این کردها بودند که توانستند با رای به دست آمده از کردهای ترکیه برای نخستین‌بار، تحت عنوان یک حزب وارد پارلمان این کشور شوند. یک دانشجوی 27 ساله به الجزیره می‌گوید: در سیستمی که احزاب قدیمی به‌عنوان بازیگرهای ترکیه مطرح هستند، حزب دموکراتیک خلق‌ها توانسته است به‌عنوان یک منجی درخصوص اقلیت‌های ترکیه عمل کند. غمزه اوزگور، یک دانشجوی دیگر نیز بر این باور است که نتیجه انتخابات هفتم ژوئن نشان داد که مردم این منطقه مخالف سیاست‌های حاکم بر احزاب قدیمی این کشور هستند؛ هم حزب حاکم و هم احزاب اپوزیسیون. گفته می‌شود انتخابات روز گذشته در میان تدابیر شدید امنیتی، به ویژه در مناطق کردنشین برگزار شد.
ارسال نظر