باراک دبلیو بوش و تروریسم - ۲۵ مهر ۹۴

جسیکا استرن

تحلیلگر مسائل تروریسم

بخش پایانی

تلاش‌های اوباما برای انجام دادن درست کارها تنها به تغییرات مختصری ختم شده است و هنوز با شرایط آرمانی فاصله بسیار دارد. در مقابل مدیریت بوش در باب مبارزه با تروریسم، متکی به دموکراسی انتخاباتی بوده و آن را به‌عنوان بهترین راه حل برای شکست دادن افراط‌گرایی اعلام کرده بود.


اما آن دیپلماسی هم برای کوتاه‌مدت جوابگو بود. دموکراسی نوپای اکثریت به منزوی شدن گروه‌های اقلیت منجر می‌شود و در نهایت در میان‌مدت زمینه برای ظهور افراط‌گرایی فراهم می‌شود. دموکراسی مورد نظر بوش یک دموکراسی تهاجمی بوده است؛ اما سیاست دولت اوباما متمرکز بر بالغ کردن جوامع و افراد برای مبارزه با افراط‌گرایی است. در ماه فوریه، پرزیدنت اوباما اعلام کرد که برای مبارزه با خشونت و افراط‌گرایی برنامه‌هایی در نظر دارد که بر یک طرح سه مرحله‌ای استوار است: بی‌اعتبار کردن ایدئولوژی تروریست‌ها، رسیدگی به شرایط اقتصادی و سیاسی، بهره‌برداری تروریست‌ها از آن اوضاع و احوال، بهبود حکمرانی در کشورهای منطقه و کشورهایی که داعش می‌تواند از آنها سربازگیری کند.


او گفت هدف از پیاده کردن این برنامه صرفا برای جلوگیری از گسترش و پخش شدن این گروه نیست، بلکه قصد دارد تا با ایجاد فرصت‌های اقتصادی و سیاسی، ایجاد مشاغل برای جوانان، مبارزه با فساد که مانع اصلی توسعه این کشورها است و همچنین ایجاد فرصت‌های آموزشی و پرورشی، به‌ویژه برای دختران، مانع از عضویت این افراد در داعش یا گروه‌های مشابه شود. فقر و نبود آموزش و پرورش به تنهایی از علل گسترش تروریسم نیستند. البته احتمال رشد تروریسم در کشورهایی که با حاکمان مستبدی روبه‌رو هستند؛ زیاد است.


آن‌گاه ممکن است مردمانی که در این کشورها زندگی می‌کنند، به این نتیجه برسند گروه‌های تروریستی ممکن است خواسته‌های آنها را بیشتر برآورده کند و امنیت را برایشان به ارمغان بیاورد. در این‌باره رئیس‌جمهوری در ماه مارس نظر خود را به صراحت اعلام کرد: «ما نمی‌توانیم فقط به مبارزه با تروریسم و تامین امنیت خود فکر کنیم، بی‌آنکه به دیپلماسی توجه نداشته باشیم. راهکارهای مبارزه با تروریسم باید با دیپلماسی همراه باشد. دیپلماسی یعنی توجه به توسعه، آموزش و پرورش و سایر مواردی که در حیطه مواد نرم‌افزاری است؛ اما در حقیقت برای امنیت ملی‌مان حیاتی است. ما هنوز در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری نکرده‌ایم.»


نکته مدنظر پرزیدنت درست است. اما هنوز پس از چند ماهی که از سخنان رئیس‌جمهوری گذشته است برای گفته‌های خود هیچ راهکار و راهبردی ارائه نداده و نگفته که چگونه قرار است در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کنیم. هنوز مشخص نیست اوباما با چه راهکاری قصد دارد اتوکراسی‌های موجود را بشکند و به مقابله با خشونت‌گرایی برخیزد، دولت‌های سرکوبگری که وجود دارند و در دامن زدن به خشونت نقش موثری ایفا می‌کنند.