گروه اقتصاد بین‌الملل: پس از اعلام توافق ایران با گروه ۱+۵، اغلب اقتصادهای اروپایی همچون آلمان، ایتالیا و انگلستان آشکار یا پنهان، متمایل به گسترش مراودات تجاری با ایران شدند. در این میان اما فرانسه گوی رقابت را از سایر همسایگان اروپایی خود ربوده و با فرستادن دومین هیات بلندپایه تجاری خود با عضویت وزیر کشاورزی و وزیر مشاور در امور تجارت خارجی به همراه مدیران ۱۶۰ شرکت فرانسوی، قراردادهایی در حوزه کشاورزی، آموزش بانکداری و قطعه‌سازی با کشورمان به امضا رساند و دفتر تجارت فرانسه در تهران را تاسیس کرد. به همین بهانه «دنیای اقتصاد» نگاهی تحلیلی به این اقتصاد بزرگ جهان انداخته است.


فرانسه پنجمین اقتصاد دنیاست و در سال 2014 تولید ناخالص داخلی جاری فرانسه بنا بر آمارهای بانک جهانی بیش از 2829 میلیارد دلار بوده است. حدود یک‌پنجم تولید ناخالص داخلی حوزه اروپا متعلق به این کشور است. بخش خدمات با بیش از 70 درصد سهم، مهم‌ترین بخش اقتصاد این کشور است. در بخش صنعت، فرانسه یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خودرو، صنایع هوایی، ریلی، آرایشی و بهداشتی و کالاهای لوکس است. از سوی دیگر میزان تحصیلات نیروی کار در این کشور بالاست؛ به‌طوری‌که فرانسه دارای بالاترین نسبت نیروی کار دارای تحصیلات دانشگاهی در هر هزار نفر نیروی کار در اروپا است؛ حتی بالاتر از آلمان.


در بخش خارجی، نزدیک‌ترین شریک خارجی فرانسه، آلمان است که شریک بیش از ۱۷ درصد صادرات و ۱۹ درصد واردات فرانسه است. مهم‌ترین صادرات فرانسه ماشین‌آلات، تجهیزات حمل‌ونقل و هوایی و پلاستیک است. مهم‌ترین واردات این کشور شامل ماشین‌آلات، خودرو و نفت خام است. علاوه بر این، فرانسه مهم‌ترین مقصد گردشگری دنیاست و این صنعت یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد این کشور است. فرانسه دوره‌ای پرشتاب از رشد شاخص‌های اقتصادی را پس از جنگ جهانی دوم پشت سر گذاشت که در این کشور به «سی ساله باشکوه» شناخته می‌شود. این رشد اقتصادی در سایه سوسیالیسم اقتصادی شکل گرفت؛ اما در سال ۱۹۸۳ فشارهای تورمی، بدهی‌های فزاینده دولت و... دولت فرانسه را مجبور به گذار از دولتی‌گرایی به خصوصی‌سازی کرد. سیاست‌هایی چون خصوصی‌کردن برخی شرکت‌های دولتی و اتخاذ راهکارهای مبتنی بر بازار در دستور کار دولت قرار گرفت. البته امروزه هنوز بقایای دولتی‌گرایی در اقتصاد فرانسه مشهود است و دولت سهم عمده خود در صنایع کلیدی را حفظ کرده است. طی دهه‌های اخیر، دولت‌های فرانسه در کنار شریک عمده تجاری کشور یعنی آلمان، از یکپارچه‌سازی اقتصادی در اروپا حمایت کرده‌اند. فرانسه یکی از اولین کشورهایی بود که واحد پول یورو را به‌کار گرفت. در سال‌های اخیر، فرانسه مانند بیشتر کشورهای اروپایی، تجربه کاهش رشد و چالش‌های مالی را از سر گذرانده است. در دولت سارکوزی، ریاضت اقتصادی برای مقابله با کسری بودجه و بدهی‌های دولتی در دستور کار قرار گرفت. تولید ناخالص داخلی فرانسه از سال ۲۰۱۱ بی‌تغییر مانده است و نرخ بیکاری همچنان بالا است. مهم‌ترین چالش رئیس‌جمهور فعلی، اولاند، کاهش مخارج دولتی در حین افزایش ایجاد مشاغل تازه است. متوسط حقوق ماهانه در این کشور حدود ۲۲۰۰ یورو است.


ساختار تجارت

پس از آلمان، فرانسه دومین صادرکننده بزرگ اروپاست. مردم فرانسه هم سالانه کالاهای مصرفی وارداتی زیادی مصرف می‌کنند که ارزش آنها اندکی کمتر از کالاهای ساخت فرانسه است. با وجود تولید نفت، فرانسه به‌طور خالص واردکننده نفت و به تغییرات قیمت آن به‌شدت حساس است.


فرانسه عضو اتحادیه اروپا (EU) است و از سیاست‌های تجاری و نرخ‌های تعرفه اتحادیه پیروی می‌کند. فرانسه عضو سازمان تجارت جهانی (WTO) است و اقتصاد نسبتا بازی دارد. بر مبنای گزارش بنیاد هریتیج، نمره آزادی اقتصادی فرانسه ۵/ ۶۲ است که این کشور را در رتبه هفتاد و سوم آزادترین اقتصادها در سال ۲۰۱۵ قرار می‌دهد. چنین رتبه‌ای شاید به‌دلیل برخی موانعی باشد که بر تجارت در این کشور وجود دارد. موانعی چون حمایت‌هایی که از محصولات کشاورزی در این کشور می‌شود که کشاورزان فرانسوی را از سال‌ها پیش وابسته به یارانه‌های دولتی نگاه داشته است. هر ساله سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) بزرگی وارد اقتصاد فرانسه می‌شود که یکی از دلایل آن وجود قوانین شفاف در حوزه سرمایه‌گذاری است؛ اما دولت‌های سوسیالیستی پس از جنگ فرانسه به زعامت شارل دو گل برخی موانع بوروکراتیک را برای فرانسه به ارث گذاشته‌اند. بخش مالی فرانسه نسبتا بسته است و فقط چند بانک خارجی در این کشور فعال هستند.


صادرات فرانسه

فرانسه طیف گسترده‌ای از کالاها و خدمات را صادر می‌کند و نسبت صادرات به تولید ناخالص داخلی این کشور نزدیک به 30 درصد است. ارزآورترین کالاهای صادراتی برای این کشور عبارتند از: ماشین‌آلات، هواپیما و فضاپیما، خودرو، تجهیزات الکترونیک و فرآورده‌های دارویی. به‌علاوه فرانسه ششمین تولید‌کننده بزرگ محصولات کشاورزی جهان است و یک سوم زمین‌های کشاورزی اتحادیه اروپا در فرانسه واقع شده‌اند. فرانسه دومین صادرکننده بزرگ محصولات کشاورزی دنیا پس از آمریکاست هر چند سهم کشاورزی از تولید ناخالص داخلی تنها 9/ 1 درصد است. نوشیدنی‌ها و پنیرهای فرانسوی در دنیا معروفند. در 2014 ارزش صادرات نوشیدنی فرانسه بیش از 10 میلیارد دلار و ارزش صادرات پنیر به بیش از 7/ 3 میلیارد دلار بالغ شد.


گردشگری

چندین سال است که فرانسه محبوب‌ترین مقصد گردشگری دنیاست و مطابق آخرین آمار پارسال بیش از ۸۳ میلیون گردشگر وارد فرانسه شدند که ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی فرانسه مدیون آنها است. درآمد فرانسه از توریسم طی سال‌های اخیر سالانه حدود ۶۵ میلیارد دلار بوده است. در مقایسه درآمد کشورمان از فروش نفت خام سالانه حدود ۹۴ میلیارد دلار بوده است. فرانسه همچنین محبوب‌ترین مقصد برای اسکی در دنیاست. نزدیک به ۲۰ هزار هتل و ۳۹۰۰ موزه در فرانسه قرار دارند و موزه لوور و ورسای به‌تنهایی سالانه بیش از ۱۲ میلیون گردشگر را به‌خود جلب می‌کند و بیش از ۶/ ۵ میلیون نفر سالانه مشتاق دیدار از برج ایفل هستند.


صنایع خودرو و قطعه‌سازی فرانسه طی دهه‌های اخیر مهم‌ترین کانال ارتباطی اقتصاد کشورمان و فرانسه بوده است. نمونه بارز این مدعا تولید یک فیس لیفت از خودروی پژو 206 (پژو اس دی) به‌طور انحصاری در ایران است. انتظار می‌رود با گسترش ارتباطات تجاری با فرانسه، ردپای خودروسازان این کشور مانند پژو و رنو در ایران پررنگ‌تر شود. آن‌چه در آینده می‌تواند چنین ارتباطاتی را گسترش دهد صنایع هواپیمایی و ریلی است؛ زیرا فرانسه سابقه درخشانی در این صنایع دارد و کشورمان نیز پس از تحمل چندین سال تحریم‌های گسترده، به‌شدت در این بخش‌ها دچار کمبود است.