گروه جهان: برخی می‌گویند ترکیه در آستانه یک جنگ داخلی قرار گرفته است؛ جنگی مانند سوریه. با شدت گرفتن حملات کردها و نیروهای ارتش ترکیه، اوضاع جنوب شرقی این کشور به شدت آشفته است. مغازه‌ها به حالت تعطیل درآمده‌ و در برخی شهرها نیز منع رفت‌وآمد برقرار کرده‌اند. ناظران می‌گویند: جنوب شرق ترکیه بیشتر شبیه میدان جنگ شده است. نیروهای نظامی ترکیه در این شهرها مستقر شده‌اند و هر از گاهی نیز صدای انفجار به گوش می‌رسد.


در این هفته ارتش ترکیه متحمل خسارت جانی قابل توجهی شده است. گفته می‌شود در هفته جاری 15 نفر از نیروهای پلیس و ارتش این کشور در درگیری با پ‌ک‌ک کشته شده‌اند.


در مقابل ارتش ترکیه نیز برای نخستین بار از زمان آغاز درگیری‌ها، نیروهای ویژه خود را وارد خاک عراق کرده است تا از طریق زمین با نیروهای پ‌ک‌ک وارد مبارزه شوند. روزنامه دیلی تلگراف انگلیس در این‌باره می‌نویسد: نیروهای ویژه ترکیه وارد خاک عراق شده‌اند، اما هنوز اقلیم کردستان عراق به این موضوع واکنش نشان نداده است. این نیروها برای مبارزه با پارتیزان‌های کرد وارد این منطقه شده‌اند. انتظار می‌رود با ورود این نیروها به خاک عراق درگیری‌های دو طرف نسبت به گذشته رشد بیشتری داشته باشد. برخی از منابع امنیتی می‌گویند: این گروه ویژه برای شکار ۴۰ تن از نیروهای پ‌ک‌ک وارد عراق شده‌اند. ترکیه مدعی است این ۴۰ نفر پشت ماجرای بمب‌گذاری‌های هفته جاری قرار دارند. خبرگزاری آنادولو هم درباره ورود نیروهای ویژه ترکیه به نقل از یک مقام ترکیه‌ای می‌گوید که این اقدام نیروهای ارتش ترکیه «اقدامی کوتاه‌مدت» است. گفته می‌شود تعداد نیروهای ویژه که به خاک عراق ورود کرده‌اند ۱۵۰ نفر است. همزمان رسانه‌های ترکیه خبر می‌دهند: نیروی هوایی این کشور بیش از ۵۰ سورتی پرواز بر فراز کوه‌های قندیل در اقلیم کردستان عراق داشته‌اند. کوه‌های قندیل عراق محل اختفای نیروهای پ‌ک‌ک است. دولت ترکیه می‌گوید: از ابتدای درگیری با پ‌ک‌ک بیش از ۲ هزار تن از اعضای این گروه را کشته است. دیلی تلگراف اما به نقل از رسانه‌ها می‌نویسد: نیروهای امنیتی ترکیه با حمله به «چیزره» ۷ کرد غیرنظامی را کشته‌اند که یکی از کشته شدگان یک دختر ۱۳ ساله بوده است.


هدف غایی ترکیه؟!

البته یک سایت عرب زبان روسی به نام «روسیا الیوم» در گزارشی مدعی است هدف ترکیه از به راه انداختن جنگ با کردهای ترکیه این است که آنها را به سمت ایران سوق دهد. ارتش ترکیه به کردها از سه جبهه در عراق، سوریه و ترکیه فشار می‌آورد اما تاکنون مهاجرت کردها عمدتا به سمت عراق و سوریه بوده است. تشکیل یک اقلیم خودمختار در نوار مرزی جنوبی ترکیه می‌تواند دولت ترکیه را با یک مشکل بزرگ‌تر روبه‌رو کند، از این رو آنکارا سعی می‌کند کردهای مخالف دولت ترکیه را به سمت ایران سوق دهد تا تهران را نیز درگیر مشکل خودش کند.


شوک کشته‌شدگان در ترکیه

ترکیه در بهت و حیرت فرو رفته است. کشته شدن ۳۰ تن از نیروهای ارتش ترکیه (تنها در یک عملیات پ‌ک‌ک ۱۰ تن کشته شده‌اند)، موجب شده است خشم مردم این کشور فوران کند. در چند روز گذشته از این کشور گزارش شده است که ناسیونالیست‌های ترکیه با حمله به چند مقر حزب کردتبار دموکراتیک خلق، خشم خود را نسبت به کشتار سربازانشان نشان داده‌اند. البته کردها نیز از این موضوع غفلت نکرده‌اند و در چند شهر کردنشین به دفاتر حزب عدالت و توسعه حمله کرده‌اند. روزنامه حریت می‌نویسد: روزی نیست که در شهرهای ترکیه اعتراضی نسبت به کشتار نیروهای ارتش ترکیه صورت نگیرد. اوضاع شهرهای جنوبی هم به همین منوال است. البته این اعتراض‌ها همواره با آرامش برگزار نمی‌شود و گاهی به زد و خورد تبدیل می‌شود. مورات یتکین، ستون‌نویس این روزنامه می‌گوید: در پایان هر اعتراضی یک خسارت به ساختمان‌های متعلق به حزب کردتبار دموکراتیک خلق‌ها وارد می‌شود. در مقابل مردم کردنشین نیز با حمله به نیروهای پلیس به دنبال تلافی هستند. همچنین ساختمان‌های حزب عدالت و توسعه نخستین هدف معترضان کرد است.


در حال حاضر حساسیت نیروهای پلیس نسبت به مردم کرد بالا رفته است. در «بیک بازار» در نزدیکی آنکارا پلیس به هفت کارگر زمین‌های کشاورزی به این دلیل که کردی صحبت می‌کرده‌اند، حمله کرده، یک تن کشته شده و حال دو تن از آنها نیز وخیم اعلام شده است. همچنین «فیگن یوکسداغی»، یکی از اعضای حزب دموکراتیک خلق‌ می‌گوید: «در یک هفته گذشته 128 ساختمان متعلق به حزب دموکراتیک خلق‌ در ترکیه مورد حمله راستگرایان قرار گرفته است.»


تب ضدکردی در ترکیه مدام در حال بالا رفتن است. حزب راستگرای حرکت ملی یکی از احزابی است که برنامه‌های اعتراضی را در شهرهای ترکیه ترتیب می‌دهد. البته تنها این حزب نیست که این اعتراضات را علیه کردها سازماندهی می‌کنند و راستگراهای افراطی خارج از این قاعده نیز دست به اعتراض‌های خشونت‌آمیزی زده‌اند. روزنامه وال استریت گزارش می‌دهد: در دست هر شهروند ترکیه‌ای یک سنگ است، آنها زمانی که به مقابل دفاتر حزب دموکرات خلق‌ می‌رسند، آن ساختمان را با سنگ تبدیل به یک «خرابه» می‌کنند. البته این تنها مردم ترکیه نیستند که از حملات اخیر کردها خشمگین هستند. دولتمردان ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیستند. احمد داووداغلو، نخست‌وزیر ترکیه می‌گوید: آنها بابت هر قطره خونی که ریخته‌اند، تقاص پس خواهند داد. در جنوب ترکیه نیز گزارش می‌شود صدای تیراندازی در شب افزایش پیدا می‌کند. برخی می‌گویند ترکیه به دهه ۸۰ برگشته است. زمانی که این کشور درگیر یک جنگ طولانی با کردها شده بود.


«ولفانگو پیکولی»، مدیر سازمان اطلاعاتی «تنیو» در گفت‌وگو با بلومبرگ می‌گوید: «رشد خشونت در ترکیه، موجب تقویت گروه‌های جدایی‌طلب در این کشور خواهد شد.»

حزب دموکراتیک خلق در این میان سعی کرده است فضا را آرام نگه دارد. هر چند در صحبت‌های صلاح‌الدین دمیرتاش، دبیر کل این حزب هشدار و تهدید نیز دیده می‌شود. او از اردوغان و دولت ترکیه خواسته است آرامش را به ترکیه بازگرداند تا در آستانه انتخابات اول نوامبر سیاسی تیره و مه‌آلود نشود. عبدالله گل، رئیس‌جمهوری سابق ترکیه هم موضع ملایمی نشان داده است. او می‌گوید: باید با تروریسم جنگید؛ اما نباید فراموش کرد که ما (کرد و ترک) با هم برادریم. عبدالله گل با وجود اینکه یکی از محافظان خود را در حمله 8 سپتامبر در «اییدیر»، در نزدیکی مرز ارمنستان، به دلیل حمله نیروهای پ‌ک‌ک از دست داده، اما باز هم سعی می‌کند فضایی را که به شدت به سمت یک جنگ داخلی پیش می‌رود، آرام کند.


آمارهای مرگ و میر

رسانه‌های ترکیه تاکنون در مورد کشته شدن نیروهای پ‌ک‌ک آمار متفاوتی اعلام کرده‌اند. این آمار و ارقام تاکنون از ۸۰۰ تا ۲هزار نفر متغیر بوده است. اردوغان می‌گوید سربازان این کشور تاکنون موجبات مرگ ۲ هزار نفر از نیروهای پ‌ک‌ک را رقم زده‌اند. اما مورات یتکین، ستون‌نویس حزب می‌گوید: هیچ دسترسی به آمار رسمی وجود ندارد؛ زیرا نمی‌توان تخمین دقیق زد در پی حمله اف.۴ و اف.۱۶ نیروهای هوایی ترکیه چند نفر از نیروهای پ‌ک‌ک کشته شده‌اند. در مقابل آمار کشته‌شدگان ترکیه‌ای به نظر رسمی‌تر می‌رسد. وی می‌گوید: در ۶ ماه گذشته ۱۰۰ تن از نیروهای ترکیه به دست گروه تروریستی پ‌ک‌ک کشته شده‌اند.


سایت خبری الجزیره نیز در این‌باره گزارش می‌دهد تعداد کشته‌شد‌گان را نمی‌توان به‌طور مستقل تایید کرد. سایت آنادولو می‌گوید جنگنده‌های ترکیه روز سه‌شنبه 12 نقطه از منطقه‌ای را که گفته می‌شود پ‌ک‌ک در آن پنهان شده، به زیر آتش گرفته است. اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه در گفت‌وگو با شبکه «هابَر» گفته است ترکیه در پی پاکسازی مناطق جنوبی است و تا بیرون کردن همه نیروهای پ‌ک‌ک در آن منطقه نیروهای نظامی ترکیه در آن منطقه حضور خواهند داشت. این در شرایطی است که نیروهای ترکیه در زمانی که در حال پیاده کردن عملیات پاکسازی بودند، مورد حمله نیروهای پ‌ک‌ک قرار گرفتند.


راه پر خطر اردوغان

برخی اعتقاد دارند درگیری با کردها نقشه اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه است تا بتواند با ناسیونالیستی کردن فضای ترکیه، رای این افراد را در سبد حزب خود، یعنی عدالت و توسعه واریز کند. حزب اردوغان در هفتم ژوئن، پس از ۱۳ سال یکه‌تازی در عرصه سیاست این کشور، با یک شکست نسبی، اکثریت مطلق خود را از دست داد و برای تشکیل دولت ائتلافی مجبور به رایزنی با سایر گروه‌های اپوزیسیون شد؛ اما این رایزنی‌ها نه تنها به نتیجه نرسید، بلکه موجب شد اردوغان صدای زنگ انتخابات زودهنگام را به صدا در آورد.


برخی از کارشناسان اعتقاد دارند راز شکست حزب عدالت و توسعه، ورود کردها به انتخابات پارلمانی ترکیه بوده است. کردها در انتخابات هفتم ژوئن توانستند برای نخستین‌بار به شکل یک حزب به پارلمان ترکیه راه پیدا کنند. گفته می‌شود بخشی از آرای حزب عدالت و توسعه به سبد حزب کردتبار دموکراتیک خلق‌ها واریز شده است. به اعتقاد این دسته، بازی اردوغان با کارت کردها، موجب خواهد شد تا آرای ناسیونالیست‌ها به حساب حزب عدالت و توسعه واریز شود تا با کسب اعتبار لازم، دوباره دولت تک‌حزبی برقرار شود.


رئیس‌جمهوری ترکیه قصد دارد حزب عدالت و توسعه با کسب پیروزی مجدد، راه ناهمواری را که برای تغییر نظام ترکیه در نظر گرفته است، هموار کند. وی در انتخابات هفتم ژوئن نتوانست پیروزی لازم را به دست آورد و هم‌اینک چشم انتظار نتیجه انتخابات اول نوامبر است.