روسیه خاکستری - ۳ تیر ۹۴
نویسنده: لسلی‌اچ گلب ترجمه: شادی آذری بخش پایانی راه درستی که غرب می‌تواند به‌وسیله آن جنبه اقتصادی دیپلماسی جدید تشنج‌زدایی را به پیش ببرد این است که روسیه را در نخستین مراحل برنامه‌ریزی و همچنین در فرآیند اجرای آن برنامه‌ها مداخله دهد. تا کنون اوباما تقریبا مسیر معکوس را طی کرده است. اوباما مسکو را از مذاکرات تجارت آزاد اروپا و مذاکرات تجارت آزاد آسیا حذف کرده و تنها بر تردیدهای مسکو در مورد توانایی‌اش برای موفقیت در یک رژیم تجاری قانونمند افزوده است.

با توجه به افزایش مشکلات اقتصادی روسیه، اهرم‌های غربی تا حدود زیادی به تامین فرصت‌ها برای روسیه متکی خواهد بود؛ فرصت‌هایی که باید منافع محسوسی برای مسکو در پی داشته باشند. در هر رویدادی نقش مسکو نباید دست کم گرفته شود: روسیه هنوز تامین کننده اصلی نفت و گاز اروپاست که اوکراین هم بخشی از آن است. با گذشت زمان، این رویکرد جامع برای توسعه اقتصادی منطقه ب ه نفع غرب خواهد بود. اقتصادهای اروپایی به مراتب جذاب‌تر و امیدبخش‌تر از اقتصاد روسیه هستند. رهبران کرملین نیز این موضوع را به خوبی می‌دانند؛ به همین دلیل است که برای مسکو حیاتی است تا در فرآیند برنامه‌ریزی مشارکت داشته باشد و پاداش‌های بزرگ و عینی دریافت کند. این حرکت اقتصادی غرب باید به قدری آرام باشد که مسکو با این فرآیند و زمان‌بندی آن احساس آسودگی کند.

مشارکت اروپا در دیپلماسی جدید تشنج زدایی لازم است و بخش عمده این مشارکت باید در جبهه اقتصادی صورت پذیرد. ارتباط آمریکا و روسیه نیز باید در مرکز این دیپلماسی قرار گیرد. مواجهه با چین بسیار پیچیده‌تر است. این واقعیت وجود دارد که دیپلماسی جدید تشنج‌زدایی نباید پکن را آزرده خاطر کند. هم روسیه و هم ایالات متحده نگران توانایی‌های اقتصادی و نظامی چین هستند و این برای پکن بد نخواهد بود که مسکو و واشنگتن را به عنوان وزنه‌های مقابل خود ببیند. برای آینده قابل پیش‌بینی، منافع روسیه و آمریکا بیشتر با هم منطبق است تا منافع چین.

البته بی‌شک همه این محاسبات و گمانه‌زنی‌ها کیفیت انتزاعی دارند. فرقی نمی‌کند که بحث همکاری غرب با روسیه تا چه حد قابل اجرا باشد، در هر صورت اجرای دیپلماسی جدید تشنج‌زدایی برای هر دو طرف بسیار دشوار خواهد بود. اعضای تندروی محافل سیاسی هر دو طرف خود را با چنین روابطی وفق نخواهند داد. جناح راست آمریکا هرگز باور نخواهند داشت که روس‌ها مذاکرات را با خوش بینی پیش ببرند و بر عکس، تندروهای روس هم اعتمادی به آمریکایی‌ها نخواهند داشت. از اوایل قرن بیستم تا کنون هیچ کشوری به اندازه روسیه آمریکا را آزرده نکرده است.

در چنین شرایطی گرچه ثمرات دیپلماسی جدید تشنج‌زدایی بسیار محسوس خواهند بود؛ اما تصور از بین رفتن کامل بی‌اعتمادی متقابلی که نسل‌ها بر روابط روسیه و غرب چیره شده بود، دشوار می‌نماید. اما اگر یک اقدام در دنیا باشد که بتواند موج بحران‌های جهانی را از میان بردارد، آن اقدام، یکی شدن قدرت واشنگتن و مسکو است. دیپلماسی جدید تشنج‌زدایی می‌تواند به این هدف دست یابد. افزایش بدرفتاری‌های روسیه در اوکراین و نقاط دیگر، مانعی بر سر راه اجرای دیپلماسی جدید تشنج زدایی ایجاد نمی‌کند، بلکه اجرای آن را واجب می‌کند.

روسیه خاکستری