گروه ترجمه: نشریه اکونومیست در جدیدترین شماره خود به تحلیل تحولات بورس عربستان پرداخت و خبر داد که این بورس قرار است از ماه بعد به خارجی‌ها امکان خرید سهام خود را بدهد. اما بورس عربستان هنوز هم برای تبدیل شدن به یک بازار آزاد راه درازی در پیش دارد. اکونومیست در این تحلیل نوشت:

عربستان با تولید ناخالص داخلی ۷۵۰ میلیارد دلاری بزرگ‌ترین و البته بسته‌ترین اقتصاد خاورمیانه است. بورس عربستان که «تداول» نام دارد حجم سرمایه‌ای (ارزش کل) معادل ۵۹۰ میلیارد دلار دارد اما خارجی‌ها تنها می‌توانند به صورت غیرمستقیم در آن سرمایه‌گذاری کنند. برای این کار آنها باید از طریق میانجی‌های سعودی اقدام به خرید بکنند. سال گذشته دولت این کشور عنوان کرد که درهای بورس خود را در پانزدهم ژوئن باز خواهد کرد؛ خبری که برای سرمایه‌گذاران بسیار هیجان‌انگیز بود. اما مقرراتی که در این هفته منتشر شد، نشان می‌دهد که این سرمایه‌گذاری‌ها بسیار محتاطانه یا به عبارت دیگر در پایین‌ترین سطح ممکن خواهند بود.سرمایه‌گذاران خارجی باید ۵ میلیارد دلار دارایی داشته باشند تا مجوز ورود دریافت کنند. بیش از ۴۹ درصد از یک شرکت نمی‌تواند به خارجی‌ها تعلق پیدا کند و یک سرمایه‌گذار نمی‌تواند بیش از ۵ درصد از یک شرکت را در اختیار داشته باشد. سرمایه‌گذاری خارجی کل هم نمی‌تواند از ۱۰ درصد ارزش آن فراتر رود. این محدودیت‌ها، شبیه شرایطی هستند که چین در ابتدا برای ورود پول خارجی به جریان مبادلات خود تعیین کرد.

سرمایه‌گذاران خارجی همیشه به دنبال بازارهای توسعه‌یافته‌ای هستند که گر چه به اندازه نوظهورها بزرگ نیستند، اما از پتانسیل‌های بالایی برخوردارند. شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری مانند بلک‌راک و فرانکلین تمپلتون از فرصت ورود به بازارهای جدید استقبال کرده‌اند. نگرانی کمی بابت تغییرات نرخ ارز وجود دارد؛ چون ارزش ریال نسبت به دلار تثبیت شده است. نکته مهم‌تر این است که بورس عربستان در سال جاری، تا ۱۹ درصد رشد داشته است.

این عملکرد زمانی برجسته‌تر می‌شود که به سقوط قیمت نفت هم توجه کنیم، محصولی که بر اقتصاد عربستان سایه افکنده است و ۹۰ درصد از درآمدهای دولت از آن تامین می‌شود. بازار سهام عربستان کمتر از سایر کشورهای حوزه خلیج فارس از قیمت نفت ضربه خورده است. برخی از شرکت‌ها، از جمله شرکت‌های پتروشیمی، با کاهش قیمت نفت عملکرد بهتری از خود نشان داده‌اند. نکته مهم‌تر اینکه دولت هزینه‌های اجتماعی خود را به رغم کاهش درآمدها، کم نکرده و در عوض سرمایه‌گذاری‌های خارجی خود را تقلیل داده است. به نظر نمی‌رسد که این شرایط در کوتاه‌مدت تغییر کنند.

با این حال هنوز هم مخاطرات بسیاری باقی مانده است. بازار نوسان دارد؛ اما سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند به فرونشاندن آن کمک کند. حداقل برای جلوگیری از دستکاری بازار توسط سرمایه‌گذاران بزرگ داخلی به اصلاحات نیاز است. بیشتر افزایش قیمت سهام امسال ناشی از پیش‌بینی هجوم سرمایه‌گذاری‌های خارجی بوده است و نه به دلیل بهبود چشم‌اندازها برای شرکت‌های داخلی. دارایی‌های دولت هم نامحدود نیست؛ اگر همچنان قیمت نفت پایین باقی بماند، دولت مجبور است که در نهایت مخارج خود را مهار کند که منجر به ضربه به اقتصاد می‌شود.

سرمایه خارجی می‌تواند مانند ضربه‌گیری برای اقتصاد کشور در آن روز عمل کند. همچنین می‌تواند به افزایش استانداردهای مدیریتی در شرکت‌های سعودی کمک کند. فیاض حمد الفواض، یک اقتصاددان سعودی می‌گوید: کسب‌وکارهای خانوادگی از نظر شفافیت و مدیریت ضعیف هستند. در عوض، امید بسیاری وجود دارد که اصلاحات بازار سهام نوید بخش گشایش‌های گسترده‌تری باشد. بسیاری از شاهزاده‌های نسل جوان که به دنبال افزایش قدرت خود هستند، از آزادی مالی استقبال می‌کنند. مقامات رسمی عنوان کرده‌اند که ممکن است مقررات را در طول زمان بیش از پیش تسهیل کنند. اما در عربستان سعودی، اتفاقات به کندی روی می‌دهند.