گروه جهان: صدها هزار نفر از مردم برزیل در شهرهای مختلف این کشور به خیابان‌ها آمدند تا مخالفت خود با دیلما روسف، رئیس‌جمهوری کشورشان که در مبارزات انتخاباتی هدف خود را مبارزه با فساد گسترده در مقابل غول نفتی این کشور - پتروبراس- و رفع پژمردگی اقتصادی اعلام کرده بود، به گوش وی برسانند. برخی گزارش‌ها حاکی از تظاهرات گسترده دیگری در سایر شهرها است. به گزارش الجزیره، ۲۰ هزار نفر در برازیلیا (پایتخت برزیل)، ۱۵ هزار نفر در ریودوژانیرو و ۴ هزار نفر دیگر هم در سالوادوردوباهیا به خیابان‌ها آمدند. الجزیره می‌نویسد سیل مردم در اعتراض به مسیر اقتصادی کشور و ابراز نگرانی در خصوص سیاست‌های اقتصادی روسف و حزب کارگر حاکم او (PT) به خیابان‌ها ریخته و شعارهای «تندی» علیه بانوی چریک سر ‌دادند. خبرنگار شبکه الجزیره گزارش می‌دهد: «مردم در اینجا واقعا خشمگین هستند. آنها از رسوایی‌های پی‌درپی که خبر آن رسانه‌ای می‌شود واقعا خسته شده‌اند. این در حالی است که کاهش ارزش پول ملی در برزیل بر شدت نگرانی و خشم مردم افزوده است.» گفته می‌شود سائوپائولو به‌عنوان قطب اقتصادی کشور به مرکزی برای تظاهرات مردمی تبدیل شده است.

یکی از ساکنان سائوپائولو که در تظاهرات حضور یافته به سی‌ان‌ان می‌گوید: «من برزیل را دوست دارم. عاشق کشورم هستم. از فساد خسته شده‌ام. همه ما از فساد خسته شده‌ایم. فرقی ندارد کدام حزب سیاسی در قدرت است و آن فرد فاسد از کدام حزب است؛ آنچه می‌خواهیم پایان دادن به این رسوایی‌ها و فسادهای پی‌درپی است.»

کاهش ۲۳ درصدی پول برزیل

دیلما روسف پیش از انتخاب به‌عنوان اولین رئیس‌جمهوری زن در برزیل در سال ۲۰۱۱، رئیس کارکنان لولا داسیلوا رئیس‌جمهوری قبلی بود. او در ماه اکتبر در انتخاباتی سخت و نفسگیر که در سال‌های اخیر سابقه نداشته، برای بار دوم سکان ریاست‌جمهوری کشورش را در دست گرفت اما از آن زمان تا کنون میزان محبوبیت او روندی نزولی یافته است. به گزارش سی‌ان‌ان «برزیل در سال جاری وارد رکود می‌شود، تورم بالاست و ارزش پول این کشور در پایین‌ترین حد خود طی ۱۲ سال گذشته رسیده است.» به گزارش نیویورک‌تایمز،ارزش پول برزیل سال جاری در برابر دلار شاهد افتی ۲۳ درصدی بود، بیکاری به بالاترین حد خود در یک دهه گذشته رسیده و بیکاری هم موج می‌زند. این گزارش می‌افزاید بخشی از علت این بحران‌ها رسوایی در شرکت پتروبراس است و بخشی دیگر هم به کاهش قیمت جهانی نفت بازمی‌گردد اما «آنچه مهم است سوءمدیریت در نحوه هزینه کرد درآمدها است.»

«خوانا سیموئس لوپز»، ۴۰ ساله و طراح مد که در تظاهرات در ساحل کوپاکانا حضور داشت، می‌گوید: «اگر اطرافیان دیلما دزد هستند و در حال چاپیدن پتروبراس هستند، در این صورت بله، او هم مسوول است.

بی‌تردید او باید با شرم استعفا دهد.» موافقان و مخالفان می‌گویند وجه بارز این تظاهرات در قیاس با تظاهرات در سایر کشورهای آمریکای لاتین این است که دیلما روسف «رویکرد مسالمت‌آمیزی در قبال معترضان در پیش گرفته است.» روسف ۶۷ ساله در یک سخنرانی ویدئویی که روی صفحه فیس‌بوک خود قرار داد، اعلام کرد: «در این کشور همه ما حق اعتراض داریم.» او به سابقه فعالیت‌های چریکی خود در مبارزه با دیکتاتوری اشاره کرد؛ «همان دیکتاتوری‌ای که آزادی‌های مدنی را محدود و تظاهرات خیابانی را ممنوع می‌کرد.»

تحلیلگران می‌گویند این تظاهرات نشانه‌ای است از افول محبوبیت روسف، اقتصاددان خودآموخته‌ای که فاقد هوش سیاسی برای بده‌بستان همچون سلف خود لولا است. احزاب مخالف همچون حزب «جنبش دموکراتیک برزیل» به‌عنوان بزرگ‌ترین حزب میانه‌رو که به PMDB هم معروف است، به جرگه معترضان پیوسته و با خانم روسف به چالش برخاسته‌اند. این حزب هر دو مجلس برزیل را در دست دارد. نظرسنجی «دیتا فولها» می‌گوید نرخ محبوبیت روسف از ۴۲ درصد در پایان سال ۲۰۱۴ به کمتر از ۲۳ درصد رسیده است.

با این حال، اقتصاد برزیل یک سر و گردن از کشورهای همسایه‌ مانند آرژانتین و ونزوئلا بالاتر است. منتقدان می‌گویند خانم روسف باید به این نکته اذعان کند که افزایش نقش دولت در اقتصاد باعث برخی مشکلاتی شده که برزیل با آن دست به گریبان است. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «تقریبا از دهه ۸۰ به بعد تمام روسای جمهور با درخواست‌هایی جهت اعلام جرم مواجه بودند اما این درخواست‌ها در دوره روسف به اوج خود رسید.»

اعلام جرم علیه رئیس‌جمهوری برزیل

بسیاری از معترضان به تاسی پرچم کشورشان لباس‌های سبز و زرد بر تن داشتند. آنها خواستار اعلام جرم علیه روسف بودند که در اواخر سال ۲۰۱۴ برای بار دوم سکان هدایت کشور را در دست گرفت. بسیاری از معترضان که پرچم کشورشان را به اهتزاز درآورده بودند، فریاد می‌زدند: «دیلما برو، حزب کارگران بروید.» برخی دیگر خواستار مداخله ارتش برای پایان دادن به ۱۲ سال حکومت حزب کارگران شدند. درخواست برای مداخله ارتش در حالی است که برزیل ۳۰ سال پیش با حکومت نظامیان و دیکتاتوری نظامی وداع کرد و به آغوش دموکراسی غلتید.

«اَله ساندرو براگا»، ۳۷ ساله که مقاطعه‌کار ساختمانی است و به همراه همسر و پسرش در تظاهرات برازیلیا حضور یافته بود، می‌گوید: «از کنار رفتن روسف حمایت می‌کنم. بزرگ‌ترین رسوایی و فساد در دولت او رخ داد و او چیزی نگفت.» تاکنون چند تن از چهره‌های سیاسی از جمله متحدان نزدیک روسف و برخی مدیران اجرایی سابق پتروبراس به دلیل پولشویی و فساد اقتصادی در حال بازجویی هستند. گفته می‌شود طی یک دهه گذشته حدود ۸/ ۳ میلیارد دلار جابه‌جایی غیرقانونی در این شرکت صورت گرفته است. به گزارش نیویورک‌تایمز، برخی از پول‌های کثیفی که در بده‌بستان‌های شرکت پتروبراس به‌دست آمده خرج رقابت‌های انتخاباتی خانم روسف در سال ۲۰۱۰ شده است. این گزارش می‌افزاید برخی مدیران اجرایی این شرکت نفتی از طریق پیمانکاران و مقاطعه‌کاران رشوه‌های کلانی به فعالیت‌ها و مبارزات انتخاباتی خانم چریک تزریق کرده بودند. حتی پای برخی قانونگذاران هم در میان است.»

به گزارش نیویورک‌تایمز، اگرچه تاکنون پرونده‌ای علیه شخص خانم روسف بازنشده و او نفع شخصی نبرده است اما درخواست برای اعلام جرم علیه او و محاکمه‌اش با صدای بلندتری نسبت به گذشته شنیده می‌شود. با این حال، بسیاری از تحلیلگران و منتقدان سیاسی خانم روسف می‌گویند اعلام جرم یا محاکمه دیلما احتمالی ضعیف است.