فجیع‌ترین قتل قرن 21

گروه جهان- وقتی خویشاوندانش سه‌شنبه شب مطلع شدند که داعش فیلمی ویدئویی منتشر کرده و خبر کشته شدن «معاذ الکساسبه»، خلبان اردنی را داده، سعی کردند این خبر را از «ایساف» (مادر) و «انور» (همسر معاذ) پنهان نگه دارند. آنها سعی کردند تلویزیون‌ها را خاموش کنند و تلفن را از دست «انور» دور نگه دارند اما گویا او زودتر از خویشان و خانواده خبر آن را در موبایل خود دیده بود. «انور» ضجه زنان به خیابان دوید و در حالی که نام همسر خود را بر زبان می‌آورد، فریاد می‌زد: «خدایا، کاش این خبر درست نباشد.» در سوی دیگر، ایساف بود که روی زمین افتاد و غش کرد. این وضعیت قبل از شنیدن «نحوه» کشته شدن معاذ بود. آنها شنیده بودند که معاذ کشته شده اما نمی‌دانستند چگونه. داعشیان این خلبان ۲۶ ساله اردنی را در قفسی آهنین گذاشته و او را زنده زنده در آتش سوزاندند. به گزارش نیویورک‌تایمز، این کشتن در کارنامه داعش به‌عنوان «یکی از فجیع‌ترین قتل‌ها» ثبت شد. خبرگزاری رسمی اردن «پترا» در اوایل صبح چهارشنبه خبر اعدام «ساجده الرشاوی»(که متهم به عملیات انتحاری بود) و «زیاد کاربولی» (یکی از فرماندهان ارشد القاعده در عراق) را در واکنش به سوزاندن الکساسبه اعلام کرد. مرگ معاذ برای «جواد»، برادر معاذ که ۷ سال از او بزرگ‌تر است، بسیار گران آمد. او دو بار زندگی برادر خود را نجات داده بود: یکبار وقتی معاذ ناگهان آتشی روشن کرد و جواد به سختی آن را خاموش کرد و بار دیگر زمانی که یک ناخن‌گیر را داخل پریز برق کرده بود.

جواد در حالی که نمی‌تواند بغض خود را کنترل کند و اشک همچون قطرات باران از گونه‌هایش سرازیر است، می‌گوید: «حالا، وقتی او به من نیاز دارد من نمی‌توانم کاری برایش انجام دهم. من تنها کسی بودم که همیشه در همه مواقع حامی‌اش بودم.‌ ای کاش آنجا بودم و باز هم به کمکش می‌شتافتم.» جواد می‌گوید برادرم یک روز در میان به پدر و مادرمان سر می‌زد و آخرین باری که او را دیدم ۵ روز قبل از دستگیری او بود.

شکاف در خط ائتلاف ضدداعش

«رود نوردلند» خبرنگار نیویورک‌تایمز می‌نویسد: داعش با انتشار فیلم سوزاندن معاذ یک هدف تبلیغی هم داشت. آن هدف همانا ترساندن کشورهای عربی است که در ائتلاف ضد داعش حضور دارند. این هدف هرچند در اردن واکنشی دیگر داشت اما در سایر نقاط جهان عرب طنینی حاکی از ترس افکند. دولت اردن در اولین واکنش‌های رسمی خود به سوزاندن خلبان اردنی اعلام کرد که «این اقدام داعش را به شدت تلافی خواهد کرد». در سایر نقاط جهان عرب اما به نظر می‌رسد در خط ائتلاف علیه داعش شکاف‌ها به تدریج در حال پدیدار شدن باشد. امارات متحده عربی اولین کشور در میان کشورهای عربی بود که در ماه دسامبر و پس از اسیر شدن معاذ به دست داعش، حملات هوایی خود علیه این گروه تروریستی را به حال تعلیق درآورد. این کشور از نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا خواست که «تلاش‌های جست‌وجوگرانه و امدادگرانه برای اعضای دستگیر شده را بهبود بخشد.» امارات از پنتاگون خواست تا به جای تاسیس پایگاه در کویت، با استفاده از هواپیماهای عقابی شکل «تیلت روتور» V ۲۲ (آسپریز) تلاش‌های امداد و نجات خود را بهبود بخشد. امارات اعلام کرد خلبان‌های این کشور دیگر در خط مبارزه علیه داعش نخواهند بود مگر اینکه هواپیماهای عقابی شکل (آسپریز) که همچون هلی‌کوپتر می‌نشیند و همچون هواپیما سرعت می‌گیرد، در شمال عراق مستقر شوند. امارات همچنین دولت آمریکا را به خاطر تعلل در اقدامات امداد و نجاتش محکوم کرد. دولت امارات تصریح کرد ارتش آمریکا زمان کافی برای نجات معاذ داشت اما چنین نکرد. وزیر خارجه امارات خطاب به «باربارا لیف»، سفیر جدید آمریکا در این کشور، گفت: چرا فرماندهی مرکزی آمریکا تجهیزات مناسبی برای نجات خلبانان اسیر شده در دست داعش در شمال عراق مستقر نکرده است؟ این اقدام امارات می‌تواند شکافی در صف نیروهای ائتلاف به‌وجود آورد و آنها را به تدریج از همراهی با آمریکا باز دارد.

انتقام معاذ را می‌گیریم

انتشار فیلم ویدئویی داعش باعث خشم گسترده‌ای در اردن شد. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: خشم عمومی از رهبران اردن بسیار بالا گرفته است چراکه آنها در انتظار مبادله با داعش بودند. معاذ الکساسبه، عضو یکی از قبایل مهم در اردن بود و اولین سرباز نیروهای ائتلاف بود که به دست داعش افتاد. وضعیت زمانی وخیم‌تر شد که سرنوشت این خلبان اردنی با سرنوشت «کنجی گوتو»، روزنامه‌نگار ژاپنی و ساجده الرشاوی گره خورد. رهبران اردنی اگرچه در گام اول آماده مبادله بودند اما خواستار نشانه‌ای حاکی از زنده بودن معاذ بودند اما در نهایت آزادی ساجده را رد کردند. داعش سوزاندن خلبان اردنی را به‌عنوان «پیروزی» برای خود تلقی کرد و در پیام‌های توئیتری از کشته شدن وی ابراز خرسندی کرده و آن را «چشم در برابر چشم» نامیدند. نیویورک‌تایمز در توصیف نحوه سوزاندن این خلبان اردنی می‌نویسد: در پایان این فیلم ۲۲ دقیقه‌ای که داعش در فضای مجازی منتشر کرد، نیروهای این گروه تروریستی شادی‌کنان از مسافتی قابل‌توجه پودری را روی زمین و تا زیر قفس معاذ ریختند و آن را مشتعل کردند. دوربین‌های داعش هم به‌کار افتاده و از تمام صحنه‌ها فیلم‌برداری می‌کردند. رهبری داعش هم اعلام کرد اگر نیروهای این گروه خلبان‌های اردنی یا خلبان‌های ائتلاف را اسیر کنند ۱۰۰ سکه طلا به آنها جایزه خواهد داد. «ممدوح العامری»، سخنگوی ارتش اردن اعلام کرد: «خون شهید معاذ هدر نخواهد شد. انتقام خون او را خواهیم گرفت.» معاذ الکساسبه در ۲۴ دسامبر و طی عملیات هوایی با سقوط جنگنده اف۱۶ به دست نیروهای داعش افتاد. مردم اردن در حمایت از خلبان ۲۶ ساله و به تاسی از ماجرای «شارلی ابدو» پلاکاردی را حمل می‌کردند که بر روی آن نوشته شده بود: «ما همه معاذ هستیم.» با این حال، سوزاندن معاذ به گفته کارشناسان می‌تواند چندین پیامد داشته باشد. اولین پیامد آن می‌تواند رویکرد سخت اردن در قبال داعش باشد اما در سوی دیگر نباید غافل بود که کوتاهی و تعلل دولت اردن باعث کشته‌شدن عضو یکی از قبایل مهم اردن شد. این مساله می‌تواند تنش‌های داخلی در اردن را تشدید کند. پیامد دوم هم از همان ۲۴ دسامبر- زمان سقوط جنگنده معاذ و اسیر شدن او در دست داعش- رخ داد که امارات متحده عربی همکاری هوایی خود علیه داعش را به حالت تعلیق درآورد. این می‌تواند اولین شکاف‌ در ائتلاف ضدداعش را به‌وجود آورد.