برنامه مشترک ناتو و آمریکا برای تجهیز ارتش اوکراین

محمدحسین باقی- با تشدید حملات نیروهای جدایی‌طلب هوادار روسیه در مناطقی از اوکراین، ژنرال فیلیپ بریدلاو، فرمانده نظامی ناتو، اعلام کرد از ارائه تسلیحات دفاعی و تجهیز ارتش در هم گسسته اوکراین حمایت می‌کند. مقام‌های آمریکایی هم اعلام کردند که این کشور به سوی این رویکرد در حال حرکت است. اگرچه دولت اوباما هنوز تصمیمی برای ارائه سلاح‌های تهاجمی به ارتش اوکراین ندارد اما مجموعه حملاتی که در هفته‌ها و ماه‌های اخیر از سوی شورشیان مدافع روسیه صورت گرفته دولت اوباما را به این نتیجه رسانده که در سیاست خود راجع به کمک‌های نظامی بازنگری کند. ژنرال مارتین دمپسی، فرمانده ستاد مشترک ارتش آمریکا می‌گوید: «جان کری»، وزیر امور خارجه آمریکا که قرار است پنج‌شنبه همین هفته به اوکراین سفر کند در مورد ارائه سلاح‌های تهاجمی قرار است بحث‌هایی را آغاز کند. برخی مقام‌های دولت آمریکا می‌گویند در ماه‌های اخیر «سوزان رایس»، مشاور امنیت ملی اوباما، نسبت به درخواست‌ها و پیشنهادها برای ارائه تسلیحات تهاجمی به شدت مقاومت کرده است. اما یکی از مقام‌هایی که با نگاه او آشنا است می‌گوید خانم رایس اکنون آماده است تا در این مساله تجدیدنظر کند. دولت آمریکا از ترس واکنش خصمانه پوتین در مورد واگذاری سلاح‌های تهاجمی به اوکراین در نظر دارد تا کمک‌های نظامی آمریکا را به اقلام «غیرتهاجمی» محدود کند که این اقلام عبارتند از: لباس‌های ضدگلوله، عینک‌های دید در شب، بسته‌های کمک‌های اولیه و تجهیزات مهندسی. اما شکست تحریم‌های اقتصادی برای منصرف کردن روسیه از ارسال سلاح‌های سنگین و پرسنل نظامی به شرق اوکراین بحث ارائه تجهیزات دفاعی را بار دیگر به مرکز ثقل بحث‌ها آورده است.

«برنادت میهان»، سخنگوی شورای امنیت ملی، می‌گوید: «هرچند تمرکز ما بر یافتن راه‌حل از طریق ابزارهای دیپلماتیک است اما ما همیشه گزینه‌های دیگری را هم ارزیابی می‌کنیم؛ گزینه‌هایی که به ایجاد فضایی برای راه‌حلی مبنی بر مذاکرات جهت حل این بحران کمک خواهد کرد.» دیروز دوشنبه ۸ مقام ارشد در دولت‌های قبلی آمریکا نسبت به سیاست آمریکا اعتراض و گزارشی در این باره منتشر کردند. آنها بر این باورند که آمریکا باید ۳ میلیارد دلار تسلیحات و تجهیزات دفاعی به اوکراین بدهد. این تسلیحات و تجهیزات عبارت است از: موشک‌های ضد تانک، هواپیماهای شناسایی بدون سرنشین، خودروهای زرهی و رادار که می‌تواند محل موشک‌های دشمن و آتش توپخانه‌اش را شناسایی و تعیین کند.

«میشل‌ای.فلورنوی»، مقام سابق و ارشد پنتاگون که در صورت رئیس‌جمهور شدن هیلاری کلینتون گزینه وزارت دفاع بود، در تهیه گزارش مذکور نقش داشت.

از دیگر مقام‌های ارشد می‌توان از «جیمز‌جی.استاوریدیس»، دریاسالار بازنشسته که به‌عنوان فرمانده ارشد ناتو خدمت می‌کرد؛ «ایوو دادلر»، سفیر آمریکا در ناتو در دوره اول ریاست‌جمهوری اوباما؛ «استروب تالبوت»، معاون وزیر خارجه در دولت کلینتون؛ «چارلز‌ای.والد» ژنرال بازنشسته نیروی هوایی که فرمانده نیروهای اروپایی آمریکا بود؛ «جان‌ام.لودال»، مقام سابق پنتاگون؛ دو سفیر سابق در اوکراین «جان هربست» و «استیون پیفر» نام برد. در گزارش این ۸ مقام وقت آمریکایی آمده است: «غرب باید بازدارندگی در اوکراین را با افزایش ریسک و هزینه‌ها برای روسیه تقویت کند. این نیازمند ارائه کمک‌های مستقیم نظامی است و این کمک‌ها از جمله تسلیحات دفاعی- تهاجمی باید بیش از آن چیزی باشد که تاکنون ارائه شده است.»

جدایی‌طلبان که مورد حمایت روسیه هستند فرودگاهی در دونتسک را تصرف کرده و به سوی تسخیر «دبالتسو»، شهری در کنار یک راه مهم ریلی، حرکت می‌کنند. ناتو می‌گوید جدایی‌طلبان در ۴ ماه گذشته حدود ۵۰۰ کیلومتر بر مساحت سرزمین‌های تحت کنترل خود افزوده‌اند. ارزیابی برخی از مقام‌های ارشد غربی این است که هدف کرملین جایگزینی توافقی دیگر به جای توافق مینسک است که با منافع روسیه بیشتر منطبق باشد و دست بالایی به جدایی‌طلبان به لحاظ اقتصادی بدهد. تصمیمات دولت از سوی طیفی از مقام‌های ارشد پنتاگون و سایر مقام‌های دولتی و غربی اعلام شد که می‌خواهند نامی از آنها برده نشود. سخنگویان دستگاه‌های امنیتی- اطلاعاتی آمریکا هم از ارائه جزئیات بیشتر یا ارائه دیدگاهشان در این زمینه طفره می‌روند.

کاپیتان گریگوری.ال.هیکس سخنگوی نیروی دریایی می‌گوید: «ژنرال بریدلاو بارها اعلام کرده که او حامی راه‌حل دیپلماتیک و ابزارهای عملی برای حمایت از دولت اوکراین در نبردش با جدایی‌طلبان حامی روسیه است.» اما یکی از افرادی که با دیدگاه‌های ژنرال دمپسی و معاونش دریاسالار جیمز. ای. وینفیلد آشناست می‌گوید آنها معتقدند که مساله تسلیحات دفاعی باید مورد بازنگری دوباره قرار گیرد.

یک مقام پنتاگون (که در این گزارش بسیاری از «مقام ها» به شرط فاش نشدن نام سخن گفته اند) می‌گوید: «یک رویکرد همه جانبه تضمین‌کننده است و ما موافقیم که تجهیزات و تسلیحات دفاعی باید بخشی از آن بحث باشد.» تلفات روسیه یکی از مسائل سیاسی حساس برای پوتین است که تاکنون منکر حضور سربازانش در اوکراین بوده است.

گزارش خانم فلورنوی و سایر مقام‌های سابق نشان می‌دهد که آمریکا و متحدانش باید بر این حقیقت سرمایه‌گذاری کنند که پوتین را از کمک به هواداران جدایی‌طلبش و توسعه عملیات هایشان بازدارد.

فلورنوی در یک مصاحبه می‌گوید: «یکی از بهترین راه‌ها برای بازداشتن پوتین از حمایت از شورشیان جهت تسخیر سرزمین‌های بیشتر و افزایش هزینه روسیه یا نمایندگانش است.» گزارش آن ۸ مقام ارشد آمریکایی می‌گوید انبار موشک‌های ضد تانک اوکراین متعلق به دو دهه قبل است و بسیاری از آنها دیگر قابل استفاده نیستند.

این گزارش به دولت آمریکا توصیه می‌کند تا موشک‌های سبک ضدتانک مانند موشک‌های ضدتانک «ژاولین» را به ارتش اوکراین بدهد.

در صورت تسلیح ارتش اوکراین، احتمال می‌رود سطح درگیری‌ها افزایش یافته و اوضاع در منطقه بدتر شود. در واقع، اوکراین به میدانی تبدیل می‌شود که جنگ نیابتی غرب- روسیه در آن شدت می‌گیرد و احتمال سرریز شدن بحران به کشورهای همسایه اوکراین هم وجود دارد.