عقب‌نشینی تاکتیکی داعش یا پیروزی کوبانی؟

گروه جهان: شبه‌نظامیان کرد پس از ۴ ماه درگیری شدید با نیروهای داعش توانستند کنترل کامل این شهر را روز دوشنبه ۶ بهمن ماه به دست گیرند و نیروهای خلافت خودخوانده اسلامی را با پشتیبانی هوایی آمریکا از این شهر بیرون برانند. نبرد نیروهای کرد با داعش از اکتبر ۲۰۱۴ شروع شد. در ابتدا این شهر برای نیروهای ائتلاف ضدداعش اهمیتی نداشت و مقام‌های آمریکایی با بی‌اعتنایی به پیشروی‌های داعش در این شهر می‌نگریستند اما به گزارش نیویورک‌تایمز این شهر یکباره اهمیتی نمادین برای غرب یافت؛ چرا که شکست در کوبانی به معنای شکست نیروهای ائتلاف در گام اول تلقی می‌شد و به همین دلیل اهمیت حیثیتی برای نیروهای ائتلاف یافت. به گزارش واشنگتن پست «نیروهای کرد می‌گویند تمام شهر آزاد شده است.»

آنها در کوبانی رقص و پایکوبی به راه انداخته بودند. برخی هم بر بالای بلندی شهر رفته و پرچم مبارزان کرد را روی تپه‌های مشرف بر شهر می‌افراشتند تا عقب‌نشینی داعش را اعلام کنند. با این حال، برخی کنشگران می‌گویند پاکسازی این شهر با وجود حدود ۷۰۰ حمله هوایی از سوی نیروهای ائتلاف پیروزی بزرگی به حساب نمی‌آید و این در حالی است که کوبانی تا پیش از جنگ ۴۵ هزار نفر جمعیت داشت اما اکنون تقریبا شهر خالی شده است.

کنشگران می‌گویند هماهنگی خوب میان نیروهای زمینی کرد و نیروهای هوایی ائتلاف به رهبری آمریکا به مبارزان کوبانی این امکان را داد که ردپای داعش را از این شهر پاک کنند. این کنشگران می‌گویند نبرد با داعش یک چیز دیگر را هم نشان داد؛ عزم، توانایی و اراده افراط‌گرایان برای در کنترل داشتن فتوحات‌شان به رغم فشار حملات هوایی و زمینی آن هم در سرزمینی که اهمیت چندانی نداشت.

سرسختی نیروهای خلافت خودخوانده اسلامی در کوبانی نشان داد که داعشیان می‌خواهند تصویری از «شجاعت» و «قدرت» خود در اذهان باقی بگذارند تا به این واسطه بتوانند نیروهای بیشتری جذب کنند. کنشگران به نیویورک‌تایمز می‌گویند که پیروزی را به مبارزان کرد و نیروهای ائتلاف نسبت نمی‌دهند.

آنها در عوض می‌گویند این داعش بود که در نهایت تصمیم گرفت یک عقب‌نشینی تاکتیکی از کوبانی انجام دهد در حالی که ستیزه‌جویان این گروه همچنان روستاها و شهرهای دیگری را در منطقه در تصرف خود دارند که ساکنان کرد آن تقریبا همگی گریخته‌اند.

مصطفا عبدی، یکی از فعالان کرد در شهر ساروج در ترکیه، روز دوشنبه در گفت و گویی تلفنی با نیویورک‌تایمز گفت با وجود رقص، پایکوبی و شادمانی گسترده مبارزان کرد در کوبانی اما «این را نمی‌توان یک دستاورد به حساب آورد. این تصمیم از سوی خود داعش بود تا نیروهایش را عقب بکشد.»

این روزنامه آمریکایی می‌نویسد فرمانده مرکزی آمریکا روز دوشنبه (۶ بهمن ماه) اعلام کرد که ۹۰ درصد کوبانی اکنون در کنترل داعش است.

با این حال، ساکنان کوبانی دیدگاه‌های مختلفی نسبت به عقب‌نشینی داعش دارند و نمی‌توان به یک نظر واحد رسید. عبدالله، یکی از ساکنان کوبانی، می‌گوید: «این پیشرفت در اثر هماهنگی خوب میان ائتلاف آمریکایی و مبارزان کوبانی به دست آمد. داعش اکنون ضعیف و فلج شده و نمی‌تواند پیشروی کند اما این احتمال را نباید نادیده گرفت که آنها ممکن است بار دیگر خود را سازماندهی کرده و حمله را از سر بگیرند.»

عبدالله می‌گوید خیابان‌های کوبانی مملو از اجساد نیروهای داعش است و ساکنان به سرعت در حال دفن آنها هستند تا مانع گسترش بیماری شوند. حامیان داعش مدعی‌اند که این گروه نیروهایش را از کوبانی خارج کرد تا با سازماندهی دوباره، آنها را به مناطق مهم‌تری بفرستد. واشنگتن‌پست می‌نویسد: «تقریبا ۷۵ درصد از ۹۵۴ حمله هوایی نیروهای ائتلاف علیه مواضع داعش در کوبانی انجام شد.»

با این حال، دیده‌بان حقوق بشر سوریه می‌گوید مبارزان کرد در تمام مناطقی که از دست داعش خارج ساخته‌اند در حال گشت‌زنی هستند تا بمب‌ها و مواد انفجاری بازمانده از داعش را خنثی سازند.