«قرارداد شیرین» در کاخ اردوغان

حسین موسوی- «پیشنهاد شیرین» پوتین به اردوغان با یک «اما» روبه‌رو است. خط لوله گازی با ۶ درصد تخفیف پیشنهاد شیرینی است که اردوغان را پای میز مذاکره با پوتین کشانده است. روز دوشنبه از ترکیه خبر رسید که آنکارا میزبان پوتین بوده است. رئیس‌جمهوری روسیه به منظور پیشنهاد احداث خط لوله گازی پا به ترکیه گذاشته و به‌رغم اختلافات فراوانی که هر دو طرف دارند «گاز» و نیاز ترکیه به تامین انرژی هر دو را بر سر یک میز نشانده است. پوتین همچنین برای اینکه همتای ترک خود را بیش از پیش به این قرارداد راغب کند، پیشنهاد داده است که در صورت امضای قرارداد ۶ درصد تخفیف به آنکارا خواهد داد. به نوشته روزنامه حریت‌دیلی، این دو کشور روز دوشنبه توافق کردند که روابط تجاری خود را تا سال ۲۰۲۰ به ۱۰۰ میلیارد دلار برسانند و بر اساس گفته‌های دو طرف این روابط در حوزه بانکداری، انرژی و صنعت رشد چشمگیری پیدا خواهد کرد.

سفر ولادیمیر پوتین به ترکیه، در شرایطی صورت می‌گیرد که دو کشور بر سر سوریه بیشترین اختلافات را دارند. این اختلافات حتی در کنفرانس خبری بیش از پیش دیده شد. جایی که پوتین از دولت سوریه دفاع کرد و انتخابات آزاد در سوریه را نشانه دموکراسی دانست اما اردوغان بی‌آنکه لحظه‌ای مکث کند در پرسشی که مربوط به پوتین بوده در مقام پاسخ ظاهر و مدعی می‌شود انتخاباتی را که در آن همه جریان‌ها حضور نداشته باشند قبول ندارد. او همچنین در ادامه صحبت‌های خود گریزی به مسائل مصر می‌زند و می‌گوید که در انتخابات آزادی که در مصر برگزار شد مرسی با ۵۲ درصد آرا انتخاب شد اما اینک او را به زندان افکنده‌اند و حکومتی غیردموکراتیک بر سر کار آمده است. مصر از شرکای تازه روسیه است و روسیه به‌تازگی یک قرارداد نظامی با السیسی بسته و قول مساعد برای فروش موشک اس.۳۰۰ را نیز به قاهره داده است.

با این وجود هر دو رئیس‌جمهوری در یک نکته اشتراک دارند؛ غرب‌ستیزی نقطه‌ای است که هر دو را به هم می‌رساند. مشکلات پوتین با غرب بر سر اوکراین و مشکلات رجب طیب اردوغان درخصوص موضوع سوریه و حمایت آنکارا از گروه‌های تروریستی و بنیادگرایی همچون جبهه النصره.

همین نشانه‌های مشترک باعث می‌شود که دو رئیس‌جمهور با دو دیدگاه متفاوت یک قرارداد عظیم تجاری امضا و بر سر احداث خط لوله گازی از روسیه به ترکیه موافقت کنند. این قرارداد که می‌شود از آن به‌عنوان

«قرارداد شیرین» یاد کرد با تخفیف ۶درصدی همراه خواهد شد. اردوغان می‌گوید: «دیدار پوتین از ترکیه نشانه‌ای از پیشرفت روابط بین دو کشور است.» اردوغان در جلسه مشترک خبری اضافه کرد: «هدف ما افزایش تجارت تا ۱۰۰ میلیارد دلار است.» اردوغان همچنین ضمن اشاره به قرارداد این کشور برای سرمایه‌گذاری درباره انرژی هسته‌ای ترکیه گفت: روسیه برای تحقق پروژه هسته‌ای «آک کویو» تا سقف ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خواهد کرد. ترکیه تاکنون برای راه‌اندازی نیروگاه‌های هسته‌ای خود با چین، کره‌جنوبی و روسیه گفت‌وگو کرده است.

پوتین اما در گفت‌وگوی کنفرانس خبری خود گفت: «با این قراردادهایی که امضا شده است ترکیه، از نظر حجم تبادلات تجاری با روسیه در مقام دوم قرار خواهد گرفت.» این در حالی است که این دیدار حاشیه‌هایی هم به همراه داشته است. پوتین به آنکارا هشدار داده است احتمال دارد که احداث خط لوله جریان جنوبی لغو شود. در این پروژه ترکیه به‌عنوان کشور ترانزیت گازی مطرح شده است اما بلغارستان از امضای این قرارداد سرباز زده است.

پیش از این پلامن اورشارسکی نخست‌وزیر بلغارستان درخصوص عدم تایید این پروژه اعلام کرده بود که کشورش مقدمات احداث خط لوله جریان جنوبی (South Stream) را که قرار بود تابستان امسال در بلغارستان آغاز شود، به حال تعلیق درآورده است. کمیسیون اروپا با اشاره به اینکه مقررات اروپایی برای بازارهای عمومی توسط بلغارستان رعایت نشده است، از صوفیه درخواست کرده بود احداث خط لوله جریان جنوبی را در خاک خود به حال تعلیق در آورد. حالا به گفته کارشناسان پوتین به دنبال این است که ترکیه را اهرم فشاری کند تا بلغارستان هر چه زودتر این طرح را به تایید برساند.

روسیه پس از مناقشات گازی با اوکراین در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۹ میلادی برای مقابله با انحصار گازی اوکراین به اروپا اقدام به احداث و به‌کارگیری خطوط گازی جدید یعنی خط لوله جریان شمالی و خط لوله جریان جنوبی کرده است تا از وابستگی این کشور به خط لوله گاز صادراتی از اوکراین بکاهد. روس‌ها بر این گمان هستند که بعد از راه‌اندازی خط لوله جریان جنوبی و توسعه خط لوله جریان شمالی، اهمیت اوکراین برای صادرات گاز روسیه به اروپا به صفر خواهد رسید.