حسین موسوی: نزدیک به دو هفته پیش بود که بایدن، معاون نخست باراک اوباما به دیدار اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه رفت و هر دو طرف به اتفاق در رسانه‌ها اعلام کردند که آمریکا و ترکیه با هم اختلاف نظرات فراوانی دارند. اختلافاتی که ریشه در بحران سوریه دارد. ترکیه از گروه‌هایی حمایت می‌کند که در لیست تروریستی ایالات‌متحده و بسیاری از کشورهای غربی قرار دارد. اختلافات اما از زمانی شدت بیشتری پیدا کرد که آنکارا در ائتلافی که واشنگتن برای حمله به گروه خلافت خودخوانده اسلامی تشکیل داد مشارکت نکرد. این کشور حتی به واشنگتن اعلام کرد که اجازه حمله به داعش را از پایگاه اینجرلیک نمی‌دهد. اینک اما منابع خبری می‌گویند که آمریکا و ترکیه در حال نزدیک کردن دیدگاه‌های خود برای حمله به گروه تروریستی داعش هستند. به نوشته روزنامه وال استریت ژورنال، مقامات ایالات‌متحده و ترکیه در حال کم کردن اختلاف دیدگاه‌های خود برای جنگ علیه داعش هستند. این روزنامه می‌نویسد که آمریکا از ترکیه می‌خواهد اجازه حمله از پایگاه اینجرلیک را به ائتلاف آمریکا و شرکای عربش بدهد. حمله از ترکیه به نقاط شمالی سوریه که در آن داعش پناه گرفته است، برای ایالات‌متحده کم هزینه‌تر و آسان‌تر است. در مقابل، در بخشی از قرارداد آمده است که ایالات‌متحده و مقامات ترکیه در حال رایزنی هستند تا با ایجاد یک منطقه حفاظتی در مرز سوریه اجازه پرواز به جنگنده‌های سوری را ندهند. همچنین در این بخش قرار است که غرب از نیروهای اپوزیسیون دولت سوریه موسوم به ارتش آزاد سوریه حمایت کند.

در این قرارداد آمده است که آمریکا و سایر متحدانش می‌توانند از پایگاه اینجرلیک و سایر پایگاه‌های هوایی ترکیه برای حمله به مواضع داعش استفاده کنند. در مقابل آمریکا هم متعهد شده است شورشیانی را که از خاک ترکیه وارد سوریه می‌شوند مورد هدف قرار ندهد. گفته می‌شود مقامات ترکیه پیشنهاد داده‌اند که یک‌سوم از مناطق شمال سوریه را آمریکا منطقه پرواز ممنوع اعلام کند. البته این بخشی است که با توجه به دیدگاه‌های اوباما با خواسته کاخ سفید جور در نمی‌آید. زیرا او علاقه‌ای ندارد که یک جبهه جدید جنگ باز کند و خود را با دولت سوریه درگیر کند.

اینک اما بحث تازه‌ای در این زمینه گشوده شده که جایگزین منطقه پرواز ممنوع شده است. «منطقه امن» موضوعی است که به تازگی مطرح شده و قرار است به دولت اسد گفته شود که در این منطقه عملیات جنگی هوایی انجام ندهد و این باریکه، در مرز سوریه با ترکیه به‌عنوان منطقه امن شناخته شود. از دیدگاه آنکارا، منطقه امن می‌تواند، آسودگی خیال برای ارتش به اصطلاح آزاد سوریه داشته باشد که در خاک ترکیه در حال آموزش نظامی هستند. ترکیه موافقت کرده است که نزدیک به دو هزار نفر از نیروهای اپوزیسیون سوریه را آموزش نظامی بدهد. برای این منظور ترکیه فرماندهان زبده نظامی خود را به مرز با سوریه فرستاده است تا مخالفان سوری را آموزش دهد. این نقطه جایی است که پیشمرگه‌های کرد نیز توسط نظامیان ترک در حال آموزش هستند.

در ابتدا به نظر می‌رسید که آمریکا قصد ندارد هیچ منطقه انحصاری بر فراز آسمان سوریه ایجاد کند. پس از دیدار بایدن با اردوغان هر چند که در ابتدا خبرها از اختلافات عمیق دو کشور حکایت داشت، اما پس از مدتی سخنان دو طرف بسیار ملایم شد و نرم‌نرمک، از تغییر دیدگاه‌های خود رونمایی کردند. در این راستا بایدن در اظهاراتی مداخله‌جویانه گفت که آمریکا قصد دارد اقدامات بیشتری را علیه دولت سوریه انجام دهد. در همان زمان، اردوغان، به‌عکس رویه‌ای که تاکنون در پیش گرفته بود اعلام کرد کشورش نگران گروه تروریستی خلافت خودخوانده اسلامی است، زیرا به اعتقاد وی داعش در حال پیشروی سریع در شمال سوریه است.

همزمان با پیشروی داعش در شمال سوریه، ترکیه مجبور است که پذیرای پناهندگان بیشتری شود. گفته می‌شود اگر این پیشروی‌ها ادامه داشته باشد دو تا سه میلیون نفر در خاک ترکیه پناه خواهند گرفت. این در شرایطی است که این کشور هم‌اینک پذیرای ۵/۱ تا ۸/۱میلیون نفر سوری در داخل خاک خود است. هفته گذشته در داخل کاخ سفید به منظور نزدیک شدن دیدگاه‌های آمریکا به ترکیه، باراک اوباما با اعضای شورای امنیت ملی این کشور دیدار داشته و مقامات آمریکایی تاکید کرده‌اند که این طرح‌هایی که اعلام شده است فعلا در مرحله مقدماتی قرار دارد و تصویب نهایی آن چندین هفته طول می‌کشد.

ترکیه و آمریکا از زمان آغاز بحران سوریه چندین بار درخصوص منطقه پرواز ممنوع بر فراز آسمان سوریه بحث کرده‌اند. آمریکا اما هر بار از پیشنهاد ترکیه استقبال نکرده است. در طرحی که ترکیه پیشنهاد داده بود منطقه پرواز ممنوع از مرزهای عراق آغاز می‌شد و به شمال لاذقیه در سواحل دریای مدیترانه ختم می‌شد. ترکیه به تازگی نامه‌ای به سازمان ملل نوشته و به بند ۵۱ منشور آن سازمان استناد کرده و گفته است که پایگاه‌های خود را به این دلیل برای ایالات‌متحده و شرکایش باز کرده است. در این بند به حق دفاع مشروع ترکیه اشاره شده است.

چنین نامه‌ای می‌تواند بیانگر این موضوع باشد که در کمپین نظامی در شمال سوریه، ممکن است برخی از متحدین ناتویی آمریکا و ترکیه نیز به آن بپیوندند. این در شریطی است که بیشتر حملات صورت گرفته به سوریه، به دلیل نگارش نامه حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق به سازمان ملل است که به این بند متوسل شده تا خطر دولت خودخوانده اسلامی را دفع کند.

مقامات ترکیه و آمریکا می‌گویند، منطقه امنی که مورد توافق دو طرف قرار گرفته است، شبیه منطقه پرواز ممنوع است که به‌طور غیررسمی در حال حاضر بر فراز آسمان کوبانی شکل گرفته است و هواپیماهای آمریکایی از جنگجویان کوبانی حمایت هوایی می‌کند.

با این وجود ترکیه به آمریکا چراغ سبز نشان داده است که می‌تواند نیروهای خود را از زمین برای جنگ با داعش به سوریه بفرستد، اما آمریکا شک دارد که ارتش ترکیه چنین قابلیتی داشته باشد. برای ایالات‌متحده ایجاد منطقه پرواز ممنوع امکان چالش را با دولت سوریه به‌وجود می‌آورد. واشنگتن بدون اینکه چنین منطقه‌ای را ایجاد کند از دولت اسد خواسته‌ است که جنگنده‌های آمریکایی و متحدانش را به چالش نکشد و تاکنون نیز رویدادی سخت بین دو طرف صورت نگرفته است.

با این حال ترکیه جزئیات بیشتری را از منطقه امنی که در توافق احتمالی مطرح شده منتشر کرده است. منطقه امن با همکاری مقامات ترکیه و دریاسالار بازنشسته آمریکایی، جان اَلن تعریف شده است.

با این وجود آمریکا همچنان محذوراتی را برای خود در نظر گرفته است. وجود منطقه پرواز ممنوع در سوریه یکی از مواردی است که کاخ سفید و پنتاگون عقیده دارند که به چالش با دولت اسد ختم خواهد شد. کاخ سفید تاکنون از ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه دوری کرده است. مقامات پنتاگون به واشنگتن هشدار داده‌اند که ایجاد چنین منطقه‌ای در سوریه برای آمریکا عواقب خطرناکی در پی خواهد داشت. زیرا این منطقه‌ای است که دولت اسد برای مبارزه با نیروهای تروریستی در حلب، از هلی‌کوپترهایش استفاده می‌کند. همچنین در این منطقه، سوریه بیشترین پرواز شناسایی و جنگی را انجام می‌دهد. یکی از مقامات ترکیه که خواست نامش فاش نشود، می‌گوید ترکیه فعلا با بازگشایی پایگاه اینجرلیک موافقت ضمنی کرده است. همزمان نیروهای معارض سوری از این ایده دفاع کرده‌اند. آنها می‌گویند که اگر سوریه منطقه امن را با جنگنده‌های خود به چالش بکشد، با پاسخ موشک‌ها و جنگنده‌های آمریکایی روبه‌رو خواهد شد. در سال ۲۰۱۳، در گزارشی که ژنرال مارتین دمپسی، رئیس ستاد مشترک آمریکا به کنگره داشت، گفته بود اگر آمریکا در پی تاسیس منطقه پرواز ممنوع باشد، مجبور است به سمت جنگنده‌های سوری شلیک کند. اما اگر چنین موضوعی رخ دهد، سوریه نیز پاسخ متقابل خواهد داد و جبهه جدیدی از مبارزه شکل خواهد گرفت. موضوعی که پنتاگون و آمریکا از آن

حذر دارند.