خروج غول‌های نفتی از روسیه
حسین موسوی- روز جمعه از دو سوی آتلانتیک، یک اقدام هماهنگ رخ داد و روسیه را با تحریم‌های تازه‌تری روبه‌رو کرد. با تصویب تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات متحده علیه روسیه، این‌بار سوای اشخاص، تیر تحریم‌ها به بخش انرژی هم رسیده است. موضوعی که با واکنش تند پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه مواجه شده است و گفته که مسکو بیکار نخواهد نشست و پاسخ غربی‌ها را خواهد داد. به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، روز جمعه کشورهای غربی در دور تازه تحریم‌ها پا را فراتر از چند موسسه مالی و اشخاص روسی قرار دادند و بخش انرژی روسیه را با تحریم مواجه کردند. در شرایطی که کشورهای ناحیه یورو صبح روز جمعه گفتند که دور تازه‌ای از تحریم‌ها را علیه مسکو تصویب کرده‌اند، باراک اوباما، رئیس‌جمهوری ایالات متحده نیز ساعاتی بعد در تلویزیون ظاهر شد و گفت که واشنگتن چند موسسه مالی و بخش انرژی روسیه را مورد تحریم قرار داده است و شرکت‌هایی را که در بخش انرژی روسیه سرمایه‌گذاری کنند با جریمه روبه‌رو خواهد کرد. این تحریم‌ها پس از آن صورت گرفت که غربی‌ها مدعی‌اند روسیه در امور داخلی اوکراین دخالت می‌کند و امیدی به آتش‌بس موجود در اوکراین ندارند.
با این وجود نیویورک تایمز نوشت که شرکت‌های «بریتیتش پترولیوم» و «اکسون موبیل» که در قطب شمال برای توسعه میادین نفتی در روسیه اقدام به حفاری و سرمایه‌گذاری کرده بودند، مجبورند به دلیل تحریم‌های تازه از کار کنار بکشند. نیویورک تایمز می‌گوید که اکسون موبیل، شریک شرکت نفت دولتی «روس‌نفت» شده بود تا پس از پایان جنگ سرد بین روسیه و آمریکا، نخستین همکاری وسیع شکل بگیرد. این در شرایطی است که آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم‌های بیشتری را نیز در بخش مالی برای روسیه درنظر گرفته‌اند و واشنگتن برای نخستین‌بار، به‌طور یکجانبه تحریم‌هایی را برای «اسبربانک»، بزرگترین بانک روسیه در نظر گرفته است. پیش از این نیز غربی‌ها، تحریم‌هایی را برای بخش «تکنولوژی‌های برتر» (High Tech) در بخش عمیق آبی در قطب شمال و اکتشاف نفت شیل تصویب کرده بودند. اتحادیه اروپا نیز دارایی ۲۴ روس‌تبار را مسدود کرده و ممنوعیت سفری نیز برای این افراد در نظر گرفته است.
در این شرایط کارشناسان می‌گویند که در صورت ادامه‌دار بودن تحریم‌ها، اقتصاد روسیه ضرر فراوانی خواهد کرد و مدل چینی پوتین را در زمینه احیای اقتصادی این کشور با مشکل مواجه خواهد کرد. روسیه با مدیریت پوتین در نظر دارد با فراخوانی سرمایه‌گذاران خارجی، به سبک چینی به رشد اقتصادی دست پیدا کند. اینک اما با تصویب تحریم‌ها علیه روسیه، آینده اجرای طرح‌های اقتصادی پوتین با ابهام روبه‌رو شده است.
اتحادیه اروپا می‌گوید که تا آخر ماه تحریم‌ها را نگه خواهد داشت و اگر آتش‌بس در شرق اوکراین پایدار بماند اصلاحاتی را برای این تحریم‌ها در نظر خواهد گرفت. با این وجود روز جمعه بازار بورس در روسیه ۱/۲ درصد رشد داشت اما با تصویب تحریم‌های آمریکا در روز شنبه با افت روبه‌روشد. پوتین رئیس‌جمهوری روسیه در شهر دوشنبه تاجیکستان گفت: «من هنوز نمی‌دانم که علت تصویب این تحریم‌ها برای چیست، اما این تحریم‌ها نشان می‌دهد که بعضی‌ها دوست ندارند آتش‌بس در اوکراین به نتیجه برسد.» با این حال کارشناسان می‌گویند که بازار انرژی روسیه چه در بخش فروش و چه در بخش سرمایه‌گذاری به شدت به اتحادیه اروپا و ایالات متحده وابسته است و این موضوع می‌تواند تاثیرات عمیقی را بر اقتصاد روسیه بگذارد. اقتصاد روسیه با مدیریت پوتین به شدت بر تولید و صدور نفت و گاز استوار شده است و عمده بودجه روسیه نیز از این طریق تامین می‌شود. برژنسکی یکی از مقامات اتحادیه اروپا با تایید این مطلب می‌گوید که اقتصاد روسیه قطعا آسیب خواهد دید اما نمی‌توان مقداری برای آن تعیین کرد. به نوشته سایت نیویورکر، این تحریم‌ها تنها به ضرر روسیه تمام نخواهد شد و برژنسکی معتقد است که همپای مسکو کشورهای اروپایی و ایالات متحده نیز متضرر خواهند شد. اما وال استریت ژورنال به نقل از روزنامه «ودوموستی» نوشت که شرکت نفتی «روس‌نفت» از دولت روسیه کمک ۴۰ میلیارد دلاری خواسته تا بتواند در برابر تحریم‌ها دوام بیاورد.
به نوشته این روزنامه هنوز دولت روسیه و شرکت مذکور در برابر این ادعا توضیحی نداده‌اند. با این وجود موسسه بین‌المللی-اقتصادی پترسون در تحقیقاتی که در این خصوص منتشر کرده است می‌گوید که شاید این تحریم‌ها علیه روسیه کارگر نباشد. به نوشته سایت این موسسه، پس از پایان جنگ جهانی دوم تنها ۳۴ درصد از کشورهایی که مورد تحریم قرار گرفته‌اند با آسیب‌های اقتصادی روبه‌رو شده‌اند. به‌رغم گزارش پترسون، سی‌بی‌سی نیوز به نقل از رابرت کان، عضو ارشد اقتصاد بین‌الملل در شورای روابط خارجی ایالات متحده می‌گوید که این تحریم‌ها تاثیر بسزایی بر اقتصاد روسیه خواهد گذاشت اما از نظر وی کمی زمان خواهد برد تا این تحریم‌ها تاثیر اساسی خود را بر مسکو برجای بگذارد. رابرت کان می‌گوید که این تحریم‌ها ابتدا به ساکن بر بخش سرمایه‌گذاری خارجی در روسیه تاثیر خواهد گذاشت. در اثر این تحریم‌ها و آسیبی که به بخش سرمایه‌گذاری خارجی روسیه وارد خواهد آمد، آنگاه اقتصاد کلان روسیه نیز آسیب‌پذیر خواهد شد. به اعتقاد کان، در صورت پابرجا ماندن تحریم‌ها، اقتصاد روسیه در یک‌سال و نیم آینده با رکود عظیمی روبه‌رو خواهد شد. این سایت اما می‌نویسد دور تازه تحریم‌ها، بازارها را با آشفتگی روبه‌رو کرده است. اقدامات متقابل روسیه علیه کشورهایی که تحریم‌ها را برای مسکو تصویب کرده‌اند، باعث شده است بازارهای جهانی با اختلال روبه‌رو شود. کانادا که همپای آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم‌های مالی در نظر گرفته در مقابل با پاسخ مسکو مواجه شده است و واردات غذا را از این کشور و آمریکا و اتحادیه اروپا ممنوع کرده است. کان، یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی می‌گوید تنها در ابتدای سال جاری و با تصویب تحریم‌ها علیه روسیه، مسکو با رقمی نزدیک به ۷۵ میلیارد دلار «فرار سرمایه» مواجه بوده است. اما کان اعتقاد دارد که هنوز نمی‌توان میزانی برای آسیب‌پذیری اقتصاد روسیه تعیین کرد. به اعتقاد کان باید مدتی صبر کرد تا آمار و ارقام واقعی ناشی از تحریم‌ها میزان خسارت را مشخص کند. کان می‌گوید وقتی شما با کاهش سرمایه‌گذاری مواجه شوید قطعا بر میزان تولید شما تاثیر خواهد گذاشت. آسوشیتدپرس گزارش می‌دهد که در دو ماه منتهی به اوت ۵ شرکت بزرگ گردشگری در این کشور ورشکست شده‌اند و این موضوع می‌تواند آثار بیشتری بر گردشگری روسیه برجای بگذارد. با این وجود برخی اعتقاد دارند که روسیه در نگاه اقتصادی خود تجدیدنظر خواهد کرد و به همین دلیل نسبت به فعال کردن بازار کشورهای اوراسیا تلاش دو چندانی انجام می‌دهد. بر اساس دکترینی که منابع روسی فاش ساختند روسیه نگاه خود را از غرب به سمت شرق برخواهد گرداند و در این زمینه همکاری خود را با کشورهایی نظیر چین، ایران و برخی کشورهای آسیایی افزایش خواهد داد.
ارسال نظر