رابطه ترکیه با عراق دوباره گره خورد

گروه بین‌الملل- در شرایطی که روزنامه «وطن» خبر داده بود که شیرهای نفت اقلیم کردستان به روی ترکیه باز خواهد شد، نخست‌وزیر عراق؛ اما در پیامی تازه به اردوغان هشدار داده است که مراقب قرارداد نفتی با کردستان این کشور باشد. به نوشته روزنامه حریت، آنکارا، برای خرید نفت از اقلیم کردستان، قول و قرارهای خود را با بغداد فراموش کرده است. این در شرایطی است که وزیر امور خارجه این کشور ضمن تکذیب مطلب فوق می‌گوید که قول خود را فراموش نکرده است اما اصرار دارد که بحث خرید نفت از کردستان عراق منتفی نخواهد شد. به گفته مقامات آنکارا، ترکیه رفتاری آشکار در این خصوص دارد و قصد پنهانکاری ندارد. در این راستا وزیر امور خارجه این کشور می‌گوید: به‌رغم دیدار تازه بارزانی از ترکیه، این کشور در مورد اصولی که به بغداد قول داده است پایبند خواهد بود. با این وجود منابع خبری در عراق می‌گویند که نخست‌وزیر این کشور از صحبت‌های ایراد شده برای قرارداد بستن با اقلیم کردستان ناخرسند است و به گفته تحلیلگران دوباره روابط این دو کشور به نقطه صفر رسیده است.

«داوود اغلو» در ایام محرم از این کشور دیدار کرد و تا حدودی توانسته بود یخ روابط فیمابین را آب کند. با این وجود وزیر نفت این کشور قرار است به زودی به بغداد سفر کند تا ضمن دلجویی از مقامات عراقی، تضمین‌های لازم را به دولتمردان عراقی بدهد.

از دیگر سو، اما مقامات کردستان عراق برای اینکه طرح «تانر ییلدیز» را خنثی کنند و بتوانند زودتر از دولت مرکزی در این کشور وارد گفت‌وگو با وزیر انرژی این کشور شوند، از او برای حضور در کنفرانس انرژی در اربیل دعوت کرده است. سال گذشته نیز وزیر انرژی ترکیه به کنفرانس مشابهی دعوت شده بود که تحت فشار بغداد نتوانست در این کنفرانس شرکت کند. گفته می‌شود چنانچه قرارداد بین اقلیم کردستان با ترکیه منعقد شود، روزانه یک میلیون بشکه نفت از طریق خاک ترکیه به اروپا صادر خواهد شد.

چهارشنبه گذشته، بارزانی رییس اقلیم کردستان برای کشیدن خط لوله نفتی دیداری سه ساعته با نخست‌وزیر ترکیه داشت. کارشناسان داخلی ترکیه پس از این دیدار به اردوغان هشدار دادند که هر گونه توافقی با کردستان عراق بدون اجازه از دولت مرکزی عراق برای آنکارا خطرناک است. مقامات عراقی در این راستا به مقامات ترک هشدار داده‌اند اگر این قرارداد نهایی شود رابطه بین دو کشور به شدت آسیب‌پذیر خواهد شد.

روزنامه حریت می‌نویسد که پس از دو سال چانه‌زنی با دولت عراق در این خصوص ممکن است خط لوله تازه‌ای که مد نظر دو طرف است، روابط بین بغداد با آنکارا را تیره‌تر از پیش کند. «علی موساوی» سخنگوی دولت مالکی در این‌باره می‌گوید: «در صورت انعقاد این قرارداد، روابط دو طرف مطمئنا به هم خواهد خورد». در این راستا، مالکی روز پنج‌شنبه، با «فاروق قیماقچی» سفیر ترکیه نیز در بغداد دیدار کرد و در خصوص انعقاد این قرارداد- که بر اساس گفته‌های بارزانی از ماه بعد این خط لوله افتتاح می‌شود- به شدت اعتراض کرد. ایالات‌متحده، اما در خصوص انعقاد خط لوله نفتی، از بغداد حمایت کرده و کاخ سفید در این‌باره گفته است ایالات‌متحده از امضای هر گونه قراردادی که بدون اجازه دولت فدرال صورت بگیرد، حمایت نخواهد کرد.

اردوغان علیه نهضت خدمتگزاران

همزمان با جنجال نفتی در آنکارا، انتشار خبری دیگر نیز به هیاهوهای سیاسی در این کشور افزوده است. به نوشته روزنامه تودیز زمان، حزب حاکم در سال ۲۰۰۴ به شورای امنیت ملی این کشور دستور داده است تا علیه فتح‌الله گولن، دانش آموخته اسلامی ترکیه که پیش از این از او به عنوان پدر خوانده حزب حاکم یاد می‌شد وارد عمل شود و علیه نهضت «حیزمت» یا خدمتگزاران وارد عمل شود.

روزنامه حریت نیز در این‌باره می‌نویسد: در سندی دو صفحه‌ای که به شورای امنیت این کشور فرستاده شده، آمده است که از فعالیت‌های فتح‌الله گولن ممانعت به عمل آید.

به تازگی روابط بین حزب حاکم و نهضت حیزمت به شدت آسیب دیده است. تنش بین دو طرف، زمانی شدت گرفت که اردوغان اعلام کرد که مدارس خصوصی «درشانه» را تعطیل خواهد کرد. این مدارس بر اساس گفته‌های تحلیلگران مهم‌ترین پایگاه نهضت حیزمت و دیگر جنبش مورد حمایت گولن؛ یعنی «جماعت» است. نخست‌وزیر ترکیه اعلام کرده است که این مدارس خصوصی در سیستم تازه آموزش و پرورش این کشور جایگاهی نخواهد داشت. فتح‌الله گولن، اما از مردم و طرفداران خود خواسته است که به صورت «متمدنانه» نسبت به این تصمیم اخیر اعتراض کنند.

اوج اختلافات اردوغان با پدرخوانده سیاسی اسلام‌گرایان در ترکیه زمانی رخ داد که در اعتراض‌های تابستانی مردم علیه نخست‌وزیر این کشور، او از اردوغان انتقاد کرد و در زمینه حمایت از ریاست‌جمهوری آینده ترکیه نیز پشت عبدالله گل ایستاده است.