دلار‌‌های نفتی اعراب در راه مصر

گروه بین‌الملل- عربستان سعودی و امارات متحده عربی اعلام کرده‌اند که جمعا کمک‌هایی به ارزش ۸ میلیارد دلار به صورت بلاعوض، ودیعه نقدی، وام و فرآورده‌های نفتی، به مصر ارائه می‌دهند. به گزارش منابع خبری، این در شرایطی است که پیش از سرنگونی دولت محمد مرسی، رییس جمهوری اسلامگرای مصر توسط ارتش، قطر یکی از بزرگ‌ترین حامیان مالی این کشور به شمار می‌آمد. اما عربستان سعودی و امارات، روابط چندان نزدیکی با گروه اخوان‌المسلمین که گروه حاکم بر مصر به شمار می‌آمد، نداشتند. خبرگزاری دولتی عربستان سعودی به نقل از ابراهیم عسف، وزیر دارایی این کشور گزارش داده است که ریاض، کمک‌هایی به ارزش ۵ میلیارد دلار به مصر ارائه می‌دهد. عبدالله بن عبد‌العزیز، شاه سعودی در جلسه سه‌شنبه شورای وزیران این کشور، دستور ارائه این کمک‌ها را ارائه داده است. کمک‌های عربستان سعودی به مصر شامل، دو میلیارد دلار فرآورده‌های نفت و گاز، دو میلیارد دلار به شکل ودیعه در بانک مرکزی و یک میلیارد دلار کمک نقدی بلا‌عوض می‌شود. خبرگزاری دولتی امارات متحده عربی گزارش ‌داده است که این کشور، کمک‌هایی به ارزش ۳ میلیارد دلار به مصر ارائه می‌دهد. دو میلیارد دلار از این کمک‌ها به صورت ودیعه بدون سود در بانک مرکزی و یک میلیارد دلار به صورت کمک نقدی بلا‌عوض ارائه می‌شود. بنا‌بر این گزارش، شیخ هزاع بن زاید آل نهیان مشاور امنیت ملی دولت امارات، تصمیم کشورش برای ارائه این کمک‌ها را سه‌شنبه پس از دیدار با عدلی منصور رییس‌جمهوری موقت مصر، اعلام کرد. شیخ هزاع در راس هیاتی که شیخ عبد الله بن زاید آل نهیان وزیر امور خارجه، لبنی القاسمی وزیر توسعه و همکاری‌های بین‌المللی، عبید الطایر وزیر دارایی و سهیل منصور وزیر انرژی امارات متحده عربی اعضای آن بودند، به مصر رفته بود. عربستان سعودی و امارات، نخستین کشورهایی هستند که از برکناری محمد مرسی استقبال کردند و به رییس جمهوری موقت تبریک گفتند. هزاع همچنین در بخش دیگری از سخنانش گفت: «امارات در کنار مصر و مردم این کشور ایستاده است، زیرا امنیت و ثبات مصر، رکنی اساسی برای امنیت اعراب است.» هفته گذشته ارتش مصر محمد مرسی را از سمت ریاست جمهوری عزل و قانون اساسی را به حال تعلیق در آورد. این اقدام پس از چند روز تظاهرات مخالفان مرسی با درخواست استعفای او انجام شد. این در شرایطی است که تنها یک سال از ریاست‌جمهوری مرسی می‌گذشت. او نخستین رییس‌جمهوری مصر است که از راه انتخابات آزاد پس از انقلاب دو سال و نیم پیش این کشور علیه نظام حسنی مبارک، به قدرت رسید. از سال ۲۰۱۱ که خیزش مردمی در مصر آغاز شد و براندازی حکومت حسنی مبارک را در پی داشت، اقتصاد مصر روزهای سختی را پشت سر گذاشته است. مصر از دو سال پیش تاکنون بیش از ۲۰ میلیارد دلار از ذخایر کشور را هزینه کرده و چند میلیارد دلار از کشورهای خارجی وام گرفته‌است اما هنوز بدهی‌های بسیاری به شرکت‌های نفتی دارد. اکنون با اقدام ارتش مصر در برکناری محمد مرسی، نخستین رییس‌جمهور مصر پس از سرنگونی مبارک، اقتصاد متکی به گردشگری و سرمایه‌گذاری خارجی این کشور بیش از همیشه در معرض بحران قرار گرفته و در شرایطی که آمریکا از قطع کمک‌های میلیارد دلاری سالانه خود به مصر می‌گوید، این کشور بیش از پیش، نیازمند حمایت دیگر کشور‌ها است. از سال ۲۰۱۱ و با روی کار آمدن محمد مرسی و اخوان المسلمین، بسیاری از کشور‌ها از جمله امارات از به قدرت رسیدن اسلام‌گرایان در این کشور به شدت نگران بودند. تجویز داروی مسکن برای بیماری مزمن اقتصاد مصر این همه در شرایطی است که میزان سرمایه‌های خارجی موجود در مصر در ماه ژوئن ۲۰۱۳ با ۱/۱ میلیارد دلار کاهش به نزدیک ۱۵ میلیارد دلار رسیده است. بر اساس آمارهای صندوق بین‌المللی پول این میزان سرمایه حتی نمی‌تواند برای پرداخت هزینه‌های واردات سه ماه کشوری پرجمعیت مانند مصر کافی باشد. گذشته از این، فقط نیمی از این مبلغ به صورت نقد یا شکل‌های قابل خرج در دسترس مقامات مصری است. به گزارش رویترز، سایمون ویلیامز، از مدیران بانک اچ اس بی سی در مصر معتقد است: «دسترسی به کمک‌هایی از این دست به مصر کمک می‌کند که به فرصت زمانی بیشتری دست یابد، اما چنین مساله‌ای نمی‌تواند راه حلی پایا باشد چون مصر نیازمند بازیابی رشد اقتصادی و افزایش درآمدهای ملی است.» میزان کسری بودجه مصر در ماه‌های اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است. افزایش کسری بودجه موجب شده بود که محمد مرسی به ریسک بزرگی همچون استقراض مستقیم از بانک مرکزی تن دهد. فقط در نخستین ماه سال ۲۰۱۳، کسری بودجه مصر تقریبا دو برابر شد و به بیش از ۱۶ میلیارد دلار رسید. برخی از اقتصاددانان هشدار داده‌اند که کمک‌هایی از این دست همچون داروهای مسکن تنها در کوتاه‌مدت مؤثر و ارزشمندند و تا زمانی که مصر تحولی اساسی در اقتصاد خود ایجاد نکند، توان برون رفت از وضعیت کنونی را نخواهد داشت.