آمریکا و طالبان مذاکره می‌کنند

گروه بین‌الملل- باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده، گشایش دفتر سیاسی طالبان در قطر را گام مهمی به‌سوی مصالحه میان طالبان و دولت افغانستان خواند اما تاکید کرد که طالبان باید با القاعده قطع‌رابطه کنند. این در شرایطی است که به گزارش بی.‌بی.‌سی، دفتر ریاست‌جمهوری افغانستان با نشر اطلاعیه‌ای از سوی شورای امنیت ملی اعلام کرد: «دور چهارم مذاکرات میان هیات‌های افغانستان و آمریکا در مورد قرارداد امنیتی که فعلا در کابل جریان دارد، به دلیل تناقض میان گفتار و عمل ایالات متحده آمریکا در مورد روند صلح، از جانب افغانستان به تعلیق درآمد.» اوباما که در جریان نشست گروه هشت در ایرلند شمالی صحبت می‌کرد، از تصمیم حامد کرزی برای فرستادن هیاتی برای گفت‌وگو با طالبان در قطر نیز استقبال کرد. پیش از این، مقامات کاخ سفید اعلام کردند که به زودی مذاکرات مستقیم میان آمریکا و طالبان در قطر آغاز خواهد شد. گشایش رسمی دفتر طالبان در قطر گام مهمی در پیشبرد مذاکرات صلح با طالبان به شمار می‌رود. بحث ایجاد این دفتر اوایل سال گذشته میلادی مطرح شد و در آن زمان نیز طالبان تایید کردند که مشغول مذاکره با آمریکایی‌ها هستند اما در ماه مارس همان سال مذاکرات قطع شد و گشایش رسمی این دفتر نیز به تاخیر افتاد. مذاکرات با طالبان به دلیل نبود یک مکان مشخص همیشه با مشکل روبرو بوده‌است و در گذشته این مساله دست کم یک بار موجب شد تا فردی که بعدا گفته شد در شهر کویته مغازه‌دار بوده‌است، خود را به عنوان نماینده طالبان در مذاکرات معرفی کند و پول زیادی از دولت افغانستان و آمریکا بگیرد. نبود این مکان مشخص همچنین باعث شد تا دو بمبگذار انتحاری خود را به عنوان مذاکره‌کنندگان طالبان جا بزنند. اولی در سپتامبر ۲۰۱۱ برهان‌الدین ربانی، رییس شورای عالی صلح افغانستان را به قتل رساند و دومی در دسامبر سال گذشته اسدالله خالد رییس امنیت ملی افغانستان را شدیدا زخمی کرد. اکنون و با گشایش این دفتر، طالبان صاحب چهره و مکانی مشخصی شدند. اما نگرانی که وجود دارد این است که آیا کار این دفتر تنها به مذاکرات صلح محدود خواهد ماند یا طالبان از آن استفاده‌های دیگری نیز خواهند کرد. در نشست خبری دیروز برای گشایش دفتر سیاسی طالبان در قطر، پرچم سفید این گروه در کنار نماینده‌اش و معاون وزارت خارجه قطر دیده می‌شد و در پشت آنها روی پارچه بزرگ عبارت «امارات اسلامی افغانستان» نوشته شده بود؛ اصطلاحی که طالبان از آن در زمان حاکمیت خود بر افغانستان استفاده می‌کردند. آنها گفتند که اوباما شخصا در به نتیجه رساندن تلاش‌ها برای گشایش دفتر طالبان در قطر با حامد کرزی کار می‌کرد و جان کری وزیر خارجه آمریکا نیز در این روند نقش مهمی ایفا کرد. قرار است نخستین دیدار میان نمایندگان آمریکا و طالبان در چند روز آینده در دوحه پایتخت قطر انجام شود. حامد کرزی، رییس‌جمهوری افغانستان، دیروز، چهارشنبه، گفت که دولت افغانستان نیز نمایندگان خود را برای شرکت در این مذاکرات به دوحه اعزام می‌کند. مقامات آمریکایی اعلام کرده‌‌اند که تبادل اسرا یکی از موضوعات مورد بحث میان آمریکا و طالبان خواهد بود اما در هفته‌های اول بیشتر دیدگاه‌های دو طرف مورد بحث قرار خواهند گرفت. به گفته آنها از شرایط این مذاکرات این است که طالبان خشونت را کنار بگذارند، رابطه خود را با القاعده قطع کنند، به قانون اساسی افغانستان، حقوق زنان و حقوق اقلیت‌ها احترام بگذارند. اما حامد کرزی لحظاتی پس از مراسم انتقال رهبری عملیات‌های نظامی از نیروهای ناتو به نیروهای امنیتی افغانستان در یک نشست مشترک خبری با دبیرکل ناتو گفت که در حال حاضر پیش‌شرطی برای گفت‌وگو با طالبان وجود ندارد. اما او بر نکاتی به عنوان «اصولی برای مذاکره» تاکید کرد. کرزی از انتقال مرکزیت گفت‌وگوها از دوحه به کابل، پایان خشونت‌ها همزمان با آغاز گفت‌وگوها و جلوگیری از «سوء استفاده» کشورهای خارجی از روند صلح افغانستان به عنوان اصول لازم مذاکره نام برد. رییس‌جمهوری افغانستان گفت که به جای پیش‌شرط‌ها، دولت افغانستان اصولی را برای گفت‌وگو با طالبان در نظر گرفته‌است و انتظار دارد که طالبان از آن پیروی کنند. کرزی این را هم اضافه کرد که دولت افغانستان از ابتدا با طرح گفت‌وگوهای صلح در خارج از کشور موافق نبود اما به دلیل پافشاری برخی از کشورها، طرح ایجاد دفتر برای طالبان در قطر را پذیرفت. او گفت که در مورد روند صلح دولت با گروه طالبان، «گفت‌وگوهای عمیقی» با آمریکا، پاکستان و دولت قطر که میزبانی گفت‌وگو‌ها را به عهده دارد، انجام داده‌است. نخستین کنفرانس خبری طالبان در قطر این در شرایطی است که قرار است نخستین دیدار میان نمایندگان آمریکا و طالبان در چند روز آینده در دوحه پایتخت قطر انجام شود. سخنگوی طالبان روز سه‌شنبه در قطر برای نخستین بار در دفتر تازه ایجاد شده این گروه در دوحه نشست خبری برگزار کرد. محمد نعیم، سخنگوی گروه طالبان در این نشست خبری گفت که این گروه مایل است از همه شیوه‌های قانونی برای پایان دادن به آنچه او اشغال افغانستان خواند، استفاده کند. او پس از آن سخن می‌گفت که معاون وزارت خارجه قطر اعلام کرد که امیر قطر اجازه داده تا دفتر طالبان به صورت رسمی در این کشور گشوده شود. نعیم از شیخ حمد بن خلیفه الثانی، امیر قطر، برای اجازه دادن به گشایش دفتر طالبان در این کشور سپاسگزاری کرد. نقش پاکستان همچنین رییس جمهوری افغانستان صبح دیروز در مراسم روند انتقال مسوولیت‌های امنیتی و واگذاری رهبری عملیات‌های نظامی از ناتو به نیروهای امنیتی افغان گفت که «تلاش‌های رهبری شورای عالی صلح» به برقراری آرامش و ثبات در افغانستان منتج خواهد شد. کرزی در سخنان خود یک بار دیگر از پاکستان خواست که در مبارزه با تروریسم، جدی عمل کند. دولت افغانستان باور دارد که پناهگاه‌های امن گروه‌های مخالف مسلح دولت در مناطق قبایلی پاکستان است و شورشیان از خاک پاکستان برای بی‌ثباتی افغانستان بهره می برند. رییس‌جمهوری افغانستان گفته‌است که در سال های اخیر فرصت‌های زیادی برای پیشرفت و تامین صلح در منطقه از دست رفته و به باور او اکنون زمان آن رسید‌ه‌است که کشورها برای امنیت و صلح در منطقه تلاش کنند. تعلیق موافقت‌نامه‌های امنیتی میان آمریکا و افغانستان این همه در شرایطی است که روز چهارشنبه ۲۹ خرداد دفتر ریاست‌جمهوری افغانستان با نشر اطلاعیه‌ای از سوی شورای امنیت ملی اعلام کرد: «دور چهارم مذاکرات میان هیات‌های افغانستان و ایالات‌متحده روی قرارداد امنیتی که فعلا در کابل جریان دارد، به دلیل تناقض میان گفتار و عمل ایالات متحده آمریکا در مورد روند صلح، از جانب افغانستان به تعلیق درآورده شد.» تعلیق این گفت‌وگوها در شرایطی اعلام می‌شود که روزسه‌شنبه دفتر طالبان در قطر رسما گشایش یافت و آمریکا اعلام کرد که آماده مذاکره با این گروه است. پیش از این حامد کرزی رییس‌جمهوری افغانستان از گفت‌وگوهای پنهانی طالبان با آمریکا نیز خبر و هشدار داده بود که اگر خارجی‌ها در روند صلح افغانستان مداخله کنند، آنها را «رسوا» خواهد کرد. حکومت افغانستان چند روز پیش اعلام کرده بود که به زودی مرحله چهارم گفت‌وگوها برای موافقت‌نامه امنیتی میان افغانستان و آمریکا آغاز خواهد شد. جانان موسی زی سخنگوی وزارت خارجه افغانستان پیش از این گفته بود که حکومت افغانستان امیدوار است در این دور از مذاکرات پیشرفت‌های زیادی انجام و به زودی پیش‌نویس این موافقت‌نامه نهایی شود. این مذاکرات میان سفیر افغانستان در واشنگتن و سفیر آمریکا در کابل انجام می‌شد. موافقت‌نامه امنیتی میان افغانستان و آمریکا براساس مواد پیمان همکاری‌های استراتژیک دو کشور، امضا می‌شود. این موافقت‌نامه چارچوب حقوقی همکاری‌های امنیتی میان این دو کشور را پس از سال ۲۰۱۴ تعیین می‌کند. از امضای سند همکاری‌های استراتژیک میان کابل و واشنگتن بیش از یک سال می‌گذرد، اما هنوز این دو کشور به دلیل اختلافات بر سر شرایط شان به تدوین موافقت‌نامه امنیتی، دست نیافته‌اند. مرحله اول این مذاکرات در ماه نوامبر سال گذشته آغاز شد. پیش از این نیز سه مرحله مذاکرات برای امضای این موافقتنامه در کابل برگزار شده بود.