نفت گران به سود هیچ کس نیست

گروه بین‌الملل- نفت‌خام در هفته گذشته قیمت‌های باورنکردنی را تجربه کرد. در حالی که بسیاری از کارشناسان در انتظار کاهش قیمت نفت به دنبال افزایش ۵۰۰هزار بشکه‌ای تولید اوپک بودند، نفت مسیری کاملا مخالف را طی کرد.

هفته‌نامه اقتصادی اکونومیست در جدیدترین گزارش خود با نموداری روند افزایش قیمت را از سال ۲۰۰۳ به این سو بررسی کرده است. نفت‌خام که در سال ۲۰۰۳ با میانگین قیمت کمتر از ۳۰دلار به فروش می‌رفت اکنون میانگین قیمتی افزون بر ۷۰دلار دارد و بهای روزانه آن نیز بیش از ۸۲دلار است. فعل و انفعالان بازار نفت سبب شد رکورد ۱۰/۸۴دلار برای هر بشکه شده است. به عقیده تحلیلگر هفته‌نامه اکونومیست کاهش نرخ بهره ایالات متحده نقشی مهم در رسیدن قیمت نفت به ۸۴دلار داشته است. ایالات متحده بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت جهان است که به تنهای بیش از یک‌چهارم نفت تولید شده در جهان را مصرف می‌کند. کاهش نرخ بهره سبب ایجاد تحرک در صنایع بزرگ ایالات متحده از قبیل اتومبیل‌سازی و کشتی‌‌سازی خواهد شد. نفت موتور محرک این صنایع است. به این ترتیب در آینده شاهد افزایش قیمت جهانی نفت خواهیم بود. مگر آنکه تولیدکنندگان به طور جدی تصمیم به افزایش تولید داشته باشند.

از سال ۲۰۰۳ تاکنون نفت پیوسته گران‌تر شده‌ است. هر چند در سال ۲۰۰۵ شاهد نوساناتی در قیمت هستیم ولی جهت کلی نمودار افزایش قیمت‌ها را نشان می‌دهد. قیمت‌هایی که هم اکنون خود را تا ۸۴دلار در هر بشکه رسانده‌اند و بیم آن می‌رود که از این نیز بالاتر بروند. برخی تحلیل‌گران یکسره از نفت ۱۰۰دلاری صحبت می‌کنند. اگر چه تا چندی قبل تحلیل‌گران نزدیک به تولیدکنندگان نفت از قیمت‌های بالا صحبت می‌کردند اکنون تحلیلگران نزدیک به مصرف‌کنندگان از جمله سازمان بین‌المللی انرژی نیز از نفت گران می‌گویند.

نفت گران در حقیقت زنگ خطری در گوش کشورهای صنعتی است. آنها که بیشترین نفت جهان را وارد می‌کنند بالاترین قیمت‌ها را نیز می‌پردازند. این مساله سبب می‌شود تا هم رشد اقتصادی آنها تهدید شود و هم اینکه میزان تورم در کشورهای صنعتی افزایش پیدا کند. از سوی دیگر نفت گران مساله مدیریت درآمدهای نفتی را در کشورهای نفت‌خیز مطرح می‌کند و این در حالی است که بسیاری از این کشورها مدیریت درستی بر درآمدهای نفتی خود ندارند. از این رو بسیاری بر این عقیده‌اند که نفت گران به سود هیچ کس نیست.