سرنوشت «دور دوحه» در دست سران اپک

گروه بین‌الملل- کشورهای عضو مجمع همکاری اقتصادی آسیا- پاسیفیک موسوم به اپک خواستار راه‌اندازی مجدد مذاکرات تجارت آزاد سازمان تجارت جهانی موسوم به دور دوحه شدند. سران ۲۱ کشور عضو اپک که قرار است طی روزهای هشتم و نهم سپتامبر در سیدنی نشست سالانه خود را برپا کنند، پیش از آغاز به کار نشست با انتشار بیانیه‌ای ضمن ابراز امیدواری نسبت به شروع مجدد مذاکرات تجارت آزاد آن را راهی برای همگرایی تجاری بیشتر کشورهای جهان عنوان کردند. به گزارش آسوشیتدپرس سران‌اپک در این بیانیه با اشاره به اینکه گفت‌وگوهای تجارت آزاد باید تا پیش از پایان امسال وارد فاز نهایی شود، خواستار مشارکت بیشتر طرف‌های اصلی درگیر در مذاکرات شدند. براساس این بیانیه موضوع گفت‌وگوهای دور دوحه در اجلاس سران اپک مطرح خواهد شد و رهبران این ۲۱ کشور نتایج حاصل از کاهش یارانه‌های بخش کشاورزی و حذف تعرفه واردات محصولات صنعتی را بررسی خواهند کرد. تا از این طریق بتوانند راهی برای برقراری ارتباط بهتر دوسویه بین کشورهای فقیر و ثروتمند ایجاد کنند. بیانیه سران اپک در حالی در مورد لزوم راه‌اندازی مجدد گفت‌وگوهای دور دوحه صادر شده است که دوشنبه هفته آینده کارگروهی در محل سازمان تجارت جهانی واقع در ژنو به بررسی ابعاد و چگونگی آغاز مذاکرات خواهد پرداخت. اما این کارگروه در شرایطی کار خود را آغاز می‌کند که بدون همراهی کشورهای ثروتمند که بیشترین یارانه‌های کشاورزی را در جهان پرداخت می‌کنند، امیدواری چندانی نسبت به موفقیت تلاش‌ها وجود ندارد.

به اعتقاد برخی تحلیل‌گران اجلاس امسال اپک برای دور دوحه بسیار با اهمیت است و می‌تواند سرنوشت مذاکرات را دست‌کم در سال ۲۰۰۷ مشخص کند. طی روزهای گذشته جورج‌بوش و هوجینتائو روسای جمهور آمریکا و چین به‌طور جداگانه از مذاکرات دور دوحه حمایت کرده‌اند. این می‌تواند نقطه قوتی برای مذاکرات باشد. اما اکنون دولت آمریکا اختیار قانونی شرکت در مذاکرات را از دست داده و طبق قوانین داخلی آمریکا این اختیار به کنگره داده شده است. به عقیده کارشناسان امید به کاهش یارانه‌های کشاورزی در آمریکا با وجود تسلط دموکرات‌ها بر کنگره کاهش یافته است. چرا که به طور سنتی دموکرات‌ها از افزایش یارانه‌ها حمایت می‌کنند. آمریکا بالاترین میزان یارانه کشاورزی را در جهان پرداخت می‌کند که حجم آن به ۲۲میلیارد دلار در سال می‌رسد.

هند و برزیل به عنوان نمایندگان کشورهای در حال توسعه در مذاکرات دور دوحه خواستار قطع یا کاهش چشمگیر این یارانه‌ها هستند و کاهش تعرفه واردات محصولات صنعتی را به حذف این یارانه‌ها مشروط کرده‌اند. آنها عقیده دارند که پرداخت این یارانه‌‌ها باعث

کم شدن بهای تمام شده محصولات کشاورزی در کشورهای صنعتی شده و کشورهای در حال توسعه دیگر نمی توانند عمده تولیدات خود را که محصولات کشاورزی است به آنها صادر کنند. با این وجود کشورهای صنعتی عقیده دارند که حتی با شرایط کنونی، عقد قرارداد تجارت آزاد اعضای سازمان تجارت جهانی باعث توسعه تجارت و افزایش صادرات کشورهای در حال توسعه خواهد شد و آنها از منافع آن بهره‌مند خواهند شد.

از سوی دیگر موضوع تشکیل منطقه آزاد تجاری اپک نیز یکی دیگر از محورهای گفت‌وگوی سران اپک در اجلاس سیدنی است. کارشناسان می‌گویند که این بحث نیز می‌تواند به پیشبرد مذاکرات دوحه کمک فراوانی بکند. چرا که ترکیب اعضای اپک را مجموعه‌ای از کشورهای فقیر و غنی تشکیل می‌دهند. در صورتی که این کشورها بتوانند به موضع مشترکی در خصوص تجارت آزاد دست یابند، می‌توان امیدوار بود که در آینده بقیه کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی نیز بتوانند با پیروی از این الگو به سوی عقد قرارداد تجارت آزاد گام بردارند.