مریم امیر شاهکرمی

سخنان جورج بوش در کانادا درباره آینده عراق و شیوه برخورد مردم با مسائل جاری این سوال را در اذهان ایجاد کرد که آینده دولت نوری‌المالکی چه خواهد شد؟ به خصوص آنکه بوش صراحتا گفت که اگر مالکی نتواند به شرایط بحرانی کنونی خاتمه بخشد باید برود. وی بی‌پرده افزود اگر چنین نکند مردم عراق یکی دیگر را جایگزین خواهند کرد.

رایان کراکر، سفیر آمریکا در بغداد نیز بر این سخنان صحه گذارد و افزود تلاش‌های دولت بغداد برای ترغیب آشتی ملی «به شدت مایوس‌کننده بوده است.» نوری‌المالکی نیز در پاسخ گفت: که او نخست‌وزیر منتخب عراق است و دیگران نباید دخالت کنند.

هدف استراتژی کنونی آمریکا - یعنی افزایش تعداد نیروها که در ماه فوریه آغاز شد - اعطای فرصت به دولت عراق به منظور پیشرفت در جبهه سیاسی است.

اما دولت آقای مالکی نه تنها پیشرفتی نکرده بلکه آشکارا در حال فروپاشی است. تقریبا تمامی وزرای سنی کابینه یا استعفا داده‌اند یا جلسات کابینه را بایکوت کرده‌اند.

از سوی دیگر تلاش‌ها برای برگزاری «اجلاس» رهبران جناح‌های سیاسی نیز تاکنون به جایی نرسیده است.

بسیاری از سنی‌ها اطمینان خود را به دولت تحت هدایت شیعیان از دست داده‌اند. برخی از این نیز پیشتر می‌روند و آن را یک دولت تحت حمایت خارجی می‌دانند که به شدت علیه اقلیت سنی عرق تعصب دارد.

کارخانه شایعه‌سازی عراق طبق معمول در حال تولید انواع تئوری‌های توطئه است.

برخی سنی‌ها مظنون هستند که آمریکا و ایران دست به معامله‌ای خواهند زد که آنها باید بهایش را بپردازند.

برخی شیعیان فکر می‌کنند کشورهای عرب سنی همسایه در حال تبانی برای جایگزین کردن دولت مالکی با دولت دیگری هستند که بیشتر مورد دلخواهشان باشد. با این حال دولت مالکی همچنان به کار خود ادامه می‌دهد.

پارلمان عراق تا اوایل سپتامبر در تعطیلات به سر می‌برد. براین اساس «اجلاس» سران جناح‌ها که تاکنون بارها عقب افتاده تا پیش از بازگشت اعضای پارلمان برگزار نخواهد شد.

زنگ خطر دیگر برای دولت مالکی نزدیک شدن به ۱۵سپتامبر است، یعنی زمانی که قرار است آقای کراکر، سفیر آمریکا و دیوید پتریوس، فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق، با حضور در برابر کنگره ارزیابی خود از طرح افزایش نیروها را ارائه دهند.

مشکل دیگر مالکی امکان جایگزین شدن فرد دیگر به جای اوست. تاکنون دو گزینه مطرح شده‌اند.

عادل عبدالمهدی - از مجلس اعلای اسلامی عراق، یکی از جناح‌های عمده شیعه و دیگری ایاد علاوی، نخست‌وزیر سابق است که یک ملی گرای غیرمذهبی است.

اولی با مخالفت جناح شیعه مقتدی صدر، از رقبای سرسخت مجلس اعلاء روبه‌رو است، دومی هم با مخالفت کلیه اسلامگرایان شیعه. در هر صورت، اصلا معلوم نیست که در شرایط کنونی فرد دیگری بتواند جایگزین مناسب‌تری برای مالکی باشد.

افزایش فشار بر مالکی در عین حال می‌تواند گامی برای بیرون راندن وی از عرصه قدرت باشد.