سرعت، بزرگ‌ترین خطر برای اقتصاد آسیا

سید عباس عاملی - در حالی که اقتصاد آسیا شاهد بهترین رشد اقتصادی و بالاترین میزان سرمایه‌گذاری در یک دهه گذشته است، خطری که ثبات و شکوفایی آن را تهدید می‌کند پافشاری بر ریسک‌ها است.ریسک‌هایی همچون فشار بازارهای مالی، افزایش هزینه تغییرات جوی و همین طور افزایش چشمگیر ناهمخوانی درآمدها در مناطق مختلف این قاره.

ده سال پس از اینکه بحران مالی آسیا سراسر منطقه را تحت تاثیر قرار داد، قاره کهن به صورت چشمگیری دچار تغییر و تحول شده است. منطقه بار دیگر در سرمایه غوطه‌ور است و کشورهای تایلند، اندونزی، مالزی و کره جنوبی که بیش از همه در بحران دهه گذشته صدمه دیدند، از شرایط آن زمان خود فاصله ملموسی دارند. قوانین ورشکستگی سختگیرانه‌تر شده اند، و قانون‌گذاران اکنون نظارت بیشتری بر بخش بانکداری دارند. در همین حال کسری بودجه‌ها به مازاد بودجه تبدیل شده اند و مازاد تجارت خارجی در بالاترین حد خود قرار دارند. قاره آسیا در حال حاضر دارای بالاترین نرخ تولید افراد میلیونر در دنیا است.

با این حال، در دل همین موفقیت‌ها، عوامل خطرناکی وجود دارند که ثبات عملکرد مناسب آسیا را تهدید می‌کنند. از جمله این خطرها می‌توان به عواملی چون تروریسم، سیاست‌های حمایت گرایانه، تغییرات جوی و حوادث طبیعی اشاره کرد. آنچه که سیاست‌گذاران باید بیش از هرچیز دیگری از آن بترسند ندانسته‌های معلوم نیست، بلکه ندانسته‌های نامعلوم است.

به اعتقاد وزیر اقتصاد تایلند، جریان جهانی سرمایه می‌تواند برای ثبات آسیا خطرناک باشد. مازاد تجاری عظیم آسیا، در کنار کسری تجاری آمریکا، باعث ایجاد یک بی‌تعادلی در اقتصاد جهان شده است که هیچ مداوای روشنی برای آن در دسترس نیست. وزیر اقتصاد تایلند در ادامه گفت: امروز در شرایطی به سر می‌بریم که هیچ مکانیزم اصلاح وجود ندارد. فقط امیدواریم یک روز بازار به خودی خود این عدم تعادل را اصلاح کند. البته نگرانی این است که اگر اصلاح شرایط کنونی را به بازار واگذار کنیم، این امر ممکن است باعث شکسته شدن ساختار بازار شود و به یک فاجعه عظیم اقتصادی تبدیل شود.

تشکیل حباب قیمت سهام و املاک گواهی است بر فشارهای رو به افزایشی که به علت رشد چشمگیر جریان سرمایه به داخل آسیا صورت گرفته است. در صورت وقوع یک شوک اقتصادی، معلوم نیست عواقب آن چه خواهند بود. اقتصاد‌های در حال توسعه باید خود را آماده کنند و ضربه‌گیرهای لازم را در جای لازم اعمال کنند.

یک شوک احتمالی می‌تواند از جانب محیط زیست وارد شود. تغییرات جوی روز به روز به خطری جدی‌تر برای شکوفایی اقتصادی و حتی جان افراد تبدیل می‌شوند. آلودگی و مشکلات محیط زیستی دیگر مساله‌ای نیستند که یک کشور بتواند به تنهایی با آنها مقابله کند. آلودگی هوا به یک مشکل فراملی تبدیل شده است که با استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی‌قابل حل نیست و به نوآوری و استفاده از تکنولوژی‌های فوق مدرن نیازمند است.

در نشستی که چندی پیش با حضور سران اقتصادی جهان در سنگاپور برگزار شد، مدیر عامل شرکت کوکا کولا، نویل ایسدل هشدار داد در حالی که روند جهانی شدن دنیا را در بر می‌گیرد، در همین حال در حال افزایش روحیات ملی گرایانه هستیم.

وی گفت: دولت‌ها و شرکت‌هایی که روند مذاکرات دور دوحه را با مشکل مواجه کردند فراموش کرده اند که تجارت آزاد چه کمکی به شکوفایی کنونی اقتصاد جهان کرده است.

وی تجارت آزاد را عامل اصلی رشد اقتصاد جهانی دانست. با این حال بزرگ‌ترین خطر برای اقتصاد آسیا، سرعت رونق گرفتن اقتصاد این قاره است. در حالی که تعداد بیشتری از مردم آسیا توانایی بهره‌برداری از فرصتی که روند جهانی شدن برای آنها فراهم کرده است را در آغوش می‌گیرند، تعداد بیشتری نیز از دایره منتفعان بیرون می‌مانند. امنیت اجتماعی باید بهبود بیابد تا افراد تنگدست نیز بتوانند از فرصت‌های اقتصادی به طور برابر استفاده کنند و به طور برابر از شوک‌های احتمالی مصون بمانند.

در همان اجلاس سنگاپور، مدیرعامل بانک توسعه آسیا اظهار داشت: در حالی که یک آسیا در حال رشد بسیار مناسب است، آسیای دیگر که در حال عقب افتادن است در حال کاشتن بذر تنش‌های اجتماعی و سیاسی است که رونق کنونی منطقه را تهدید می‌کند. دو چهره‌ای که از آسیا می‌بینیم باید در یکدیگر بیامیزند.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد