اقتصاد روسیه: ترسناک یا آرام‌بخش؟

گروه بین‌المللی - در رقابت میان روسیه و ایالات متحده، همواره قدرت اقتصادی برتر ایالات متحده است که این کشور را در مکانی بالاتر از رقیب ۷۰ ساله‌اش قرار می‌دهد. در سال‌های پس از جنگ سرد، روسیه کمک‌های زیادی از غرب و به‌ویژه آمریکا دریافت کرده است و به‌همین دلیل ناگزیر از دادن امتیازاتی به رقیب خود حتی در مناطق که روسیه منافع استراتژیک دانسته است، شده است. اما به‌ نظر می‌رسد سرانجام اقتصاد این کشور توانسته تکه‌های خود را از میان خاکسترهای جنگ سرد و بحران‌های مالی سال‌های اول پس از فروپاشی بازیابد و امروزه ثروت خود را به رخ دیگران بکشد. گزارش بی‌بی‌سی وضعیت اخیر اقتصاد این کشور را بررسی کرده است: میزان خرده‌فروشی در اقتصاد روسیه سال گذشته ۱۳درصد افزایش یافته است که بیشتر از سایر کشورهای اروپایی است. مصرف‌گرایی در این کشور در حال رشد است و مردم روسیه اهمیت زیادی می‌دهند که مطابق مد لباس بپوشند اما برعکس بسیاری از قربانیان مد در اروپا، آنها از عهده هزینه‌های این سبک زندگی برمی‌آیند. براساس گزارش موسسه مریل لینچ، تعداد افرادی که قدرت خرید آنها از یک میلیارد دلار بیشتر است، سال گذشته به ۵/۱۵درصد افزایش یافت. به همین ترتیب، پرزیدنت ولادیمیر پوتین هم مردی است که آنچه این مردم می‌خواهند به آنها داده است یعنی: ثبات، رونق و غرور ملی.

یک موسسه تحقیقاتی در زمینه انرژی می‌گوید، جریان جالبی از ورود ثروت به روسیه وجود دارد، از طرف دیگر در ظرف تقریبا چهار سال تولید ناخالص داخلی این کشور سه برابر شده است و از ۳۴۵میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ به ۹۸۴میلیارد دلار در سال ۲۰۰۶ رسیده است. اقتصاد این کشور نرخ رشد ۷درصدی را در سال‌های اخیر تجربه کرده است، این در حالی است که چهار سال قبل اقتصاد حدود ۵درصد رشد داشته است. علاوه بر این تورم دور رقمی ۱۶درصد در سال ۲۰۰۲، به عدد یک رقمی کاهش یافته است. تصویر داخلی روسیه این است که بر طبق آمار و ارقام تعداد میلیونرهای روسیه بیش از لندن است. در زیرساخت‌ها،‌ مسکن و مراکز خرید روسیه پیشرفت قابل توجهی داشته است و استاندارد زندگی در حال افزایش است.

با این همه تصویر روسیه در خارج از مرزهای این کشور تصویری آمیخته با ترس و ظن است. روس‌های متمول در اروپا معمولا به تمسخر گرفته می‌شوند. برای مثال سال گذشته در اتریش هتل‌های وین به توافق رسیدند که برای پذیرش مسافران روسی محدودیت قائل شوند و بیش از ۱۰ نفر مهمان نپذیرند.

روسیه همواره متهم است که سیاست مهاجمانه در زمینه انرژی به کار گرفته است تا از این طریق بتواند قدرت سیاسی خود را خارج از مرزهایش افزایش دهد.

ریشه این اتهام اقدام روسیه مبنی بر قطع عرضه انرژی به کشورهای همسایه بود که حاضر نبودند قیمت واقعی بهای نفت و گاز را بپردازند. پیش از آن این کشورها شامل تخفیف ویژه و به اصطلاح قیمت‌های یارانه‌ای انرژی می‌شدند.

اما خود روس‌ها معتقد هستند که هیچ دلیلی وجود ندارد که روسیه به جمهوری‌های سابق اتحاد جماهیر شوروی گاز یارانه‌ای بدهد.

به هر حال این که روسیه حاضر است از ذخایر نفتی خود استفاده استراتژیک کند یک حقیقت است که همسایه‌ها و اساسا جهان را می‌ترساند. اما به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران همان طور که کشورهای اروپایی از قطع جریان عرضه گاز و نفت انرژی واهمه دارند روسیه هم نگران کاهش و یا قطع جریان تقاضا و سرمایه‌گذاری خارجی است.

به هر حال روسیه اقتصادی است که وابسته به منابع انرژی است. شکی نیست که روسیه به لحاظ اقتصادی همچنان قدرتمندتر می‌شود و سیاست‌های آن روشن و محکم است و اروپا بهتر است به جای آن که آنها را مهاجمانه ارزیابی کند، واقع‌بینانه بنامد.