حمله رییس‌جمهور برزیل به کشورهای ثروتمند

آناهیتا عبدالهی- قدرت‌های تجاری جهان به همراه برزیل، هند و ۱۲کشور دیگر عضو سازمان تجارت جهانی دیروز در آخرین روز کاری مجمع جهانی اقتصاد راه‌های آغاز مجدد گفت‌وگوهای تجارت آزاد موسوم به دور دوحه را بررسی کردند. اجلاسی که دیروز در دهکده آلپی داووس برگزار شد نخستین نشست رسمی در مورد گفت‌وگوهای تجارت آزاد پس از شش ماه بود. این مذاکرات که در سال ۲۰۰۱ در دوحه مرکز قطر آغاز شد در ماه جولای پارسال به دنبال عدم توفیق قدرت‌های بزرگ بر سر کاهش سوبسید‌های بخش کشاورزی به شکست انجامید و متوقف شد. پس از آن چندین بار مقرر شد که گفت‌وگوها از سر گرفته شود اما هر بار پاسکال لامی رییس سازمان تجارت جهانی با از سرگیری آن در شرایط موجود مخالفت کرد. لامی عقیده دارد گفت‌وگوها باید در شرایطی شروع شود که امید به پیروزی و عقد موافقتنامه تجارت آزاد در بالاترین سطح ممکن باشد و این امید تنها پس از حل و فصل موضوع سوبسیدهای بخش کشاورزی محقق خواهد شد.

فاجعه بزرگ

تونی‌بلر نخست‌وزیر انگلستان که برای شرکت در مراسم اختتامیه مجمع جهانی اقتصاد به داووس سفر کرده است در جمع خبرنگاران گفت: موفقیت مذاکرات تجارت آزاد یک اتفاق خوب برای تجارت جهان است و شکست این مذاکرات یک فاجعه بزرگ است. تونی‌بلر با اشاره به زمان پنج ساله این مذاکرات گفت: اکنون مدت زمان زیادی از این گفت‌وگوها می‌گذرد و تجارت جهانی فرصت‌های زیادی را از دست داده است. کشورهای جهان باید بپذیرند که درهای بازارهای خود را به روی کشورهای خارجی باز کنند. این موضوع یک سود مشترک است.

بلر که در حاشیه اجلاس داووس دیدارهای جداگانه‌ای با رییس‌جمهور برزیل، مقام‌های تجاری اتحادیه اروپا و مذاکره‌کننده ارشد تجاری ایالات متحده داشته است گفت: در این دیدارها تمامی اعضای سازمان تجارت جهانی آمادگی خود را برای آغاز مجدد گفت‌وگوها اعلام کردند و امیدهای زیادی برای موفقیت مذاکرات دور دوحه وجود دارد.

حمله به کشورهای ثروتمند

لوییز لولا دسیلوا رییس‌جمهور برزیل که اکنون کشورهای در حال توسعه و فقیر را در مذاکرات تجارت آزاد رهبری می‌کند دیروز یکی از سخنرانان اصلی نشست‌های داووس بود. دسیلوا محور اصلی سخنان خود را موضوع مذاکرات دور دوحه قرار داد و در جریان این سخنرانی به شدت به کشورهای ثروتمند به خصوص اعضای گروه هشت حمله کرد و آنها را به عدم پشتیبانی از مذاکرات تجارت آزاد متهم کرد. رییس‌جمهور برزیل خطاب کشورهای ثروتمد گفت: آنها به خوبی از کشورهای در حال توسعه پشتیبانی نمی‌کنند و این موضوع باعث کاهش انعطاف‌پذیری تجارت جهانی شده است. کشورهای در حال توسعه عقیده دارند که کشورهای ثروتمند باید یارانه‌های پرداختی به بخش کشاورزی را قطع کنند و این برای پیشبرد روند مذاکرات یک ضرورت است. کشورهای ثروتمند نباید انتظار داشته باشند در همان زمانی که آنها یارانه‌های بخش کشاورزی را قطع می‌کنند، کشورهای در حال توسعه نیز تعرفه‌های واردات کالاهای صنعتی را بردارند و درهای بازارهای خود را به طور کامل به روی صنایع کشورهای ثروتمند بگشایند. این دو وضعیت با یکدیگر تفاوت دارند و البته کشورهای در حال توسعه نیز باید گام به گام خود را به این شرایط نزدیک کنند.

در جست‌وجوی زمان

پاسکال لامی، رییس سازمان تجارت جهانی که او را یک تئوریسین تجاری تمام عیار به حساب می‌آید این روزها بیش از هر کس دیگری به دنبال آغاز مجدد مذاکرات است. او دیروز در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی نیوز با اشاره به عزم جدی سازمان متبوعش برای رسیدن به یک توافقنامه نهایی در زمینه تجارت آزاد گفت: اکنون برای ما اهمیت فراوانی دارد که زمان آغاز مجدد گفت‌وگوها را مشخص کنیم پس از آن می‌توان مذاکرات را به طور جدی‌تری انجام داد. لامی در پاسخ به این سوال که نظر شما در مورد پیشنهاد اتحادیه اروپا به ایالات‌متحده چیست گفت: ما همه راه‌ها را بررسی می‌کنیم و آماده‌ایم هر مسیری که به موفقیت گفت‌وگوها منجر شود را پیگیری کنیم.

چندی قبل پیترماندلسون، رییس کمیسیون تجاری اتحادیه اروپا در دیدار با جورج بوش، رییس‌جمهور آمریکا پیشنهاد داد که آمریکا در ابتدا ۱۵میلیارد دلار از حجم یارانه‌های پرداختی به کشاورزان خود را بکاهد و در برابر اتحادیه اروپا نیز ۵۰درصد از تعرفه‌های واردات کالاهای کشاورزی را کاهش دهد. هنوز ایالات‌متحده پاسخ روشنی به این پیشنهاد نداده است. زمان از یک سوی دیگر نیز اکنون نقش مهم در این گفت‌وگوها بر عهده دارد. تا پایان ماه ژوئن فرصت گفت‌وگو‌های مذاکرات تجارت آزاد دولت بوش به پایان می‌رسد و پس از آن کنگره آمریکا عهده‌دار پیشبرد و تصمیم‌گیری این مذاکرات خواهد شد. در آن زمان مشخص نیست مواضع ایالات‌متحده به عنوان پایه اصلی این مذاکرات چه خواهد بود.

آمریکا پیش‌قدم شود

رابرت زولیک، مذاکره‌کننده ارشد تجاری سابق ایالات‌متحده که چند سالی از طرف این کشور در گفت‌وگوهای دور دوحه شرکت می‌کرد در این خصوص گفت: بهترین و موثرترین روش برای به موفقیت‌رسیدن گفت‌وگوهای تجارت آزاد آن است که ایالات‌متحده در این گفت‌وگوها پیش‌قدم شود. کاهش یارانه‌های بخش کشاورزی در آمریکا گام بلندی برای رسیدن به عقد قرارداد تجارت آزاد است. زولیک با اشاره به اینکه قوانین آمریکا اجازه پرداخت ۵/۲۲میلیارد دلار یارانه به بخش کشاورزی را به دولت می‌دهد گفت: هم‌اکنون دولت بوش از تمامی این ظرفیت استفاده نمی‌کند و تنها ۱۹میلیارد دلار از این یارانه‌ها پرداخت می‌شود. نماینده تجاری سابق ایالات‌متحده در گفت‌وگو با بلومبرگ گفت: اگرچه کنگره دموکرات‌ها با کاهش سوبسید‌ها مخالفت خواهد کرد اما دولت می‌تواند با تکیه بر اختیارات قانونی خود این میزان را کاهش دهد.

تازه وارد امیدوار

گرمان گریف، وزیر تجارت و توسعه روسیه که کشورش چندی قبل توانست موافقت آمریکا را برای ورود به سازمان تجارت جهانی جلب کرده و به انتظار ۱۳ ساله تاجران روسی پایان دهد در حاشیه اجلاس داووس به خبرنگاران گفت: مام امیدواریم که هرچه سریع‌تر بتوانیم بقیه مراحل را طی کنیم و به عضویت کامل سازمان تجارت جهانی درآییم. این مساله برای کشور روسیه بسیار مهم است. گریف در مورد مذاکرات دور دوحه گفت: بدون هیچ شکلی این موافقتنامه یک پیروزی بزرگ برای تجارت جهانی است. اما رسیدن به آن نیازمند همکاری طرف‌های درگیر است. گریف افزود: روسیه یقینا پس از عضویت در سازمان تجارت جهانی این مذاکرات را با شدت دنبال خواهد کرد. اما امیدواری‌های زیادی برای موفقیت مذاکرات تجارت آزاد داریم.