افزایش بهای نفت ایران
کشمکش تولیدکنندگان و وارد کنندگان نفت همچنان ادامه دارد
گروه بین‌الملل- برای نخستین بار در هفته جاری بهای نفت‌خام در بازارهای جهانی اندکی کاهش یافت. کاهش بهای نفت‌خام در روز جمعه در حالی رخ داد که روز پنج‌شنبه بشکه‌های نفت در بورس نیویورک توانستند خود را به بالاترین رقم در دو ماه اخیر برسانند. روند کاهش قیمت نفت‌خام که از ماه سپتامبر آغاز شد، تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون ایجاد آرامش در خاورمیانه، کاهش تقاضا در آمریکای شمالی به دلیل سرد نشدن ناگهانی هوا و مازاد عرضه، ادامه پیدا کرد و سرانجام به زیر شصت‌دلار رسید. این روند پس از نزدیک به دو ماه از ابتدای هفته جاری میلادی معکوس شد و یک بار دیگر نفت‌خام در مسیر افزایش قیمت افتاد.
روز پنج‌شنبه گذشته هر بشکه نفت‌خام به بهای ۱۴/۶۳دلار خرید و فروش شد که بالاترین قیمت از اوایل ماه اکتبر تاکنون بود. اما دیروز این روند شکسته شد و بهای نفت‌خام با ۲۶سنت کاهش رو به رو شده و به ۸۸/۶۲دلار در هر بشکه رسد.
اکثر کارشناسان و تحلیلگران انرژی عقیده دارند که هم‌اکنون زمان افزایش قیمت‌ها است و نفت در حال حاضر باید قیمتی بین ۶۵ تا ۶۸دلار در هر بشکه داشته باشد. اما عواملی در این میان بر روند قیمت‌ها تاثیر می‌گذارند که چندان به سود تولیدکنندگان نیست. یکی از موثرترین این عوامل کاهش تقاضا است. این پدیده موجب شده که مازاد عرضه در بازار به شدت افزایش پیدا کند. چین یکی از کشورهایی است که در ماه‌های اخیر تقاضای خود را کاهش داده است. چین دومین واردکننده بزرگ نفت‌خام در جهان است و میزان تقاضای این کشور برای بازار نفت یک رقم معنی دار به حساب می‌آید. خبرگزاری شینهوا به تازگی اعلام کرد که میزان واردات نفت چین طی ماه اکتبر بیش از ۸/۳درصد کاهش پیدا کرده است. تحلیلگران عقیده دارند که این بخشی از استراتژی کشورهای واردکننده نفت در این روزها است. هر چند کشوری مانند چین نمی‌تواند برای مدتی طولانی به این سیاست ادامه دهد.
امسال خبرهای متعددی نیز از افزایش ذخایر نفتی جهان منتشر شد که به سهم خود تاثیر فراوانی بر آرام کردن جو روانی حاکم بر بازار نفت داشت. این اخبار از کشف یک میدان نفتی جدید در شمال عراق شروع شده و با کشف میدان عظیم نفتی شورون در خلیج مکزیک بازارها را به هیجان آورد. این میدان ذخایر نفتی ایالات متحده را پنجاه‌درصد افزایش داد. اما خبر کشف ذخایر جدید در عربستان که روز پنج‌شنبه منتشر شد شاید یکی از موثرترین این اخبار در چند سال اخیر باشد. وزیر نفت عربستان سعودی در گفت‌وگو با خبرگزاری رویتر از کشف میادین جدید نفت و گاز در این کشور خبر داد. علی النعیمی، وزیر نفت عربستان با اشاره به اکتشاف‌های جدید و افزایش ظرفیت بهره‌برداری از میدان‌های نفتی، از احتمال افزایش ذخایر نفتی این کشور که اکنون یک چهارم ذخایر نفتی جهان را تشکیل می‌دهد، خبر داد. ذخایر نفتی عربستان اکنون بیش از ۲۶۴میلیارد بشکه است و ذخایر گاز آن نیز بالغ بر ۲۴۲میلیارد فوت مکعب است و از این نظر در مقام چهارم جهان قرار دارد. موضوع افزایش ذخایر نفت در جهان همواره باعث افزایش اطمینان از عرضه نفت می‌شود و بر روند قیمت‌ها اثر کاهشی دارد.
از سوی دیگر اوپک و کشورهای واردکننده نفت همچنان به جدال روانی خود در بازار نفت ادامه می‌دهند. این مساله که از اواخر ماه اکتبر آغاز شد با انتشار گزارش اوپک در دیروز ادامه پیدا کرد. گزارش‌های اخیر اوپک همواره به این نکته اشاره دارد که میزان تقاضا در سال‌های آینده به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. بنا بر گزارش اوپک، آسیا بالاترین نرخ تقاضای نفتی را در سال ۲۰۰۷ خواهد داشت. بنا بر این گزارش در حدود ۹۰درصد افزایش نرخ تقاضای مصرف نفت جهانی در نتیجه افزایش نرخ تقاضا در کشورهای آسیایی همچون چین، هند و کشورهای خاورمیانه خواهد بود. طبق پیش‌بینی اوپک، تقاضای مصرف نفت طی سال ۲۰۰۷ با ۳۳/۱میلیون بشکه در روز افزایش نسبت به امسال به ۸/۸۵میلیون بشکه در روز خواهد رسید. اوپک همچنین هشدار داد تا سال ۲۰۲۰ بیشک تقاضای جهانی بین ۱۰۵ تا ۱۲۰میلیون بشکه در روز خواهد بود که این امر نیازمند سرمایهگذاری ۴۷۰میلیارد دلاری برروی صنعت نفت جهانی است.
مقامات اوپک معتقدند، پاسخ به این میزان تقاضای جهانی برای مصرف سوخت تا سال ۲۰۲۰ موجبات افزایش سطح تولیدات نفتی سازمان اوپک که هم‌اکنون پاسخگوی ۴۰درصد تقاضای جهانی نفت است را فراهم خواهد آورد.
از طرف دیگر تحلیلگران نزدیک به کشورهای واردکننده نفت این روزها فشار خود را بر روی ناتوانی اوپک برای کاهش سقف تولید در اجلاس ماه دسامبر گذاشته‌اند. به گزارش بلومبرگ اصلی‌ترین دلیل کاهش قیمت نفت در دیروز نیز همین مساله بود. افزایش تولید نفت در میان کشورهای حاشیه خزر، آفریقا و آمریکای شمالی باعث کاهش وظیفه اوپک در تامین تقاضا در سال ۲۰۰۷ خواهد شد، ولی به نظر می‌رسد که انتظار افزایش عرضه مازاد بر تقاضا در این سال محقق نخواهد شد. کارشناسان معتقدند که جهش میزان تولید، احتمالا به کاهش قیمت‌ها منجر خواهد شد که با رسیدن به سطح ۶۰دلار در ماه‌های اخیر، تقریبا سه برابر سطوح موجود در سال ۲۰۰۲ قرار گرفته‌اند و کشورهای مصرف‌کننده آن را بسیار بالا ارزیابی می‌کنند. این در حالی است که طی سال‌های اخیر برخی از اتفاقات پیش‌بینی نشده مانند کمبود دکل‌های حفاری و توفان‌های خلیج مکزیک باعث به‌تاخیر افتادن رشد میزان عرضه نفت شده‌اند.
کشورهای خارج از سازمان اوپک که شامل دومین صادرکننده بزرگ جهان ـ روسیه هم می‌شوند، در حدود ۶۰درصد از عرضه نفت جهان را در اختیار دارند، ولی تنها مالکیت یک چهارم ذخایر تثبیت شده نفت جهان در اختیار این کشور‌هاست.
در چنین شرایطی هنگامی که تولید این کشور‌ها به کندی پیش می‌رود، فشار بیشتری به سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) وارد می‌شود که سهمیه‌بندی رسمی را برای تامین بخشی از تقاضای روزانه ۸۵میلیون بشکه‌ای جهان برای ۱۰ کشور عضو خود به جز عراق تعیین کرده است.
در این میان، برآورد‌ها از نحوه عملکرد کشورهای غیر اوپک تفاوت‌های عمده‌ای دارند، به طور مثال آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک رشد میزان تولید این کشور‌ها در سال آینده را حداقل یک‌میلیون و ۷۰۰هزار بشکه پیش‌بینی کرده‌اند که این میزان برای تامین کل تقاضای کشوری مثل اسپانیا کافی به نظر می‌رسد و از سوی دیگر موسسه اقتصادی بار کلی لندن رشد ۸۵۰هزار بشکه‌ای تولید این کشور‌ها را برآورد کرده است.
حتی با این حال آژانس بین‌المللی انرژی که نمایندگی کشورهای مصرف‌کننده صنعتی را بر عهده دارد، هشدار داده است که کاهش اتفاقی ۳۰۰ تا ۴۰۰هزار بشکه‌ای به هر دلیلی می‌تواند شرایط و نظام عرضه و تقاضای بازار را پیچیده‌تر از شرایط حال حاضر کند.
لاورنس اکیکس، مدیر بخش صنعت نفت و بازارهای آژانس بین‌المللی انرژی، در این خصوص می‌گوید: براساس یافته‌های تئوریک، باید در سال آینده با تصویری بهبود یافته از نحوه عرضه نفت مواجه باشیم، ولی با ایجاد توازن میان خطرات موجود برای عرضه و تقاضا، بازار می‌تواند ثبات بیشتری را تجربه کند.
به گفته کارشناسان، مشکلات موجود در راستای تولید نفت، غول‌های نفتی جهان همچون رویال‌داچ‌شل و بی.پی را بر آن داشته است که در نقاط سخت و دشواری همچون جزیره ساخالین روسیه و خلیج مکزیک به دنبال تولید نفت باشند.
در همین حال، مناطق شناخته شده‌ای مانند دریای‌شمال انگلستان با کاهش قابل توجه تولید در حدود سالانه ۱۰درصد مواجه هستند و این شرایط را تا حدودی نگران‌کننده جلوه می‌دهد.
آخرین گزارش‌های منتشر شده رسمی‌نشان می‌دهد که میانگین بهای نفت ایران در بازارهای جهانی ۷۴/۵۴دلار در هر بشکه است.
ارسال نظر