نشست سران اپک آخرین فرصت‌ پاسکال لامی

آناهیتا عبدالهی- در فاصله دو روز مانده به آغاز نشست سران اوپک در هانوی، گروه‌ها، پیش از نشست اصلی دیروز رسما کار خود را در پایتخت ویتنام آغاز کردند. یکی از مهم‌ترین کار گروه‌هایی که دیروز کار خود را آغاز کرد، نشست ویژه و تخصصی وزرای اقتصاد و تجارت کشورهای حاشیه پاسیفیک بود. دستور اصلی این اجلاس یک روزه پیدا کردن فرمول جدیدی برای ادامه مذاکرات تجارت آزاد جهانی و همچنین بررسی اولیه طرح قرارداد تجارت آزاد بین کشورهای عضو اوپک بود. مذاکرات تجارت آزاد از ماه جولای تاکنون به حال تعلیق درآمده است و وزرای اقتصاد اوپک امیدوار هستند در این فرصت بتوانند فرمول بهتری برای احیا و ادامه مذاکرات پیدا کنند. نگرانی اعضای اوپک و شخص پاسکال لامی از توقف و طولانی شدن مذاکرات بیشتر به دلیل آن است که در ماه ژوئن فرصت دولت بوش برای مذاکرات تجاری به پایان می‌رسد و عملا سوزان شواب، مذاکره‌کننده ارشد تجاری آمریکا و تیم مشاورانش قادر به تصمیم‌گیری در‌خصوص قراردادهای تجارت آزاد نخواهند بود. این مساله هیچ استثنایی هم ندارد و شامل قراردادهای تجاری آمریکا با دیگر کشورها و مذاکرات تجارت آزاد موسوم به دور دوحه خواهد شد. این گفت‌وگوها از آن تاریخ به بعد در حوزه اختیارات کنگره آمریکا قرار خواهد گرفت و این نهاد مدنی در مورد ادامه چگونگی و یا توقف حضور آمریکا در مذاکرات تجارت آزاد تصمیم‌گیری خواهد کرد. پیش از این نیز نگرانی از بابت حضور کنگره آمریکا در مذاکرات تجارت آزاد وجود داشت، اما از زمانی که دموکرات‌ها توانستند اکثریت کرسی‌های کنگره را تصاحب کنند این نگرانی‌ها افزایش در یافته است. چرا که سازمان تجارت جهانی به تجربه دریافته است که دموکرات‌ها چندان تمایلی به گسترش تجارت آزاد ندارند و حفظ فضای داخلی و رضایت شهروندان بیشتر از جمهوریخواهان برای آنها اهمیت دارد. دو نکته وجود دارد که نگرانی سازمان تجارت جهانی را از حضور دموکرات‌ها در کنگره برای آینده مذاکرات دور دوحه تشدید کرده است. اولین مساله به نبرد تجاری چین و آمریکا باز می‌گردد. اکنون که ترازوی صادرات در روابط تجاری این دو کشور به شدت به سود چین سنگین است و این مساله خشم تولیدکنندگان و صادرکنندگان آمریکایی را برانگیخته است، مدت‌ها است که سناتورهای دموکرات قصد دارند با ارائه طرحی به کنگره میزان تعرفه واردات کالا را از چین افزایش دهند و این مساله هر بار با مخالفت جمهوریخواهان که همواره پشتیبان کسب و کارهای بزرگ بوده‌اند روبه‌رو شده است. پاسکال لامی، رییس سازمان تجارت جهانی عقیده دارد که اگر آمریکا تعرفه واردات کالا از چین را همان‌گونه که دموکرات‌ها می‌خواهند به میزان ۵/۲۷درصد افزایش دهد، آن زمان احتمال تیرگی روابط چین و آمریکا در بخش تجاری بسیار زیاد خواهد شد و این مساله اصلا به سود مذاکرات دور دوحه نخواهد بود.

سازمان تجارت‌جهانی و شخص پاسکال‌لامی به شدت قصد دارد نقش چین را در مذاکرات تجارت آزاد افزایش دهد و برهم خوردن روابط آمریکا و چین می‌تواند این نقش را کم‌رنگ کند. حال با روی کار آمدن دموکرات‌ها بیش از همیشه احتمال افزایش تعرفه واردات از چین وجود دارد. دموکرات‌ها از ماه ژانویه کنترل کنگره آمریکا را برعهده خواهند گرفت و این در حالی است که این‌بار اکثریت لازم برای تصویب این طرح را در اختیار دارند.

از طرف دیگر، عدم تمایل دموکرات‌ها به کاهش یارانه‌های بخش کشاورزی می‌تواند یکی از گره‌های بزرگ در مسیر به سرانجام رسیدن مذاکرات دور دوحه باشد. چرا که این مذاکرات اکنون به دلیل بالا بودن یارانه بخش کشاورزی در کشور‌های ثروتمند به بن‌بست رسیده است. آمریکا و اتحادیه اروپا بالاترین میزان یارانه‌های بخش کشاورزی را به کشاورزان خود پرداخت می‌کنند و این در حالی است که کشاورزان در کشور‌های در حال توسعه، توان رقابت با آنها را ندارند.

همچنین کشاورزی، صنعتی موهبتی است که بسیاری از کشاورزان در کشور‌های در حال توسعه از آن بی‌بهره هستند. افزایش یارانه‌ها در بخش کشاورزی یکی از شعار‌های اصلی دموکرات‌ها در انتخابات اخیر ایالات‌متحده بود.

به این ترتیب، پاسکال‌لامی تنها شش‌ماه فرصت دارد تا این مذاکرات را به نتیجه برساند وگرنه آینده این گفت‌وگوها به زمان نامعلومی موکول خواهد شد.

از سوی دیگر در حالی که بسیاری از کشور‌ها در انتظار راهکار سران اوپک برای برون‌رفت از بن‌بست مذاکرات تجارت آزاد هستند، برخی تحلیلگران عقیده دارند که سران اپک و به خصوص جورج بوش، رییس‌جمهور آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان همچنان بدون داشتن ابتکاری برای خروج مذاکرات از بحران به هانوی پای خواهند گذاشت.