جنگ نفت در تنگه شصت‌دلار

گروه بین‌الملل- سرانجام تولیدکنندگان و واردکنندگان نفت به یکدیگر برخورد کردند و این‌گونه که وضعیت بازار نفت نشان می‌دهد قیمت شصت دلار به میدان نبرد این دو گروه تبدیل شده است. اختلاف‌نظر بر سر قیمت که همواره بین تولیدکننده‌ها و واردکنندگان وجود داشته اکنون به بیرون پرده کشیده است. گروه اول همواره علاقه داشته‌اند به هر طریق ممکن قیمت را افزایش دهند و گروه دوم سعی می‌کردند پشت پرده راهی برای خرید نفت ارزان بیابند. اما اکنون این تلاش دیگر به صورت پنهانی انجام نمی‌شود و به صورت علنی هر طرف هدف خود را دنبال می‌کند. تولیدکنندگان می‌دانند که پایین ۶۰دلار برای آنها به منزله از دست رفتن درآمدهای نفتی بسیاری است و واردکنندگان هم می‌دانند که قیمت بالای ۶۰دلار برای آنها همیشه یک خطر بالقوه است، چرا که با کوچک‌ترین شوکی می‌تواند بار دیگر به سمت ۸۰دلار و حتی بالاتر حرکت کند.

وضعیت بازار نفت اکنون به حالتی درآمده که هیچ یک از طرفین را نمی‌توان پیروز نهایی عنوان کرد و یک روز تولیدکنندگان نفت را به بالای ۶۰دلار می‌کشانند و فردای آن روز واردکنندگان با تدابیر خود قیمت‌ها را کاهش می‌دهند.

در جناح تولیدکنندگان اکنون اوپک مهم‌ترین بازیگر صحنه به شمار می‌آید. سازمان کشورهای صادرکننده نفت که اکنون نزدیک به ۴۰درصد بازار نفت را در دست دارد، در جدیدترین اقدام خود برای جلوگیری از سقوط قیمت نفت، اعلام کرده است که جلسه فوق‌العاده‌ای را برای رسیدگی به وضعیت نفت و کاهش سقف تولید برگزار خواهد کرد. سقف تولید اوپک بدون احتساب تولید نفت عراق اکنون به‌طور رسمی ۲۸میلیون بشکه در روز است. اما عملا اوپک در حال حاضر بیش از ۵/۲۷میلیون بشکه در روز تولید نمی‌کند و برخی تحلیلگران بورس لندن تولید اوپک را از این میزان نیز پایین‌تر می‌دانند.

خبرگزاری بلومبرگ به نقل از روزنامه الحیات نوشت: سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، ممکن است جلسه فوق‌العاده‌ای را در روزهای ۱۸ و ۱۹اکتبر در محل این سازمان، در وین برگزار کند که دستور این جلسه کاهش سقف اوپک خواهد بود.

این گزارش می‌افزاید ایران و ونزوئلا از اعضای موثر اوپک خواهان تشکیل این جلسه و تصمیم‌گیری در مورد سقف تولید شده‌اند.

اما اصلی‌ترین نکته این خبر موافقت عربستان با تشکیل اجلاس فوق‌العاده اوپک به منظور بازنگری در سقف تولید است. تاکنون عربستان در مقابل نوسان قیمت‌ها سکوت کرده بود هرچند اخبار غیررسمی حاکی از آن بود که این کشور نیز بخش اندکی از تولید خود را کاهش داده است. براساس گزارش الحیات، عربستان اعلام کرده است که با تصمیمات اجلاس فوق‌العاده وین مخالفت نخواهد کرد.

تتسو آموری، اقتصاددان ارشد یک موسسه تحلیل‌گری انرژی در توکیو در مورد این خبر گفت: به طور یقین بازار به تصمیم عربستان سعودی برای کاهش تولید نفتش واکنش نشان خواهد داد و این واکنش جهش قیمت‌ها خواهد بود چرا که عربستان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان و عضو موثر اوپک است.

تحلیل پایگاه اینترنتی گلدمن ساچس اما نظر دیگری دارد و می‌گوید که این مساله که تصمیم اوپک چه تاثیری برای بازار نفت خواهد گذاشت به میزان کاهش تولید بستگی دارد و هنوز زود است که در این مورد اظهارنظر بکنیم. این تحلیل در ادامه با اشاره به کاهش ۱۷۰هزار بشکه‌ای تولید اوپک در روز اول اکتبر گفت: این میزان کاهش در مقایسه با میزان نفت مازاد موجود در بازار حجم زیادی نبود و نتوانست حاشیه امنیتی برای اوپک ایجاد کند. به نظر می‌رسد که اوپک برای آنکه بتواند زمام قیمت‌ها را در دست بگیرد باید یک کاهش اساسی را در دستور کار خود داشته باشد. اما این کاهش سقف تولید تا کجا می‌تواند ادامه پیدا کند؟ کشورهای عضو اوپک همگی وابستگی شدیدی به درآمدهای نفتی دارند و کاهش زیاد از حد سقف تولید می‌تواند به اقتصاد آنها ضربه وارد کند.

خبرگزاری رویتر به نقل از منابع نزدیک به اوپک دیروز خبر داد که اوپک در اجلاس ۱۸ و ۱۹اکتبر با کاهش یک میلیون بشکه‌ای تولید موافقت خواهد کرد. اما این خبر هنوز از طرف سخنگوی اوپک تایید نشده است.

اما در این میان نیروی سومی هم وجود دارد که از قضا روز به روز در حال قدرت گرفتن است. این نیروی سوم کشورهای تولیدکننده غیر اوپک هستند. آنها که اکنون ۶۰درصد بازار نفت خام را در دست دارند روز به روز در حال افزودن بر میزان تولید خود هستند. چیزی که دست آنها را باز می‌گذارد نداشتن سهمیه‌بندی و عدم‌وابستگی به درآمد نفت است که قدرت مانور زیادی برای آنها ایجاد می‌کند.