واگذاری قدرت در قبال مصونیت قضایی
دیکتاتور یمن تسلیم می‌شود؟
عکس: AFP موافقت مشروط صالح برای کناره‌گیری از قدرت
با وجود اعلام پذیرش رییس‌جمهوری یمن برای خروج از قدرت بسیاری نسبت به این توافق بدبین هستند
احسان ابطحی
علی عبدالله صالح، رییس‌جمهوری یمن که برای کناره‌گیری از قدرت به شدت تحت فشار قرار گرفتهاست، روز شنبه اعلام کرد که پیشنهاد میانجی‌گران عرب را برای انتقال قدرت به معاونش طی مدت ۳۰ روز از زمان امضای توافق با مخالفان پذیرفته‌است. با این حال صالح تاکید کرده‌است که تنها زمانی این توافق را خواهد پذیرفت که به او و خانواده‌اش که سمت‌های کلیدی در دستگاه امنیتی یمن دارند، مصونیت قضایی اعطا شود و آنها مورد پیگرد قانونی قرار نگیرند.
به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، مشخص نیست که صالح که یک سیاستمدار بسیار مکار و زیرک است واقعا برای آرام کردن اوضاع چنین تصمیمی اتخاذ کرده یا این اقدام با هدف انداختن تقصیر‌ها به گردن مخالفان انجام شده‌است.
او در مصاحبه‌ای اختصاصی با بی‌بی‌سی نسبت به خطرات افزایش اعتراضات ضد دولتی هشدار داد و از این اعتراض‌ها به عنوان کودتایی علیه کشور یمن یاد کرد.
نا‌آرامی‌ها در یمن ماه‌هاست که جریان دارد و بن‌بستی سیاسی در این کشور حاکم شده‌است. مردم یمن متاثر از انقلاب‌های موفق مردم تونس و مصر به خیابان‌ها ریختند تا به حکومت ۳۳ ساله صالح در یمن پایان دهند.
پیشنهاد برکناری علی عبدالله صالح به دنبال فشار‌های سنگین به او برای فاصله گرفتن از عربستان سعودی و دیگر کشورهای همسایه‌اش انجام شد. فشار‌ها برای فاصله گرفتن صالح از همسایگانش به دلیل هراس از بروز بی‌ثباتی‌های دیگر در منطقه وارد می‌شد.
اعلام کناره‌گیری صالح از قدرت به دنبال مانور‌های سیاسی فشرده و دیدارهای پیاپی میان طرف‌های درگیر مطرح شد اما همچنان مشخص نیست که آیا این بیانیه به بن‌بست ایجاد شده در صحنه سیاسی یمن و حکومت مستبدانه صالح خواهد داد یا نه؟
در بخشی از این توافقنامه تاکید شده است که گروه‌های مخالف باید تظاهرات خیابانی را پایان دهند و در دولت ائتلافی با حزب حاکم صالح مشارکت کنند. یاسین سعید نومان، رهبر مخالفان گفت که ائتلاف مخالفان توافق اصولی خود را با این توافقنامه اعلام کرده‌است اما شرایط صالح را رد می‌کند و ترجیح می‌دهد به حزب حاکم صالح تا زمان استعفا اجازه دهد تا در قدرت باقی بماند و آنگاه در یک دولت ائتلافی که قدرت‌ها در آن تقسیم شود، شرکت کند.
تا شامگاه روز شنبه مخالفان همچنان به رایزنی‌های خود ادامه دادند. این رایزنی‌ها آنقدر ادامه یافت که ضرب‌الاجل نیمه‌شب که برای دستیابی به توافق تعیین شده‌بود نیز گذشت.
مقامات دولتی اما پیشنهاد‌های مخالفان را رد و تاکید می‌کنند که این پیشنهاد از سوی شورای همکاری خلیج فارس تهیه شده و مورد پشتیبانی و حمایت ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا است. یکی از مشاوران علی عبدالله صالح که به شرط فاش نشدن نامش سخن می‌گفت در همین باره اظهار داشت: «این برنامه رییس‌جمهوری خوب است چون در حال حاضر هر پیشنهادی را رد می‌کنند.» این مشاور صالح در ادامه گفت: «گروه‌های مخالف نشان داده‌اند که از پیوستن به دولت ائتلافی هراس دارند و برای پذیرفتن ابتکار‌های بین‌المللی آمادگی ندارند.» این فرد نزدیک به رییس‌جمهوری یمن اضافه کرد که مخالفان متفرق و ضعیف هستند.»
بحران موجود در یمن باعث شد تا احتمال درگیری‌های بیشتر در این کشور واقع در شبه‌جزیره عربستان افزایش یابد. این در شرایطی است که ده‌ها هزار نفر از مخالفان که مناطق مرکزی بزرگ‌ترین شهر‌های یمن را اشغال کرده‌اند، بار‌ها با نیروهای امنیتی درگیر شده‌اند. این مخالفان تاکید کرده‌اند که عمیقا از شرایط این توافق ناخرسندند.
با این همه مشخص نیست که صالح تا چه زمانی می‌تواند در برابر این فشار‌ها مقاومت کند. این در شرایطی است که صالح برای اولین بار در دوران حکومت ۳۳ ساله خود اعلام کرده که آماده است تقریبا به سرعت از قدرت کناره‌گیری کند. او پیشتر موافقت کرده بود در سال ۲۰۱۳ میلادی و در پایان دوره کنونی ریاست‌جمهوری‌اش از قدرت کناره‌گیری کند. صالح پس از آنکه نتوانست مخالفان را آرام کند اعلام کرد که تا پایان امسال از قدرت کناره‌گیری خواهد کرد. اما پس از آنکه مخالفان پیشنهاد او را رد کردند او به سرعت از موضع خود عقب نشست.
خشم مردم علیه علی عبدالله صالح که در نزد افکار عمومی به عنوان یک فرد فاسد شناخته می‌شود در هفته‌های اخیر به شدت افزایش یافته‌است. این در شرایطی است که ایالات‌متحده به شدت از اخلال در نظم عمومی در یمن، کشوری که یکی از مرگبار‌ترین و فعال‌ترین شاخه‌های القاعده در آنجا حضور دارند، نگران است و به همین دلیل به طرز فزاینده‌ای در شرایط هشدار قرار گرفتهاست. شاخه القاعده یمن که به شاخه شبه جزیره عربستان شهرت دارد، پس از القاعده پاکستان، خشن‌ترین و رعب‌آور‌ترین شاخه شبکه تروریستی القاعده به شمار می‌رود. این در حالی است که واحدهای ضدتروریسم یمن که از سوی ایالات‌متحده آموزش می‌بینند و از سوی این کشور تامین مالی می‌شوند در جریان نا‌‌آرامی‌های اخیر یمن برای سرکوب مردم به شهر‌ها آمدند و به همین دلیل به نظر می‌رسد که نیروهای القاعده آزادانه در برخی مناطق به تحرکات خود ادامه می‌دهند.
این در شرایطی است که ایالات‌متحده به بیانیه روز شنبه صالح درباره کناره‌گیری از قدرت محتاطانه واکنش نشان داد. مارک تونر معاون کفیل سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا در این باره گفت که مقامات رسمی گزارش‌های خبری درباره پذیرش توافق با مخالفان از سوی
علی عبدالله صالح را مشاهده کرده‌اند و آنچه که او گفته است مورد استقبال این مقامات است. با این همه تونر اضافه کرد: «مشارکت همه طرفدار‌های درگیر در گفت‌و‌گو‌ها به طرزی فوری مورد نیاز است تا بتوان به راه‌حلی مورد حمایت مردم یمن دست یافت.» او تاکید کرد جوانان یمن که هسته اصلی تظاهر‌ات‌کنندگان را تشکیل می‌دهند باید در این روند حضور داشته باشند.
با وجود آنکه مقامات ایالات‌متحده پیشتر بار‌ها از علی عبدالله صالح حمایت کرده و او را یکی از متحدان اصلی خود در مبارزه با تروریسم توصیف می‌کردند اما همین مقامات در اوایل ماه آوریل - ماه جاری- اعلام کردند که به دنبال خروج صالح از قدرت هستند. از سوی دیگر عربستان سعودی و دیگر دولت‌های عرب هم به آرامی چنین موضعی اتخاذ کردند. شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر خارجه امارات متحده عربی روز شنبه با همتای یمنی خود دیدار کرد و از او خواست تا پیشنهاد شورای همکاری خلیج‌فارس برای کناره‌گیری صالح را بپذیرد.
تظاهرات در یمن؛ این فقیر‌ترین کشور عربی؛ با فرار و خروج شمار زیادی از سران بلندپایه این کشور همراه بوده است و شماری از دیپلمات‌ها، وزرا و مقامات نظامی پلیس از سمت‌های خود کناره‌گیری کرده‌اند یا از کشور گریختند. این در حالی است که درگیری‌های خونین در یمن تاکنون به کشته شدن دست‌کم ۱۳۰ نفر منجر شده‌است.
علی عبدالله‌صالح، رییس‌جمهوری یمن- عکس:AFP
ارسال نظر