پیش بینی سال نفتی طلایی برای کشورهای عضو اوپک

عکس: AFP

به دنبال نا‌آرامی‌های اخیر در خاورمیانه و شمال آفریقا که به سقوط سران کشورهای تونس و مصر انجامید، لیبی را به صحنه نبردهای خونین میان نیروهای دولتی و مخالفان تبدیل کرد و نا‌آرامی‌های گسترده‌ای را در کشورهای بحرین، یمن و سوریه دامن زد، قیمت‌های نفت به بالاترین سطح خود در دو سال اخیر رسیده است. قیمت‌های نفت چند هفته پس از آن افزایش یافته است که ویکی لیکس اسناد محرمانه‌ای را منتشر کرد که نشان می‌داد ایالات‌متحده از این موضوع هراس دارد که عربستان ممکن است ذخایر نفت کافی برای جلوگیری از افزایش قیمت‌های نفت در بلند‌مدت نداشته باشد. اگرچه کشورهای غیر نفت‌خیز به شدت از بحران خاورمیانه و افزایش بهای نفت نگران هستند، اما کشورهای نفتی بی‌نهایت از این موضوع خرسندند؛ زیرا کارشناسان از افزایش سطح درآمد کشورهای نفت‌خیز خبر می‌دهند و پیش‌بینی هزار میلیارد دلاری برای درآمد اوپک در سال ۲۰۱۱ دارند. به اعتقاد کارشناسان نفتی، عوارض منفی افزایش بهای نفت در اقتصاد جهان در حال آشکار شدن است و بیش‌از همه کشورهای اروپایی از این موضوع زیان می‌بینند. پیش‌بینی‌ها برای سال ۲۰۱۱ حکایت دارند

درآمد ۱۰۰۰ میلیارد دلاری برای اوپک

سایه ماندگار

به دنبال نا‌آرامی‌های اخیر در خاورمیانه و شمال آفریقا که به سقوط سران کشورهای تونس و مصر انجامید، لیبی را به صحنه نبردهای خونین میان نیروهای دولتی و مخالفان تبدیل کرد و نا‌آرامی‌های گسترده‌ای را در کشورهای بحرین، یمن و سوریه دامن زد، قیمت‌های نفت به بالاترین سطح خود در دو سال اخیر رسیده و سبب سقوط شاخص بورس وال استریت شده‌است.

تولید نفت لیبی به نصف رسیده‌است و همین موضوع عربستان را ناچار کرده‌است تا برای جبران کمبود نفت لیبی تولید خود را افزایش دهد. لیبی بزرگترین تولید‌کننده نفت آفریقا است و پیش از شروع نا‌آرامی‌ها در این کشور دو درصد از تولید جهانی را در اختیار داشت. از سوی دیگر نگرانی‌ها از آغاز نا‌آرامی‌ها در عربستان به افزایش چشمگیر قیمت نفت کمک کرده‌است.

قیمت‌های نفت چند هفته پس از آن افزایش یافته است که ویکی لیکس اسناد محرمانه‌ای را منتشر کرد که نشان می‌داد ایالات‌متحده از این موضوع هراس دارد که عربستان ممکن است ذخایر نفت کافی برای جلوگیری از افزایش قیمت‌های نفت در بلند‌مدت را نداشته باشد. این اسناد از واشنگتن می‌خواست تا هشدار‌های متخصصان نفت عربستان سعودی درباره ادعا‌های سران ریاض درباره ذخایر نفت این کشور را جدی بگیرند. مسوولان دولت عربستان پیشتر ادعا کرده بودند که ذخایر نفتی این کشور ۳۰۰ میلیارد بشکه، معادل ۴۰ درصد کل ذخایر نفت جهان است.

سداد الحسینی که یک زمین‌شناس است و پیشتر رییس بخش استخراج شرکت نفتی عربستان موسوم به آرامکو بوده‌ است در نوامبر سال ۲۰۰۷ با کنسول ایالات‌متحده در ریاض دیدار کرده بود تا به اطلاع او برساند که برآورد این شرکت برای تولید روزانه ۵/۱۲ میلیون بشکه در روز برای ایجاد ثبات در قیمت‌های جهانی نفت تحقق نخواهد یافت. بر‌اساس اسناد ویکی لیکس الحسینی گفته بود که تولید نفت عربستان سعودی احتمالا در اوایل سال ۲۰۱۲ به رکورد ۱۰ ساله نزدیک خواهد شد اما این در شرایطی خواهد بود که تولید نفت هم به بالاترین سطح خود خواهد رسید و پیک قیمت نفت به سطح ترسناکی نزدیک خواهد شد. به گفته این کارشناس نفتی عربستان در چنین شرایطی نخواهد توانست تا مانع از افزایش قیمت‌های نفت شود چون شرکت آرامکو در برآورد ذخایر خود اغراق کرده‌است. اسناد ویکی ویلکس هم به دلیل افزایش بار روانی بر روی بازار نفت بر افزایش بهای این کالا تاثیرگذار بوده‌است.

بحران کنونی در لیبی هم به افزایش قیمت‌های نفت کمک زیادی کرده‌است. این کشور در شرایط عادی روزانه ۶/۱ میلیون بشکه در روز تولید نفت داشت اما این میزان تقریبا به نصف کاهش پیدا کرده‌است. با این همه عربستان تاکید کرده‌است که به ثبات در قیمت‌های نفت پایبند است.

از سوی دیگر نا‌آرامی‌های خاورمیانه این نگرانی را ایجاد کرده‌است که روند ترمیم اقتصادی در کشورهای صنعتی و دیگر کشورهای جهان به شدت کند و به نا‌رضایتی عمومی منجر شود.

اگرچه کشورهای غیر نفتخیز به شدت از بحران خاورمیانه و افزایش بهای نفت نگران هستند اما کشورهای نفتی بی‌نهایت از این موضوع خرسندند زیرا کارشناسان از افزایش سطح درآمد کشورهای نفت‌خیز خبر می‌دهند و پیش‌بینی هزار میلیارد دلاری برای درآمد اوپک را در سال ۲۰۱۱ دارند. گزارش‌ها حاکی از آن است که اگر بهای هر بشکه نفت بالای ۱۰۰ دلار باقی بماند درآمد این کشور‌ها از محل تولید و فروش نفت به هزار میلیارد دلار خواهد رسید.

روزنامه فاینشنال تایمز به نقل از فتیح بیرول، کارشناس ارشد آژانس بین‌المللی انرژی می‌نویسد: «آنچه خشم صاحبان خودرو در پمپ بنزین‌های غرب را برانگیخته، زمینه‌ساز شادمانی کشورهای عضو اوپک است. آن‌ها برای سال جاری روی سودی سرشار از افزایش بهای نفت حساب می‌کنند.»

فتیح بیرول گفته است: «تولید نفت اوپک در سال ۲۰۱۱ تنها اندکی کمتر از سال ۲۰۰۸ خواهد بود و این باعث می‌شود که کشورهای عضو اوپک در مجموع ۹۹۰ میلیارد دلار درآمد داشته باشند. اما به دلیل افزایش بهای نفت، ممکن است این رقم، برای نخستین بار در تاریخ، به بالای هزار میلیارد دلار هم برسد.»

این کارشناس انرژی معتقد است که عوارض منفی افزایش بهای نفت در اقتصاد جهان در حال آشکار شدن است و بیش‌از همه کشورهای اروپایی از این موضوع زیان می‌بینند. این در شرایطی است که در روزهای گذشته، به دلیل پیشروی‌های مخالفان قذافی، سرمایه‌گذاران روی پایان سریع بحران لیبی حساب می‌کردند. به‌همین دلیل بهای نفت‌خام اندکی کاهش یافت، اما با تصرف دوباره بندر راس‌لانوف به وسیله نیروهای قذافی نرخ نفت بار دیگر بالا رفت.