آسیب‌شناسی اهداف هزاره

عکس: DEMOTIX IMAGES

شادی آذری

نشست سه روزه سازمان ملل متحد از امروز در نیویورک با حضور نمایندگان ۱۹۲ کشور عضو این سازمان کار خود را آغاز می‌کند. قرار است در این نشست سه‌روزه علل عقب‌ماندن از برنامه زمانی برای رسیدن به اهداف هزاره و پیشرفت‌های حاصل شده در این راستا مورد بررسی قرار گیرد.

رهبران جهان وعده داده‌اند تا در آغاز هزاره جدید به جنگ فقر، بیماری، جهل و نابرابری بروند و حتی از کلی‌گویی اجتناب کرده‌اند و خود را به دستیابی به اهدافی خاص موسوم به «اهداف توسعه هزاره» ملزم نموده‌اند. اگرچه طی دهه گذشته پیشرفت‌هایی در این راستا حاصل شده، اما بسیاری از کشورها هنوز برای رسیدن به اهدافی که برای سال ۲۰۱۵ تعیین شده است با مشکلات دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند.

بنا به گزارش آسوشیتد‌پرس، امروز، دوشنبه شاهد برپایی اجلاسی دیگر برای بررسی اقدامات انجام شده و انجام نشده در راستای تحقق آن اهداف هستیم. دبیرکل سازمان ملل متحد، بان‌کی‌مون، که از رهبران کشورهای جهان برای حضور در این اجلاس دعوت به‌عمل آورده است در مصاحبه خود با آسوشیتد‌پرس گفت: «اهداف توسعه هزاره وعده رهبران کشورهای جهان است.» وی افزود: «این یک برنامه کاری است برای کمک به آسیب‌پذیرترین و فقیرترین انسان‌ها و خارج ساختن آنها از فقر. باید به این وعده عمل شود.»

اما گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که فقیرترین کشورهای جهان، به‌خصوص آنهایی که در آفریقای زیر صحرا واقعند، در ریشه‌کنی فقر تنها میزان ناچیزی پیشرفت داشته‌اند. در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین پیشرفتی در کاهش مرگ‌و‌میر مادران و کودکان، افزایش دسترسی به امکانات اولیه بهداشتی و تساوی حقوق زنان مشاهده نمی‌شود.

دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل، سالی شتی، در این باره گفته است که امکان تحقق برخی از اهداف وجود دارد اما فقیرترین ملت‌ها از این روند عقب خواهند ماند و بخشی از علت آن این است که بسیاری از دولت‌ها در برابر ملت خود پاسخگو نیستند.

وی گفت: «فقیرترین افراد همان‌هایی هستند که صدایشان به جایی نمی‌رسد. همان‌هایی که از آب و امکانات بهداشتی محرومند. همان‌هایی که در معرض اوج خشونت‌ها قرار دارند.» سالی‌شتی افزود: اگر مساله پاسخگویی دولت‌ها به ملت‌هایشان حل نشود، «ما شاهد همین گفتمان در سال ۲۰۱۵ نیز خواهیم بود.»

بان هشدار داده است که بحران اقتصادی جهان همه این مسائل را وخیم‌تر کرده و با وجود اینکه ارزش کمک‌ها به کشورهای در حال توسعه به بیش از هر زمان دیگری رسیده است، هنوز ۲۰ میلیارد دلار برای اقدامات سال‌جاری کمبود بودجه وجود دارد. در سال جاری تنها ۱۶ میلیارد دلار بودجه به آفریقا تخصیص یافته است.

با بررسی ارقام منتشر شده توسط سازمان ملل متحد می‌توان وضعیت پیشرفت در برخی از اهداف خاص را مورد بررسی قرار داد:

در مجموع جهان در مسیر نصف نمودن تعداد افرادی است که در فقر شدید به‌سر می‌برند اگرچه که برخی از منتقدان می‌گویند که علت این پیشرفت تنها بهبود عظیمی است که در وضعیت فقر در چین و هندوستان مشاهده می‌شود. در کشورهای در حال توسعه، نسبت افرادی که هر روز با کمتر از یک دلار زندگی می‌کنند به کل جمعیت از ۴۶ درصد در سال ۱۹۹۰ به ۲۷ درصد در سال ۲۰۰۵ رسیده است و این رقم باید به‌رغم بحران اقتصادی به اهداف هزاره برسد. اما حتی اگر چنین شود، سازمان ملل متحد اعلام کرده است در سال ۲۰۱۵، ۹۲۰ میلیون نفر همچنان با کمتر از ۲۵/۱ دلار در روز زندگی خواهند کرد.

ثبت‌نام در مدارس ابتدایی از ۸۳ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۸۹ درصد در سال ۲۰۰۸ رسید و این بدان معناست که ۷۰ میلیون کودک در سراسر جهان در کلاس‌های درس حضور نمی‌یابند. این سرعت پیشرفت برای حصول اطمینان از پوشش جهانی آموزش ابتدایی تا سال ۲۰۱۵ کافی نیست.

کاهش مرگ مادران تا سه چهارم و مرگ کودکان تا دو سوم، هدفی دست نیافته باقی مانده است. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است میزان مرگ‌و‌میر مادران و کودکان تنها کاهشی ۳۴ درصدی داشته است و به ۳۵۸،۰۰۰ مرگ در سال ۲۰۰۸ رسیده است که این میزان کمتر از نصف هدف تعیین شده در سال ۲۰۰۰ است. بان می‌گوید: علت این بوده است که بخش اعظم تلاش‌ها متوجه فقرزدایی و کاهش بیماری‌ها شده است. او قول داده است بودجه جدیدی را برای مبارزه با مرگ‌و‌میر مادران و فرزندانشان در اجلاس جاری تعیین کند.

به‌نظر نمی‌رسد هدف توقف و کاهش شیوع بیماری ایدز محقق شود. در شرایطی که تعداد مبتلایان به این ویروس از اوج خود یعنی ۵/۳ میلیون نفر در سال ۱۹۹۶ به ۷/۲ میلیون نفر در سال ۲۰۰۸ رسید، اداره مبارزه با ایدز سازمان ملل متحد، اعلام کرده است که به ازای هر دو نفری که درمان خود را آغاز می‌کنند، پنج نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. هنوز هر ساله دو میلیون مرگ بر اثر این بیماری هر ساله گزارش می‌شود. به رغم نشانه‌هایی مبنی بر اینکه شیوع این ویروس در اغلب کشورها به ثبات رسیده و رشدی ندارد، این بیماری در روسیه، اوکراین و برخی کشورهای آسیای مرکزی، با سرعت بسیار در حال افزایش است و اداره مبارزه با ایدز سازمان ملل متحد برآورد کرده است که تنها ۴۰ درصد از مبتلایان به ایدز از بیماری خود آگاهند.