تل‌آویو باید NPT را امضا کند

مجمع عمومی سازمان ملل متحد، عکس: GettyImages

سازمان ملل متحد همچنین خواستار برگزاری کنفرانسی در سال ۲۰۱۲ برای ایجاد خاورمیانه‌ای عاری از سلاح‌های اتمی شد احسان ابطحی

امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) توافق کردند تا بر روی ایجاد خاورمیانه‌ای عاری از سلاح‌های اتمی با یکدیگر همکاری کنند.

به گزارش بی.‌بی.‌سی، اعضای این پیمان که در مقر سازمان ملل‌متحد در نیویورک با یکدیگر دیدار کردند، خواستار برگزاری کنفرانسی با حضور همه کشور‌های خاورمیانه شدند تا منطقه‌ای عاری از سلاح‌های اتمی تشکیل دهند.

در این سند که با اجماع کامل بر روی آن توافق شد، تاکید شده‌است که مقامات تل‌آویو مقر رژیم اسراییل هم باید NPT را به امضا برساند.

باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده اعلام کرد که از این سند حمایت می‌کند، اما در عین حال تاکید کرد که با جدا کردن اسراییل و اشاره به نام آن «‌به شدت مخالف» است.

به گفته کارشناسان و تحلیلگران مسائل بین‌الملل، تصویب این سند برای موفقیت کنفرانس NPT که یک ماه به طول انجامید، بسیار حیاتی و سر‌نوشت‌ساز بود. این کارشناسان همچنین تاکید می‌کنند که این پیمان سنگ بنای تلاش‌های جهانی برای خلع سلاح است.

اعلامیه ۲۸ صفحه‌ای به دنبال مذاکرات نهایی در آخرین روز کنفرانس یک‌ماهه NPT به تصویب رسید.

این سند از دبیر‌کل سازمان ملل متحد می‌خواهد تا نشستی را در سال ۲۰۱۲ برای موافقت با ایجاد منطقه‌ای عاری از سلاح‌های اتمی و همچنین سایر سلاح‌های کشتار جمعی در خاورمیانه با حضور نمایندگان دولت‌های این کشور برگزار کند. لیبران کاباکتولان، رییس فیلیپینی کنفرانس پس از تصویب متن نهایی گفت: «‌همه چشم‌های جهان به ما دوخته شده است.»

ماجد عبدالعزیز از کشور مصر که از طرف جنبش عدم تعهد سخن می‌گفت، از این تصمیم استقبال و تاکید کرد که این تصمیم، گامی رو به جلو و مهم برای تحقق اهداف و انگیزه‌های پیمان است. جنبش عدم تعهد دارای ۱۱۸ عضو است که اعضای آن را عمدتا کشورهای در حال توسعه تشکیل می‌دهند. این پیمان در شرایطی تصویب شد که دیپلمات‌ها در مورد این پیشنهاد اواخر پنج‌شنبه شب با یکدیگر مذاکره کردند و این مذاکرات را روز جمعه هم ادامه دادند.

یکی از نکات بحث‌بر‌انگیز سند تصویب شده موضوع اسراییل بود. این رژیم عضو NPT نیست و باور همگان بر این است که سلاح اتمی هم در اختیار دارد. با این همه سران رژیم صهیونیستی هیچگاه به طور رسمی به داشتن این‌گونه سلاح‌‌ها اعتراف نکرده‌اند.

این در شرایطی است که متحدان اسراییل از سویی و دولت‌های عرب از سوی دیگر به شدت در مورد عبارت «‌منطقه عاری از سلاح‌های اتمی» و تصویب عبارت مورد نظرشان به رایزنی‌های دیپلماتیک پرداختند.

کشورهای عربی سعی داشتند تا بر اسراییل فشار بیاورند تا از زراد‌خانه‌های اتمی خود که هنوز آن را به طور علنی فاش نکرده است، چشم‌پوشی کند.

ایران نیز در لحظات آخر درخواستی را مطرح کرد که بر‌مبنای آن پنج کشور شناخته شده اتمی جهان -‌ایالات‌متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین- با جدول زمان بندی‌شده‌ای موافقت کنند که بر اساس آن مذاکرات برای تصویب پیمانی با هدف از بین بردن زراد‌خانه‌های اتمی آنان به تصویب برسد. البته در متن نهایی و تصویب شده، جدول زمان‌بندی شده خاصی تنظیم نشده است اما این پنج کشور متعهد شده‌اند تا روند کاهش زراد‌خانه‌های اتمی خود را تسریع و نتیجه اقدامات خود را در سال ۲۰۱۴ گزارش کنند. این در حالی است که موضوع هسته‌ای ایران هم یکی دیگر از مسائلی بود که در تصویب این سند نهایی مورد بحث قرار گرفت. ایالات‌متحده و برخی از متحدان غربی این کشور ادعا می‌کنند که تهران به دنبال دستیابی به سلاح‌های اتمی است، اما مقامات جمهوری اسلامی بار‌ها و بار‌ها تاکید کرده‌اند که هدفشان از پیگیری برنامه‌های اتمی، تنها تولید انرژی و مصارف صلح‌آمیز از آن است.

ایران که پیمان منع سلاح‌های اتمی موسوم به NPT را امضا کرده، همواره تاکید کرده‌است که به الزامات این پیمان پایبند است.

هند، پاکستان، کره‌شمالی و اسراییل-‌که دارای سلاح‌های هسته‌ای هستند- NPT را امضا نکرده‌اند و هیچکدام از توافق‌نامه‌های NPT هم برنامه‌ها و زراد‌خانه‌های اتمی آنان را پوشش نمی‌دهد. کنفرانس NPT هر پنج سال یک‌بار برگزار می‌شود. این کنفرانس آخرین بار در سال ۲۰۰۵ میلادی برگزار شد، اما در دستیابی به بیانیه‌ای که با اجماع به تصویب برسد، ناکام ماند.