اروپا، آمریکا یا هردو؟

از راست به چپ: رهبران حزب کارگر، حزب محافظه‌کار و حزب لیبرال‌دموکرات عکس: GettyImages

پویا جبل عاملی- لندن

پنج‌شنبه شب، رهبران احزاب بزرگ بریتانیا، برای بار دوم و این دفعه در شهر بریستول در جنوب غربی انگلستان با یکدیگر به جدال پرداختند. موضوع این مناظره که به طور مستقیم از شبکه اسکای پخش شد، سیاست خارجی بود و البته در بخش دوم این مناظره، پرسش‌های دیگری نیز از سوی حضار مطرح شد. این مناظره در حالی انجام شد که پیروز قطعی مناظره اول آنچنان که نظرسنجی‌های مختلف نشان دادند نیک کلگ از حزب لیبرال دموکرات بود و در طول یک هفته گذشته مطبوعات و رای دهندگان بیش از گذشته بر این حزب، که به طور سنتی رایی پایین تر از دو حزب بزرگ دیگر دارد، متمرکز شدند. از همین رو، گوردون براون رهبر حزب کارگر و دیوید کامرون محافظه کار، بر آن شدند که این بار بیشتر مراقب نیک کلگ باشند و سیاست‌های لیبرال دموکرات‌ها را هم نقد کنند.

شاید با نگاه به کرسی‌های فعلی که لیبرال دموکرات‌ها تنها دارای ۶۲ کرسی هستند، در مقابل ۱۹۸ کرسی محافظه کاران و ۳۵۶ کرسی حزب کارگر، کار زرد‌ها (لیبرال دموکرات ها) سخت به نظر برسد اما با در نظر گرفتن نزدیکی رقابت بین دو حزب دیگر، اینان حتی پیش از مناظره‌ها امید به دولت ائتلافی داشتند و حال پس از مناظره اول این امید پر رنگ تر شده و نظرسنجی‌ها نشان از رقابت شانه به شانه هر سه حزب دارد.

اما در مناظره دوم چه اتفاق افتاد؟ می‌توان گفت همان رقابت نزدیک تکرار شد و نظرسنجی‌هایی که تنها چند دقیقه پس از مناظره منتشر شد هر کدام با اختلافی ناچیز یک رهبر را پیروز مناظره دانستند، هر چند اقبال با شکافی بسیار کوچک با دیوید کامرون و نیک کلگ بود. بنابراین می‌توان گفت ابهامی که در نتیجه انتخابات وجود دارد این بار در مورد پیروز مناظره دوم هم خودش را نشان داد.

رویکردهای خارجی احزاب

شاید این گفته براون در مناظره دوم آن قدر بیراه نباشد که لیبرال دموکرات‌ها را ضد آمریکایی و محافظه کاران را ضد اروپایی خواند و البته مدعی شد که حزب کارگر با درک واقعیت‌های جهان امروز، خواستار همکاری نزدیک با قدرت‌های جهانی در هر دو سوی اقیانوس اطلس است تا بتوان بر بحران‌های اقتصادی، امنیتی و حتی گرمایش زمین فائق آمد. البته دیوید کامرون هم گفت محافظه کاران دست راستی همان رویکرد دست راستی‌ها در فرانسه و آلمان را دارند. وی با صراحت بیان کرد که سارکوزی برای «فرانسه در اروپا» و مرکل برای «آلمان در اروپا» کار می‌کند و او هم می‌خواهد چون آنان عمل کند و ابدا این رویکرد ضداروپایی نیست و در همان جا دو حزب دیگر را به باد انتقاد گرفت که چرا از انجام رفراندوم معاهده اروپا در بریتانیا حمایت نمی‌کنند تا مردم مشخص کنند از این نزدیکی بیش از حد با اروپا و انتقال قدرت تصمیم‌گیری از وست مینستر، منطقه‌ای که دو مجلس بریتانیا در آن قرار دارد، به بروکسل راضی هستند

یا خیر.

از سوی دیگر نیک کلگ عنوان کرد که بریتانیا اگر متحد اروپا باشد قوی است و اگر منفک بیفتد ضعیف خواهد بود، ضمن آنکه عنوان داشت لیبرال دموکرات‌ها به هیچ وجه ضد آمریکایی نیستند بلکه نمی‌خواهند اتحاد با ایالات متحده یک طرفه باشد و در همان جا ضمن حمایت از مبارزه با تروریسم در افغانستان که زیر نظر سازمان ملل انجام می‌شود، حمله به عراق را زاییده همان رابطه یک طرفه دانست که لیبرال دموکرات‌ها خواهانش نیستند.

در مقابل براون وجود یک رابطه یک طرفه با ایالات متحده را نفی کرد و از تاثیر گذاری بریتانیا نه تنها بر ایالات متحده بلکه بر دیگر کشورها در اجلاس گروه بیست برای حل بحران جهانی اقتصاد، نمونه آورد و در عین حال لیبرال دموکرات‌ها را متهم کرد که خطر تروریسم و داشتن سلاح‌های هسته‌ای از سوی کشورهایی چون کره شمالی را نادیده می‌گیرند و در همین جا بود که کامرون با لبخندی که همراهی حضار را به همراه داشت، به این نقطه مشترک بین او و براون اعتراف کرد و نیک کلگ را به خاطر همراهی نکردن از برنامه مدرنیزه کردن سلاح‌های هسته‌ای مورد انتقاد قرار داد. از آن سو کلگ مدعی شد او هم مانند اوباما فکر می‌کند و از معاهده تازه در کاهش کلاهک‌های هسته‌ای حمایت قاطع می‌کند و می‌انگارد مشکلات قرن بیست و یک را نمی‌توان با سیاست‌های جنگ سرد حل کرد.

فارغ از این، سه رهبر بار دیگر در مورد مشکلات داخلی از مهاجرت گرفته تا برخورد با سفر پاپ به بریتانیای پروتستان با وجود رسوایی‌های اخلاقی کلیسای کاتولیک و نظرات جزمی آن، به بحث نشستند. اما موضوع جالب‌تر در میان آنها بحث دولت ائتلافی بود که تنها کلگ از آن حمایت کرد و دو حزب دیگر خاطرنشان کردند که مشکلات با تصمیم قاطع و اجماعی حل خواهند شد ولی آنان هم فکر می‌کنند که رای دهندگان با رای خود باید بگویند دولت ائتلافی می‌خواهند یا خیر.

به هر رو در حالی که دوهفته به انتخابات مجلس پنجاه و پنجم عوام مانده است، هیچ نظرسنجی نمی‌تواند با اطمینان برنده را تعیین کند و این ابهام با مناظره دوم هم رفع نشده است، شاید تنها در روز رای‌گیری این ابهام برطرف شود.