مونا مشهدی رجبی - طبق گزارش اخیر سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) کشورهای عضو این سازمان در سال 2009 میلادی 387‌میلیارد‌دلار از صادرات نفت درآمد کسب می‌کنند‌.

طبق پیش‌بینی این سازمان، مجموع درآمد صادراتی آنها در سال ۲۰۱۰ میلادی به ۵۲۶‌میلیارد‌دلار می‌رسد که دلیل رشد درآمد صادراتی آنها برآورد رشد قیمت نفت در سال ۲۰۱۰ میلادی نسبت به سال جاری است‌. اوپک در گزارش رسمی خود اعلام کرد کشورهای عضو این سازمان در سال ۲۰۰۸ میلادی در مجموع ۹۷۲‌میلیارد ‌دلار از صادرات نفت درآمد کسب کردند که نسبت به سال ۲۰۰۷ میلادی ۴۲‌درصد رشد داشته است‌. در این سال بیشترین درآمد نصیب کشور عربستان سعودی شد‌. این کشور بزرگترین دارنده ذخایر نفتی در میان کشورهای عضو اوپک است و بیشترین میزان تولید را دارد‌. عربستان سعودی در سال ۲۰۰۸ میلادی ۲۸۸‌میلیارد‌دلار از صادرات نفت به دست آورد که ۳۰‌درصد از مجموع درآمد کشورهای عضو اوپک بود‌. در سال گذشته میلادی سرانه درآمد حاصل از صادرات نفت در کشورهای اوپک به ۲۶۹۱‌دلار رسید که نسبت به سال پیش از آن ۴۰‌درصد رشد داشته است‌. سازمان کشورهای صادر کننده نفت یا اوپک در سال ۱۹۶۰ میلادی به پیشنهاد ایران، عراق، کویت، عربستان سعودی و ونزوئلا ایجاد شد. این سازمان اولین جلسه خود را در روزهای ۱۰ تا ۱۴ سپتامبر سال ۱۹۶۰ میلادی در بغداد برگزار کرد. البته پیشنهاد اولیه آن را کشور ونزوئلا در سال ۱۹۴۹ میلادی زمانیکه قیمت نفت در بازارهای جهانی کمتر از ۱۰ سنت بود به چهار کشور دیگر ارائه کرد، ولی بررسی این پیشنهاد و به نتیجه رسیدن کشورها تا سال ۱۹۵۹ ادامه یافت. در نهایت این سازمان در سال ۱۹۶۰ میلادی تاسیس شد. از آن سال تا به امروز نه کشور دیگر به مجموعه کشورهای اوپک اضافه شده اند که به ترتیب سال پیوستن به اوپک به قرار زیر هستند: قطر سال ۱۹۶۱ میلادی، اندونزی سال ۱۹۶۲ میلادی، لیبی سال ۱۹۶۲ میلادی، امارات سال ۱۹۶۷ میلادی، الجزیره سال ۱۹۶۹ میلادی، نیجریه سال ۱۹۷۱ میلادی، اکوادور (در فاصله سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۲ میلادی عضو اوپک بود)، گابن (در فاصله سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۴ عضو اوپک بود) و در نهایت آنگولا که در سال ۲۰۰۷ میلادی به این سازمان اضافه شد. هم اکنون اوپک ۱۲ عضو دارد که در قاره های مختلف جهان واقع شده‌اند. ایران دومین کشور بزرگ تولیدکننده نفت در اوپک است‌.
پیش‌بینی می‌شود متوسط قیمت نفت در جهان در سال آینده میلادی از مرز 70‌دلار بگذرد ولی تا انتهای سال جاری متوسط قیمت نفت 50‌دلار باشد‌. مطالعه وضعیت بازار نفت در سال‌های گذشته نشان می‌دهد این بازار بیشتر از عوامل بازاری (عرضه و تقاضا) تحت تاثیر عوامل ژئوپلتیکی قرار داشته است. در هر دوره‌ای تحولات سیاسی در کشورهای نفت‌خیز موجب صعود ناگهانی قیمت نفت شده است در حالی که تغییرات بازاری قیمت این منبع را تنها چندین‌دلار تغییر داد. آدام سیمینسکی تحلیل گر نفتی در مورد ادله تاریخی تایید کننده این مساله می‌گوید: «در اوایل دهه 1980 میلادی در فاصله سال‌های 1970 تا 1973 میلادی قیمت اسمی نفت در جهان 10‌درصد افزایش یافت. قیمت نفت از مرز 50/3‌دلار آمریکا تا قیمت 35‌دلار به فاصله سال‌های 1980 تا 1983 میلادی رسید. این رشد سبب شد تا بازار تقاضا فرو بپاشد. فروپاشی بازار تقاضا موجب تنزل قیمت نفت شد. حال اگر فرض کنیم که بازار شرایط مشابهی را طی کند، با توجه به اینکه قیمت هر بشکه نفت در فاصله سال‌های 2000 تا 2003 میلادی 25‌دلار بوده است‌، انتظار می‌رود تا انتهای سال 2012 میلادی قیمت هر بشکه نفت از مرز 100‌دلار بگذرد.»
سال ۲۰۰۸ میلادی یکی از سال‌های به یاد ماندنی برای تمامی جهان است‌. این سال با قیمت ۱۰۰‌دلاری هر بشکه نفت برای اولین بار در تاریخ صنعت نفت آغاز شد و رکورد قیمت ۱۴۷‌دلاری هر بشکه نفت را شکست. نوسانات قیمت نفت در روزهای سال ۲۰۰۸ میلادی به طرز محسوسی معنادار بود‌. در روز آغاز سال یک بورس‌باز آمریکایی برای ثبت نامش در تاریخ دنیا اقدام به خرید هر بشکه نفت با قیمت ۱۰۰‌دلار و فروش آن با قیمت پایین تر کرد‌. یک ماه بعد از این تاریخ قیمت نفت بین ۹۰ تا ۱۰۰‌دلار در نوسان بود تا اینکه در روز ۱۲ مارس سال ۲۰۰۸ میلادی هر بشکه نفت با قیمت ۱۱۰‌دلار آمریکا مبادله شد‌. سیر رشد قیمت نفت ادامه داشت تا اینکه درروز ۵ ماه مه ‌قیمت نفت با شکست رکورد تازه‌ای به ۳۶/۱۲۰‌دلار آمریکا رسید‌. اصلی‌ترین دلایل این رشد حمله ترکیه به کردهای عراق و درگیری در نیجریه بود‌. این روند افزایشی ادامه داشت تا اینکه در روز ۲۶ ژوئن سال ۲۰۰۸ میلادی برای اولین بار در تاریخ صنعت نفت دنیا هر بشکه نفت به قیمت ۱۴۰‌دلار رسید‌. در این زمان اوپک که دلیل رشد قیمت نفت را عوامل غیربازاری می‌دانسته است، تصمیم به کاهش تولید گرفته است اوپک پیش‌بینی کرده بود با شرایط حاکم بر بازار و اقتصاد رشد قیمت نفت در عرصه جهانی ادامه دارد. لیبی هم تهدید کرده بود که در صورت ادامه این روند تولید خود را کاهش می‌دهد‌.
اما هیچ یک از این تهدیدها کار ساز نشد و در روز یازده جولای همین سال نفت رکورد 27/147‌دلاری را شکست.از آن پس قیمت نفت در دنیا تنزل پیدا کرد و در روزهای آخر سال به کمتر از 40‌دلار رسید‌. با وجود این نوسانات متوسط قیمت نفت بیشتر از 100‌دلار بوده است و به همین دلیل کشورهای خاورمیانه درآمد زیادی از فروش نفت بدست آوردند.
در این بخش جدول ارائه شده توسط سازمان کشورهای صادر کننده نفت در مورد درآمد اسمی اعضا و درآمد آنها نسبت به قیمت‌های ثابت سال ۲۰۰۰ میلادی را می‌بینید: