دعوای بزرگ اقتصادی در راه است

تیموتی گیتنر ،کاندیدای وزارت خزانه داری(اقتصاد) در کابینه اوباما - عکس:AFP اکونومیست تحلیل کرد:

تنش اقتصادی در روابط چین و آمریکا

شعله تنش اقتصادی بین چین و آمریکا زبانه کشیده است، آن هم درست در زمانی نامناسب

شادی آذری - اگرچه به لحاظ فنی هنوز تیموتی گیتنر وزیر خزانه‌داری آمریکا نشده است، اما توانسته است موج‌هایی را در بازارهای مالی به حرکت درآورد.

او در پاسخی کتبی به پرسش‌های سناتورهایی که تایید صلاحیت وی را مورد بحث و بررسی قرار می‌دادند، چین را متهم به «دست‌کاری» در ارزش پولش کرد و اعلام کرد که تیم اوباما پکن را «با عصبانیت» به سمت تغییر سیاست‌هایش سوق خواهد داد.

لحن تند و استفاده از اصطلاح «دست‌کاری در ارزش پول» که بار حقوقی در بردارد، در بازارهای مالی طنین‌انداز شد و این درست زمانی بود که سرمایه‌گذاران تحت تاثیر بگومگوهایی بین چین و آمریکا در میانه رکود جهانی قرار گرفته بودند.

واضح است که این یک لغزش زبانی نبود. بیشتر به نظر می‌رسد یک افتضاح بوروکراتیک بود. این زبان تند و خشن در کل پرونده ۱۰۲صفحه‌ای پاسخگویی به پرسش‌های متعدد سناتورها قابل مشاهده است. این پرونده جای عجیبی برای آغاز حمله به پکن بود. به احتمال زیاد زبانی که گیتنر انتخاب کرد، حاکی از یک تغییر در تاکتیک‌های واشنگتن در قبال چین است.

سیاستگذاران آمریکا مدت‌های مدیدی است که چین را تشویق می‌کنند ارزش یوآن را برای افزایش آزاد گذارد. و بحث آن‌ها این است که سیاست‌های ارزی چین نقش مهمی را در ایجاد کسری و مازاد تجاری‌ جهان ایفا می‌کند و هم برای اقتصاد چین و هم برای اقتصاد سایر کشورهای جهان لازم است که نرخ این ارز افزایش یابد. اما وزارت خزانه‌داری تحت نظارت هانک‌پاولسون به کرات از متهم ساختن پکن به «دست‌کاری در نرخ ارز» خودداری کرده بود چون او می‌دانست این اتهامی است که بار حقوقی به همراه دارد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا موظف است هر شش ماه یک‌بار فهرستی از کشورهایی را منتشر کند که معتقد است در نرخ ارز خود دست‌کاری می‌کنند. به محض آنکه نام کشوری در آن فهرست جای گیرد، مذاکرات رسمی برای پایان دادن به دست‌کاری در نرخ ارز باید آغاز شود. وزارت خزانه‌داری دوران بوش، به‌خصوص در سال‌های اخیر، ترجیح داد روشی نرم‌تر در این مورد به‌کار گیرد و از گذاردن برچسب «دستکاری ارزی» بر چین خودداری کرد. اگرچه گیتنر خود را درگیر هیچ واکنش خاصی نکرد، استفاده وی از واژه «دست‌کاری» حکایت از آن دارد که تیم اوباما جبهه‌گیری سخت‌تری در این زمینه خواهد کرد.

هنوز مشخص نیست که این دقیقا به چه معنا است. حتی مشخص نیست که چه کسی استراتژی اقتصادی آمریکا را در قبال چین تعیین می‌کند.

(حدس‌هایی در این زمینه وجود دارد. به عنوان مثال گفته می‌شود هیلاری کلینتون از سنا می‌خواهد که سکان را خود به دست گیرد.) اما شکی نیست که تیم اقتصادی باراک اوباما افرادی را در بردارد که از شکست جهان در متقاعد ساختن چین برای افزایش ارزش یوآن دچار سرخوردگی شده‌اند.

اوباما خودش در سنا از قانونی که سختگیری در قبال چین را تایید می‌کرد، حمایت کرد. مهم‌تر آنکه، مشاوران وی از واژ‌ه‌های تند به عنوان ابزاری پیشگیرانه استفاده می‌کنند و این واژه‌ها را هشداری می‌دانند مبنی بر اینکه پکن نباید با تضعیف یوآن اقتصاد پژمرده خود را سالم جلوه دهد.

اظهارات گیتنر می‌تواند به آسانی جرقه‌های موجود در کنگره را به زبانه‌های آتش بدل کند و باعث شود شدت عمل بیشتری در برابر چین به‌کار گرفته شود. عواقب این لحن تند گیتنر می‌تواند بسیار زیاد باشد.

همه می‌دانند که حمایت از صنایع داخلی و سیاست‌هایی که موجب ضرر سایر کشورها می‌شود بر رکود اقتصادی خواهد افزود. در شرایطی که اقتصاد جهانی بدترین دوران خود را از دهه ۳۰میلادی تاکنون پشت سر می‌گذارد، افزایش تنش بین چین و آمریکا آخرین چیزی است که هر کس ممکن است نیاز داشته باشد.