مونا مشهدی رجبی

به گزارش بانک توسعه آسیا اقتصاد کشورهای در حال توسعه قاره آسیا یا به تعبیر بهتر مجموع کشورهای آسیایی به استثنای کشور ژاپن در سال آینده میلادی با سرعت ۸/۵درصد در سال رشد می‌کند. این در حالی است که در برآورد این مرکز در ماه سپتامبر سال جاری میلادی نرخ رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه قاره آسیا برابر با ۲/۷درصد برآورد شده بود. در صورت تحقق برآورد جدید بانک توسعه آسیا در سال آینده میلادی اقتصاد این منطقه با کمترین سرعت از سال ۲۰۰۱ میلادی تاکنون رشد خواهد کرد. این مرکز در گزارش اخیرخود نرخ رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه در سال ۲۰۰۸ میلادی را برابر با ۹/۶درصد و در سال ۲۰۰۷ میلادی را برابر با ۹‌درصد اعلام کرده بود.گفته می‌شود دلیل کاهش نرخ رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه در سال آینده میلادی تاثیر بحران مالی کشورهای توسعه‌یافته روی اوضاع اقتصادی کشورهای در حال توسعه است. البته بیشترین تاثیر بحران غرب روی اقتصاد کشور ژاپن است که در زمره کشورهای صنعتی جهان است. این کشور در سال آینده میلادی برای اولین بار در قرن حاضر میلادی رکود را تجربه می‌کند. پیش‌بینی‌ها از کاهش نرخ رشد اقتصادی این کشور تا مرز صفر‌درصد در سال جاری میلادی و رشد منفی ۱/۰‌درصدی در سال آینده خبر می‌دهد.

بانک توسعه آسیا در گزارش اخیر خود که تحت عنوان «سال سخت کشورهای در حال توسعه» به چاپ رسید، نوشت: «کشورهای در حال توسعه در شرایطی می‌توانند تاثیرات منفی این بحران جهانی را کاهش دهند که از بسته‌های تشویقی مالی استفاده کنند و به طور مصنوعی زمینه‌ساز رشد اقتصاد شوند. در صورتی که مداخله دولت‌ها از طریق ارائه کمک‌های مالی انجام نشود نرخ کاهش اقتصاد کشورهای در حال توسعه قاره آسیا کمتر از برآوردهای گذشته خواهد بود. کشورهای در حال توسعه باید تلاش کنند تا سطح تقاضا در بازار داخل را همچنان بالا حفظ کنند تا این تقاضای بالا برای تولیدات مختلف جبران تضعیف تقاضا در کشورهای صنعتی را بکند.»

این مرکز در گزارش خود نوشت: «کاهش درآمد صادراتی کشورهای در حال توسعه به دلیل تنزل سطح تقاضا در کشورهای صنعتی، کاهش جریان سرمایه‌های خصوصی و تنزل سطح تولید از عوامل مهمی هستند که به کاهش نرخ رشد اقتصادی جهان در سال آینده میلادی می‌انجامد.»

این بانک زمانی گزارش خود را ارائه داد که بانک‌های مرکزی کشورهای کره جنوبی و تایوان به دلیل بحران اقتصادی داخلی خود اقدام به کاهش نرخ بهره بانکی کردند. این دو کشور در ماه‌های گذشته با کاهش نرخ رشد صادرات مواجه شدند و یکی از اصلی‌ترین بخش‌های درآمد خود را از دست دادند.

جانگ وانگ لی، رییس دفتر مطالعات اقتصادی منطقه‌ای بانک توسعه آسیا در این مورد گفت: «در شرایط کنونی علاوه‌بر بازارهای مالی کشورهای در حال توسعه و ریسک‌های بزرگی که این بازارها را هدف قرار می‌دهد، تجارت در دنیا نیز در معرض آسیب‌های جدی است. زیرا از یک طرف اعتبارات لازم برای تجارت در اختیار فعالان بازار نیست از طرف دیگر تقاضا برای آن وجود ندارد.»

بانک توسعه آسیا پیش‌بینی می‌کند کشورهای جنوب قاره آسیا درسال جاری میلادی با سرعت ۸/۶‌درصد رشد کنند و در سال آینده میلادی رشد ۱/۶‌درصدی را تجربه نمایند. این در حالی است که کشورهای جنوب قاره آسیا در سال گذشته میلادی با سرعت ۶/۸‌درصد رشد کرده بودند. شایان ذکر است کشور هند در سال‌های اخیر پویا‌ترین اقتصاد در میان کشورهای جنوب آسیا بوده است و بیشترین تعامل را با جامعه جهانی داشت. بنابراین کشور مذکور تحت‌تاثیر بحران موجود آسیب‌های غیر‌قابل جبرانی را متحمل شده است و اگر دولت و مقامات اقتصاد با اصلاح قوانین و ساختارها مانع از تاثیر بیشتر بحران جهانی روی نظام اقتصادی نشوند باید منتظر تحولات بسیار مخربی باشند. در سال جاری میلادی بحران مالی جهان روی بازار مالی کشور هند و نظام بانکی تاثیر زیادی به جای گذاشت. همین مساله سبب شد تا پیش‌بینی‌ها در مورد رشد اقتصادی این کشور سال آینده میلادی به ۷‌درصد کاهش یابد در حالی که در سال گذشته نرخ رشد اقتصادی این کشور برابر با ۹‌درصد بود. بانک توسعه آسیا به کشورهای در حال توسعه اعلام کرد نظارت خود را بر عملکرد بازارهای مالی بیشتر کنند و موسساتی را که در اثر بحران جهانی با مشکل مواجه شده‌اند تحت حمایت مالی خود قرار دهند. شایان ذکر است اغلب کشورهای در حال توسعه قاره آسیا در سال‌های اخیر موقعیت مالی خود را بهبود بخشیدند. حال زمان آن رسیده است که این نظام توسعه یافته مالی در این مناطق به مرحله آزمون گذاشته شود تا کارآمدی آن مشخص شود.

به هر حال با وجود اینکه بانک توسعه آسیا در عرض سه ماه گذشته دو بار برآورد خود را در مورد رشد اقتصادی در سال آینده میلادی تغییر داده است، ولی از نظر بسیاری از مراکز مالی و تحقیقاتی جهانی برآورد جدید آن بسیار خوش بینانه است. گلدمن ساکس در گزارش اخیر خود پیش‌بینی کرد نرخ رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه آسیا در سال آینده میلادی ۴/۴‌درصد باشد در حالی که در ماه نوامبر سال جاری نرخ رشد اقتصادی این منطقه برابر با ۶/۵‌درصد برآورد شده بود.

گلدمن ساکس در مورد این برآورد خود می‌گوید: «یکی از تاثیرگذارترین کشورهای منطقه کشور چین است که در سال جاری میلادی با کاهش بی‌سابقه درآمد صادراتی مواجه شد و انتظار می‌رود نرخ رشد اقتصادی آنها کاهش یابد. در صورتی که روند کنونی در اقتصاد جهان ادامه داشته باشد نرخ رشد اقتصادی چین در سال آینده نه ۸‌درصد بلکه ۶‌درصد خواهد بود و این کشور با کاهشی بزرگ‌تر از کاهش نرخ رشد اقتصادی سال مالی ۱۹۹۷-۱۹۹۸ میلادی مواجه می‌شود. در آن سال هم اقتصاد چین تحت‌تاثیر بحران مالی با مشکل مواجه شده بود.