برنامه نجات مالی انگلیس و کاهش نرخ بهره بانک‌های مرکزی جهان

گروه بین‌الملل- دولت انگلستان از جزئیات یک بسته نجات مالی برای نظام بانکداری این کشور خبر داد. ارزش این بسته نجات مالی بالغ بر ۵۰میلیارد پوند معادل ۸۸میلیارد دلار است. براساس این برنامه ابتدا مازاد سرمایه‌ای در ازای سهام ترجیحی در اختیار هشت بانک بزرگ و موسسات مالی این کشور قرار می‌گیرد. نخست‌وزیر انگلیس، گوردون براون در این مورد گفت: «این برنامه به منظور ایجاد ثبات و اطمینان در نظام بانکداری انگلیس تدوین شده است.» با وجود تدوین و اعلام چنین برنامه‌ای شاخص فوتسی لندن ۵درصد سقوط کرد. سهام بارکلیز ۱۱درصد و استاندارد چارترد نیز ۱۳درصد افت را شاهد شدند.

نکات کلیدی این برنامه شامل موارد زیر است:

* بانک‌ها می‌بایست سرمایه خود را تا حداقل ۲۵میلیارد پوند افزایش دهند و برای این منظور می‌توانند از دولت وام بگیرند.

* ۲۵میلیارد پوند به عنوان مازاد سرمایه و در ازای سهام ترجیحی بانک‌ها، در اختیار آنها قرار می‌گیرد.

* ۲۰۰میلیارد پوند به شکل وام‌های کوتاه‌مدت از بانک مرکزی انگلستان ارائه خواهد شد که نسبت به ۱۰۰میلیارد پوند سابق افزایش را شاهد است.

* تا سقف ۲۵۰میلیارد پوند به شکل تضمین وام‌ها با نرخ بهره تجاری ارائه خواهد شد تا بانک‌ها تشویق به ارائه وام به یکدیگر شوند.

* برای مشارکت در این برنامه بانک‌ها موظف خواهند بود موافقتنامه‌ای را در زمینه سقف دستمزد و پاداش مدیران به امضا رسانند.

بخش اعظم بحران کنونی ناشی از عدم تمایل بانک‌ها به ارائه وام به یکدیگر است، بنابراین دولت امیدوار است که در صورت ارائه تضمین برای آن وام‌ها، روند تخصیص وام تداوم یابد. وام‌دهندگانی که مشارکت خود را در این برنامه مالی مورد تایید قرار داده‌اند، بانک‌های ابی، بارکلیز، اچ‌بی‌اواس، اچ‌اس‌بی‌سی، لویدز تی‌اس‌بی، موسسه مالی نیشن‌واید، بانک سلطنتی اسکاتلند و استاندارد چارترد هستند. وزارت خزانه‌‌داری انگلیس اعلام کرد که سایر بانک‌ها و موسسات مالی مجاز خواهند بود برای مشارکت در این برنامه درخواست خود را اعلام کنند. بروز بحران مالی در نظام بانکی جهان تاکنون دولت‌های آمریکا، انگلیس، ایسلند، ایرلند، بلژیک و اسپانیا را واداشته است با زیر پا گذاشتن اصول اقتصاد بازار به طور مستقیم در اقتصاد مداخله کنند.

بحران کنونی باعث به راه افتادن بحث‌هایی در مورد اصلاح نظام اقتصاد بازار شده است.

جوزف استیگلیتز برنده نوبل اقتصاد با تاکید بر این موضوع خواهان پایان دادن به «بنیادگرایی اقتصاد بازار» شده است. برخی کارشناسان معتقدند اقدام دولت انگلیس در تزریق میلیاردها پوند به بازار نمی‌تواند آرامش را به نظام بانکی این کشور بازگرداند. اما دولت انگلیس امیدوار است که این برنامه باعث شود بازارهای پولی دوباره به حرکت افتند و اطمینان را برای آینده نظام بانکداری به ارمغان آوردند.

تری اسمیت، مدیرعامل یک مرکز معاملات پولی به نام تولت پربون می‌گوید: «بانک‌ها اکنون اگر بخواهند می‌توانند سرمایه‌ای اضافی در اختیار داشته باشند. آنها به یک مرکز نامحدود نقدینگی متصل شده‌اند. این بی‌شک می‌تواند نگرانی را در مورد امنیت بانک‌ها برای مردم به ارمغان آورد.»

بانک‌ها از این برنامه استقبال کرده‌اند. بانک اچ‌بی‌او‌اس در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اعلام دولت حاکی از تمایل واقعی و جدی مقامات در پی مشاوره با صنعت بانکداری است تا ثبات و اطمینان را به نظام بانکداری انگلستان بازگرداند.» بانک‌های بارکلیز، لویدز تی‌اس‌بی و آر‌بی‌اس نیز بیانیه‌‌هایی در استقبال از این برنامه صادر کردند.

بانک اچ‌‌اس‌بی‌سی نیز ضمن ابراز خشنودی از تدوین این برنامه اعلام کرد قصد ندارد در برنامه افزایش سرمایه شرکت کند.

شوک کاهش نرخ بهره

هفت بانک مرکزی جهان از جمله بانک مرکزی انگلستان، آمریکا، بانک مرکزی اروپا، کانادا، سوئد، سوئیس و چین نرخ بهره خود را کاهش دادند. بانک انگلستان نرخ بهره خود را از ۵درصد به ۵/۴درصد کاهش داد.

فدرال رزرو انگلستان نرخ بهره خود را از ۲درصد به ۵/۱درصد و بانک مرکزی اروپا نرخ بهره خود را از ۲۵/۴ تا ۷۵/۳درصد کاهش داد.

بانک‌های مرکزی کانادا، سوئد و سوئیس نیز در اقدامی مشابه و مشترک نرخ‌های بهره خود را کاهش دادند.

چین نرخ بهره بانکی خود را ۲۶صدم درصد کاهش داد.

این اعلامیه تنها ساعاتی پس از اعلام برنامه نجات مالی انگلیس منتشر شد بانک ژاپن نیز اگر چه نرخ بهره خود را کاهش نداده است، اما حمایت شدید خود را از این سیاست اعلام کرد.