عبدالله صالح به یمن بازگشت

عبدالله صالح، رییس‌جمهوری یمن/ عکس: رویترز

گروه بین‌الملل- همزمان با تشدید درگیری بین مخالفان و طرفداران دولت یمن، رییس‌جمهوری این کشور به این سرزمین بازگشته است.

روز جمعه، ۱ مهر (۲۳ سپتامبر)، تلویزیون دولتی یمن گزارش کرد که علی عبدالله صالح، رییس‌جمهوری، پس از پایان دوره درمان در عربستان سعودی، به صنعا، پایتخت یمن بازگشته تا بار دیگر وظایف خود را برعهده بگیرد. علی عبدالله صالح، رییس‌جمهوری یمن که با بازگشت ناگهانی‌اش به یمن شگفتی آفرید، خواهان برقراری آتش‌بس شده است. صالح ساعاتی پس از بازگشت به صنعا در بیانیه‌ای اعلام کرد تنها راه برون‌رفت از بحران جاری مذاکره است.

فعالان یمنی و معترضان به حکومت علی عبدالله صالح وی و حامیانش را به تحریک کردن خشونت‌ورزی متهم می‌کنند.

به گزارش بی‌بی‌سی به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس در بیانیه صادره توسط رییس‌جمهوری یمن نشانه‌ای از آمادگی وی برای کناره‌گیری از قدرت به‌چشم نمی‌خورد و وی قصد دارد در قدرت بماند.

مخالفان و معترضان که در میان آنها افسران و نظامیان سابق ارتش یمن هم حضور دارند در کنار شماری از قبایل، خواهان کناره‌گیری صالح از قدرت هستند.

روز ۳ ژوئن سال جاری، گزارش شد که مجتمع ریاست‌جمهوری در صنعا هدف نارنجک‌انداز آر پی جی قرار گرفته و در جریان این حمله، رییس‌جمهوری زخمی‌شده است.

ساعاتی پس از انتشار این خبر، رادیو و تلویزیون دولتی یمن یک نوار صوتی حاوی پیام رییس‌جمهوری را پخش کرد که در آن، ضمن اعلام اینکه خطری متوجه جان او نیست، رهبران قبایل مخالف را به سازماندهی این حمله متهم می‌کرد.

با این‌همه، کوتاه مدتی پس از آن، منابع دولتی یمن تایید کردند که رییس‌جمهوری برای درمان زخم‌های ناشی از این حمله به عربستان سعودی رفته و در بیمارستانی در آن کشور بستری شده است.

در حالی که از اوایل سال جاری، حرکت‌های اعتراضی مخالفان رییس‌جمهوری برای کناره‌گیری او از قدرت آغاز شده و تلفاتی را برجای گذاشته بود، خروج صالح باعث امیدواری به استعفای وی و انتقال مسالمت آمیز قدرت در این کشور شد.

با این همه، مقامات دولتی همواره تاکید داشته‌اند که رییس‌جمهوری موقعیت خود را قانونی می‌داند و در نظر ندارد تحت فشار داخلی و خارجی، تا قبل از خاتمه دوره ریاست‌جمهوری در دو سال دیگر، از این سمت کناره‌گیری کند.

در طول ماه‌های اخیر، ناآرامی‌در یمن ده‌ها کشته برجای گذاشته و علاوه بر آن، باعث بروز شکاف در صفوف نیروهای مسلح و درگیری‌های خونین بین قبایل و نیروهای موافق و مخالف رییس‌جمهوری شده است.در این مدت، شماری از کشورها، از جمله ایالات متحده و اعضای شورای همکاری خلیج فارس و همچنین برخی نهادهای بین‌المللی از رییس‌جمهوری یمن خواسته‌اند تا با انتقال مسالمت‌آمیز قدرت، حل بحران کنونی از طریق مذاکره موافقان و مخالفان را امکانپذیر سازد.

در چند روز اخیر، درگیری بین نیروهای موافق و مخالف رییس‌جمهوری پس از چند هفته نسبتا آرام، شدت گرفته و روز یکشنبه، نیروهای وفادار به علی عبدالله صالح به سوی گروهی از تظاهرات‌کنندگان مخالف در یکی از محله‌های صنعا آتش گشودند و چندین نفر را کشتند.طی روزهای بعد، درگیری بین نظامیان وفادار به رییس جمهوری و افراد مسلح قبایل مخالف از جمله با استفاده از اسلحه سنگین، ادامه داشته و براساس گزارش‌های رسیده از صنعا، در جریان این درگیری‌ها در روز پنج‌شنبه و صبح جمعه، دست کم شش نفر کشته شده‌اند.

انتظار می‌رود که مطابق معمول ماه‌های اخیر، در روز جمعه، صنعا و شهرهای دیگری یمن شاهد تجمع گسترده مخالفان و موافقان دولت و برخورد احتمالی بین آنان باشد.

حکومت سی و سه ساله

علی عبدالله صالح، رییس‌جمهوری شصت و نه ساله یمن، در ژوئیه سال ۱۹۷۸ توسط پارلمان جمهوری یمن شمالی به سمت ریاست جمهوری انتخاب شد و تا زمان وحدت یمن شمالی و جمهوری دموکراتیک خلق یمن (عدن یا یمن جنوبی) در سال ۱۹۹۰، این سمت را حفظ کرد.

در نخستین انتخابات پارلمانی پس از وحدت دو یمن که در سال ۱۹۹۳ برگزار شد، حزب کنگره عمومی ‌خلق که علی عبدالله صالح رهبری آن را برعهده داشت به اکثریت کرسی‌های پارلمان دست یافت و او را برای یک دوره پنج ساله در مقام ریاست جمهوری ابقا کرد.

در سال ۱۹۹۹، پارلمان این کشور قانون انتخاب مستقیم رییس‌جمهوری و افزایش دوره ریاست‌جمهوری به هفت سال را تصویب کرد و صالح با اکثریت بیش از ۹۶ درصد کل آرا، به این سمت انتخاب شد؛ هر چند نحوه برگزاری این انتخابات انتقاداتی را به همراه داشت.

اگرچه صالح در سال ۲۰۰۵ اعلام کرد که نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال بعد نخواهد بود، اما بعدا تصمیم خود را تغییر داد و در سال ۲۰۰۶، این بار با بیش از ۷۷ درصد آرا، به پیروزی رسید و اعلام کرده است که تا پایان این دوره در سپتامبر سال ۲۰۱۳، در مقام خود باقی خواهد ماند.

در سال‌های اخیر و به خصوص پس از آنکه در پی حملات انتحاری سپتامبر سال ۲۰۰۱، دولت آمریکا برنامه مبارزه جهانی با تروریسم را اعلام کرد، یمن از کمک‌های گسترده ایالات متحده در مقابله با گروه‌های تندرو برخوردار بوده است.

یمن یکی از مراکز اصلی افراد مسلح گروه موسوم به القاعده جزیره العرب محسوب می‌شود که مسوول یک رشته حملات تروریستی معرفی شده و بین آنان و ارتش یمن برخوردهای متعددی روی داده است.همچنین، در چند سال گذشته، مناطق شمالی یمن صحنه شورش مسلحانه و درگیری نیروهای دولتی با شیعیان حوثی بوده است در حالی‌که برخی گروه‌های جدایی طلب در جنوب این کشور خواستار استقلال یمن جنوبی بوده‌اند.

کشورهای غربی کوشیده‌اند علی عبدالله صالح را به انتقال مسالمت آمیز قدرت وادار سازند و به خصوص در ماه‌های اخیر، برخورد خشونت‌آمیز نیروهای طرفدار او با معترضان را محکوم کرده‌اند.

جمهوری یمن در جنوب شبه جزیره عرب و سواحل دریای عرب، خلیج عدن و دریای سرخ واقع شده و با کشورهای عربستان سعودی و عمان همسایه است.

جمعیت این کشور به حدود بیست و چهار میلیون نفر می‌رسد که حدود پنجاه و سه درصد آنان سنی و بقیه عمدتا شیعیان زیدی هستند؛ هر چند سایر فرقه‌های شیعه از جمله شیعیان دوازده امامی‌ نیز در یمن سکونت دارند.