فلسطین عضو سازمان ملل می‌شود؟

ارائه درخواست عضویت فلسطین در سازمان ملل توسط محمود عباس به بان کی مون - عکس:‌AFP همزمان با تلاش دیپلمات‌های غربی برای به تاخیر انداختن بررسی این درخواست انجام شد

در‌خواست عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل متحد

احسان ابطحی

محمود عباس، رییس دولت خود‌گردان فلسطین، روز جمعه به طور رسمی درخواست عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل متحد را به بان کی‌ مون، دبیر‌کل این سازمان ارائه کرد. همزمان، قدرت‌های جهانی در حال طرح‌ریزی برنامه‌ای جدید برای ادامه مذاکرات میان فلسطینیان و اسرائیل هستند تا بتوانند رای‌گیری جنجال بر‌انگیز در سازمان ملل متحد برای تبدیل شدن فلسطین به یک کشور مستقل را، تا حد امکان به تاخیر بیاندازند.

در یک روز کاملا دیپلماتیک، سیاست‌مداران بیش از آنکه سیاست‌مدار باشند تلاش کردند تا نمایش بازی کنند و دست به سخنرانی‌های احساسی و تهییج کننده در مجمع عمومی سازمان ملل بزنند. هم عباس و هم نتانیاهو در سخنرانی‌های احساسی و طولانی خود به تاریخ خونین در‌گیری‌ها میان فلسطین و اسرائیل اشاره کردند. این سخنرانی‌های نمایشی، در حالی ایراد شد که دیپلمات‌های ایالات‌متحده و برخی کشورهای اروپایی پشت درهای بسته مشغول رایزنی برای رسیدن به فرمولی با هدف بازگرداندن دو طرف به پای میز مذاکره بودند تا مانع از تبدیل شدن درخواست عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل متحد به بهانه‌ای برای شعله‌ورتر شدن خشونت‌ها در خاورمیانه شوند.اما در آن سوی آب‌ها و در کرانه‌های شرقی دریای مدیترانه، هزاران نفر از مردم فلسطینی ساکن کرانه باختری رود اردن، سخنرانی عباس را به طور مستقیم از تلویزیون تماشا کردند و پس از آن که رییس تشکیلات خود‌گردان فلسطین، درخواست چهار‌صفحه‌ای عضویت در سازمان ملل را بالا برد، دست به شادمانی زدند. این اقدام محمود عباس، گامی نمادین به سوی شناسایی بین‌المللی فلسطین است و بسیاری از فلسطینیان بر این باورند که این اقدام، حرکتی مسالمت‌آمیز علیه رژیم صهیونیستی است.

ارائه درخواست عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل متحد، برای ماه‌ها محل منازعه میان عباس، رژیم صهیونیستی و ایالات‌متحده بود. اما پیچیدگی دیپلماتیک روز جمعه در سازمان ملل، نشان‌دهنده این واقعیت بود که این در‌خواست تنها آغاز روند پیچیده‌تر دیپلماتیک در سازمان ملل متحد خواهد بود. به این ترتیب، سناریو‌های مختلفی در آینده وجود خواهد داشت. در‌خواست عباس می‌تواند به آغاز دوره‌ جدیدی از مذاکرات میان فلسطینیان و رژیم صهیونیستی منجر شود، مذاکراتی که مدت‌هاست در بن‌بست به سر می‌برد. گزینه دیگر این است که درخواست فلسطینیان با حمایت بیشتر اعضای سازمان ملل مواجه شود و گزینه سوم این است که درخواست فلسطینیان با رای وتوی ایالات‌متحده در شورای امنیت مواجه شود و به دور جدیدی از خشونت‌ها در خاورمیانه منجر شود. همه این پرسش‌ها طی هفته‌های آینده پاسخ داده‌خواهند شد.

اما شاید از این درخواست عباس، کسی بیش از او سود نبرد. رهبری که بسیاری او را رهبری بی‌کفایت توصیف می‌کنند که همواره از برخورد با آمریکا و اسرائیل هراس داشته‌است و اکنون با طرح این درخواست می‌تواند به محبوبیت برسد. رییس تشکیلات خود‌گردان فلسطین، در سخنان روز جمعه خود گفت: «‌اکنون زمان حقیقت فرا‌رسیده ‌است، و مردم من، منتظر شنیدن پاسخ جهانیان هستند.» عباس ادامه داد: «‌آیا به اسرائیل اجازه داد‌ه خواهد شد تا به اشغال خود ادامه دهد، تنها اشغالی که در حال حاضر در جهان رخ داده‌است؟»

اما بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی ضمن رد خواست فلسطینیان برای تبدیل شدن به کشور، آن را نا‌بهنگام و زود‌رس توصیف کرد.او در سخنان خود در مجمع عمومی سازمان ملل که پس از سخنرانی عباس ایراد شد ادعا کرد: «فلسطینیان دولتی بدون صلح می‌خواهند، و حقیقت این است که شما نباید اجازه دهید چنین اتفاقی رخ دهد.»

نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بار دیگر بر وسعت کوچک اسرائیل تاکید کرد و گفت که رژیم صهیونیستی نمی‌تواند به پشت مرزهای سال ۱۹۶۷ میلادی بازگردد به دلیل آنکه به عمق استراتژیک نیازمند است تا بتواند از خود دفاع کند.اکنون باید منتظر ماند و دید، نحوه برخورد قدرت‌های بین‌المللی با درخواست فلسطینیان چگونه خواهد بود؟ و این در حالی است که انتظارات در کرانه باختری و جهان عرب برای ایجاد تغییرات واقعی پس از این درخواست عباس، به شدت رو به افزایش گذاشته‌است.

آلن ژوپه، وزیر خارجه فرانسه طی مصاحبه‌ای در این‌باره گفت: «‌وضعیت کنونی کاملا غیر‌قابل قبول است.» ژوپه که در دوره ریاست‌جمهوری ژاک شیراک، رییس‌جمهوری پیشین فرانسه برای مدتی نخست‌وزیر بود اضافه کرد: «‌اگر رای وتو در شورای امنیت به این درخواست فلسطینیان داده‌شود، در جهان واقع چه رخ خواهد داد؟ در خیابان‌های اعراب چه اتفاقی می‌افتد؟ در خیابان‌های فلسطینیان چه خواهد گذشت؟

وزیر خارجه فرانسه ادامه داد: «‌ریسک بسیار بالایی از وقوع خشونت و تظاهرات وجود داد.» او اضافه کرد: «‌من بر این باورم که اسرائیل به طور کامل در منطقه منزوی خواهد شد. فضا در اطراف اسرائیل بسیار رادیکال شده‌است. در مصر، در سوریه و در ترکیه و نقاط دیگر. این بسیار غیر‌مسوولانه است که بگوییم ما اقدامی نمی‌کنیم و صبر پیشه می‌کنیم.»

در همین حال مقامات بلند‌پایه که در تنظیم بیانیه‌ای با‌هدف درخواست از دو طرف برای انجام مذاکرات نقش داشتند، ابراز امیدواری کردند که درخواست فلسطینیان بتواند دو طرف را برای بازگرداندن به پای میز مذاکره طی مدت یک ماه ترغیب کند اما این پرسش همچنان بدون پاسخ است که با وجود این همه اختلاف چگونه می‌توان دو طرف را به انجام مذاکرات ترغیب کرد.

عباس و نتانیاهو هر دو در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تاکید کردند که خواستار صلح هستند اما پس از بیانیه گروه چهار متشکل از ایالات‌متحده، روسیه، سازمان ملل و اتحادیه اروپا هیچ واکنشی از خود بروز ندادند. این گروه در سال ۲۰۰۲ میلادی و با‌هدف افزایش مشارکت بین‌المللی در مذاکرات صلح تشکیل شد. با این حال بیانیه اخیر این گروه به شدت بی‌محتوا و ساده‌انگارانه است و به هیچ‌کدام از چالش‌های اساسی که باعث به بن‌رسیدن مذاکرات میان دو طرف شده‌، اشاره‌ای نکرده‌است. پیش از این هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات‌متحده و دیپلمات‌های تمام طرف‌های درگیر هفته‌ها برای دست‌یابی به یک مصالحه وقت صرف کردند اما از دست‌یابی به چنین سازشی بازماندند.

در این بیانیه از ایده صلح میان اسرائیل و فلسطینیان بر مبنای برنامه‌ای که باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده در ماه مه تعیین کرد، تاکید شده‌است. این سرفصل شامل تشکیل دو کشور مستقل در کنار هم بر مبنای مرز‌های سال ۱۹۶۷ میلادی همراه با ایده تبادل زمین است تا فلسطینی‌ها به جای سرزمین‌هایی در کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی که در آن شهرک‌‌های یهودی ساخته شده‌است، زمین‌های جدیدی دریافت کنند. اما این نگرانی وجود دارد که در برابر زمین‌های مرغوب فلسطینیان، زمین‌هایی نامرغوب به آنان داده‌شود.

شادی مردم در رام‌الله - کرانه باختری/ عکس: European Pressphoto Agency