یحیی سنوار چه تاثیری بر مذاکرات میگذارد؟
بیشک انتصاب سنوار به این جایگاه به معنای ارسال پیام قوی به اسرائیل بود. ترور هنیه که به آتشبس و تبادل زندانیان اعتقاد داشت، حماس را بهسوی انتخاب فرماندهی برده است که مبارزه مقاومت علیه دشمن را هدایت میکند. این اقدام تأییدکننده این باور است که مقاومت در غزه منحل نشده، سلسله مراتب در کادر فرماندهی از بین نرفته و حماس میتواند به مقاومت ادامه دهد. بهعلاوه تلاشها برای ایجاد دگرگونی و همسو کردن حماس با اسرائیل را مانند آنچه در مورد الفتح انجام شده است نیز بینتیجه میگذارد. با هدف جلوگیری از شکست مقاومت، حماس نمیتوانست با افرادی که با محور فوق فاصله گرفته است، در این مسیر حرکت کند.
تلاشهای هنیه برای بهبود مجدد روابط با ایران، سوریه و حزبالله حائز اهمیت بود. بالاخره تلاشهای سیدحسن نصرالله رهبر حزبالله مؤثر واقع شد. اسد تا حدودی از مواضع خود دست برداشت و در اکتبر 2022 هیأتی از حماس به ریاست خلیل الحیّا به دمشق رفت. نمیتوان گفت بیاعتمادی نسبت به حماس کاملا برطرف شده و شاید این وضعیت یکی از علل رفتار محتاطانه اسد در خصوص حرکت مشترک با «محور مقاومت» بعد از طوفان اقصی باشد.
در چنین دوره حساسی، این انتظار که یک فرد نزدیک به محور مقاومت بر رأس دفتر سیاسی آورده شود، طبیعی بود. منطق حکم میکرد برای انجام تماسهای سیاسی، فردی که در خارج است، انتخاب شود. در حالیکه سنوار در تونلهای زیرزمینی غزه مقاومت و آنها را مدیریت میکرد. ارتقای سنوار به مقام رهبری حماس که اسرائیل او را با صفاتی نظیر «نازی»، «هیتلر»، «تروریست» و «معمار نسلکشی 7 اکتبر» مجرم معرفی کرده، به هدف شماره یک حماس تبدیل شد. این انتخاب در نگاه اول، به نفع نتانیاهو که از برقراری آتشبس فرار میکند، بود. همانگونه که درروند 7 اکتبر نیز مشاهده میشود، سنوار کادرهای نظامی خود را افزایش خواهد داد. اسرائیل در حالیکه 10 ماه است غزه را زیرو رو کرده و 40 هزار نفر را به قتل رسانده است، نتوانست سنوار را پیدا کند، اما اکنون میتواند او را در میز مذاکره ببیند و با دشمن سرسخت خود، بر سر میز مذاکره خواهد نشست.
طرف آمریکایی نیز با استدلال «به درازا کشاندن جنگ و انجام سوءقصدهای بیپروا، دشمن را خطرناکتر میکند»، میتواند در مورد آتشبس به نتانیاهو اعمال فشار کند. تماسهای ایمن الصفدی وزیر خارجه اردن در تهران، حاکی از آن است که اعلام آتشبس در غزه بهعنوان نقشه راهی برای توقف مقابله بهمثل ارزیابی میشود. حتی تعویق مقابله بهمثل نیز به این موضوع ارتباط داده میشود. اگر با اعمال فشار آمریکا آتشبس تأمین شود، درنهایت با سنوار که اسرائیل رد پای او را تعقیب میکند، امکانپذیر خواهد شد. این وضعیت، بهرغم تاوانهای سنگینی که در غزه پرداخته شد، میتواند سنوار را در چشم اکثر فلسطینیها به قهرمان بزرگ تبدیل کند.
سنوار فردی است که برای گرفتن نتیجه، تا آخر تلاش کرده و در لبه مرگ حرکت میکند. اگر سنوار در غزه پیروز شود، این موضوع میتواند فلسطینیان کرانه غربی و قدس شرقی را هم تحت تأثیر قرار دهد. او مانند کسانیکه در خارج زندگی میکنند، به فکر موازنهها و معادلات متعدد نیست. به اعتقاد او هیچکدام از روشهای مقاومت نظامی، سیاسی و مردمی برای از بین بردن محاصره غزه، آزادی زندانیان فلسطینی و پایان دادن به اشغال و تحقیر کرانه غربی و قدس کافی نبوده است. این ارزیابی بود که طوفان اقصی آن را ایجاد کرد. به گفته منابع حماس، طوفان اقصی برای تبادل اسرا و پایان دادن به محاصره غزه طراحی شده و از سویی عادیسازی روابط اعراب-اسرائیل را مورد هدف قرار داد.
از سنوار بهعنوان رئیس واحدی که فلسطینیهای جاسوس اسرائیل را افشا و مجازات میکند، یاد میشود. علت صدور حکم 426 سال زندان برای او نیز کشتن چهار فلسطینی جاسوس و دو اسرائیلی بود. او از گذشته بهشکل «جنگجو» معرفی میشود. سنوار در حالیکه در زندان بهسر میبرد، چهار بار حکم حبس ابد برایش صادر شده بود، تحت عمل جراحی تومور مغزی قرار گرفت، زبان عبری را بهخوبی آموخته، به دنیای اندیشه، سیاسی و امنیتی اسرائیل نفوذ کرده، کتابهایی از زبان عبری ترجمه کرده، کتابهایی به زبان عربی نوشته، اعتصاب غذای زندانیان را رهبری کرده، نقشهها برای تبادل اسرا را به دوستانش در خارج فرستاده و درنهایت به اهداف خود رسیده است.
ربوده شدن سرباز اسرائیلی به نام «گیلعاد شلیط» در سال 2006 توسط گروهی از فلسطینیها، بلیت نجات سنوار شده بود. چانهزنیها بهمدت 5 سال برای آزادی «شلیط»، جایگاه سنوار در حماس را تقویت کرده بود. او بلافاصله بعد از خروج از زندان در سال 2011، بر آزادی بقیه زندانیان متمرکز شده بود. در حالیکه در کوتاهمدت به جایگاه رهبری حماس صعود کرده بود، اسرائیلیها با گفتن «مسیح ناجی فلسطین» او را خطاب میکردند. اما سنوار این روزها میتواند بهانه جدیدی برای طولانی کردن جنگ جهت ادامه بقای سیاسی نتانیاهو باشد. نتانیاهو در حالیکه برای تحقق این هدف، تمامی منطقه را به آتش کشانده، درواقع پایان خود را نیز آماده میکند.
رخدادهای نوین در حماس از انتخابات درونتشکیلاتی در سال 2017 شروع شد؛ انتخاباتی که منجر به پیروزی یحیی سنوار شد و از آن پس مقرر شد تصمیمات مهم توسط شاخه نظامی حماس در داخلِ غزه اتخاذ شود. از سال 2017 سنوار علاوه بر فرماندهی نظامی، مذاکرهکننده اصلی حماس با اسرائیل شد. او در سال ۲۰۱۹ از طریق مصر توافق آتشبس طولانیمدتی را به نتانیاهو تحمیل کرد. طرفداران سنوار، حمله 7 اکتبر را بزرگترین دستاورد فلسطینیان در تاریخِ مبارزات خود علیه اسرائیل میدانند و بر دستاوردهای نظامی و امنیتی این عملیات تأکید و فهرستی بلندبالا از دستاوردهای عملیات 7 اکتبر ارائه میکنند.