اعتراض پنج اقتصاد نو‌ظهور به شیوه انتخابات IMF

کریستین لاگارد، وزیردارایی فرانسه- عکس: GETTY IMEGES

کشورهای بریکس: ملاک انتخاب باید شایستگی باشد نه اروپایی بودن

احسان ابطحی

کریستین لاگارد، وزیر اقتصاد و دارایی فرانسه که مهم‌ترین کاندیدای اروپا برای تصدی سمت ریاست صندوق بین‌المللی پول به شمار می‌رود، دیروز به طور رسمی نامزدی خود را اعلام کرد. همزمان پنج کشور در حال توسعه و نوظهور اقتصادی در بیانیه‌ای مشترک و غیر‌متعارف نسبت به قانون نانوشته‌ای که بر اساس آن ریاست صندوق بین‌المللی پول را همواره یک اروپایی در اختیار دارد، اعتراض کردند. به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، خانم لاگارد در نشستی خبری گفت نامزدی خود را برای در اختیار گرفتن سمت ریاست صندوق بین‌المللی پول با حمایت کامل دولت فرانسه اعلام می‌کند و در هفته‌های آینده با هدف شنیدن نظرات اعضای صندوق و همچنین جلب حمایت آنان به کشورهای عضو سفر خواهد کرد.

لاگارد در همین‌باره گفت: «‌این تصمیمی است که من برای آن وقت زیادی صرف کردم و درباره آن بسیار اندیشیدم.» لاگارد که در جامعه جهانی به شدت مورد احترام است اخیرا موفق شده ‌است حمایت آنگلا مرکل، صدر‌اعظم آلمان؛ جورج آزبورن، وزیر خزانه‌داری بریتانیا و بیشتر نهاد‌های سیاسی اروپا را به دست آورد. همین حمایت‌های بین‌المللی او را به نامزد پیشروی کسب ریاست صندوق بین‌المللی پول و جایگزینی دومینیک استراوس‌کان، رییس پیشین این صندوق تبدیل کرده ‌است. استراوس کان به دنبال اتهامات جنسی که در هتلی در نیویورک به او وارد شد، هفته گذشته از سمت خود استعفا و اعلام کرد که قصد دارد با همه توان در برابر این اتهامات از خود دفاع کند.با این وجود، روند انتخاب رییس صندوق بین‌المللی پول- که همواره در اختیار اروپایی‌ها بوده‌ است- باعث اعتراض رهبران اقتصاد‌های نو‌ظهور شده‌است، کشورهایی که به دلیل غوطه‌ور شدن کشورهای غربی در بحران بدهی‌ها و رکود اقتصادی، در حال به دست آوردن نفوذ و تاثیر‌گذاری بیش از پیش در اقتصاد جهان هستند. روز سه‌شنبه نمایندگان کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای‌جنوبی در صندوق بین‌المللی پول با انتشار بیانیه شدید‌اللحنی در واشنگتن مقر این صندوق، از آنچه که این کشور‌ها آن را «قانون نانوشته و متحجر» انتخاب یک اروپایی به ریاست صندوق بین‌المللی پول خواندند، انتقاد و اعلام کردند که انتخاب رییس IMF بر اساس ملیت «‌مشروعیت این صندوق را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.» کشورهای نوظهور اقتصادی اگرچه با نامزدی لاگارد مخالفت نکردند، اما تاکید کردند که به جای ملیت باید پیش‌زمینه و هوش سیاسی ملاک‌های اصلی انتخاب روسای آینده صندوق بین‌المللی پول باشند. این پنج کشور که دارای اقتصاد‌هایی به شدت در حال رشد و توسعه هستند و قدرت‌های نوظهور اقتصادی به شمار می‌روند، به کشورهای BRICS معروفند.

کشورهای نوظهور همچنین بر تاثیر‌گذاری اقتصاد‌های نو‌ظهور در صحنه اقتصاد جهانی تاکید و اعلام کردند که تغییر تدریجی نفوذ اقتصادی و جمعیتی که به دنبال رشد سریع کشورهای در حال توسعه ایجاد شده‌است، باید در نهاد‌های بین‌المللی هم ایجاد تغییر کند. در بخشی از بیانیه این پنج کشور آمده‌است: «حضور مناسب و کافی نمایندگان کشو‌‌رهای در حال توسعه و بازار‌های نوظهور در مدیریت صندوق، برای مشروعیت و کارایی آن بسیار حیاتی است.»

با این وجود و در شرایطی که اجماعی در میان کشورهای در حال توسعه برای انتخاب یک نامزد مشخص وجود ندارد، به نظر نمی‌رسد که نامزدی لاگارد با مانعی جدی مواجه شود.

این در حالی است که آرویند ویرمانی، که نمایندگی هند و سه کشور دیگر را در هیات مدیره صندوق بین‌المللی پول در اختیار دارد به بلومبرگ گفت که بسیار بعید به نظر می‌رسد که نامزدی که مورد حمایت بازار‌های نوظهور باشد بتواند ریاست IMF را در اختیار بگیرد. او اضافه کرد: «هیچ نشانی وجود ندارد که این بار شاهد نتایج متفاوتی باشیم.» ویرمانی که پیش‌تر از او به عنوان نامزد ریاست صندوق بین‌المللی پول نام برده می‌شد، اعلام کرد که به دلیل سن بالا از نامزدی انصراف داده‌است. اعتراض اقتصاد‌های نوظهور به قانون نانوشته انتخاب یک اروپایی بر صندوق بین‌المللی پول در حالی رخ می‌دهد که اروپایی‌ها به شدت در تلاشند تا بتوانند در شرایطی که اقتصاد این قاره بار دیگر با بحران قریب‌الوقوع افزایش بدهی‌های عمومی مواجه شده‌ است، ریاست IMF را که سمتی معتبر به شمار می‌رود به دست آورند. این در حالی است که نگرانی‌ها از شیوع دوباره بحران بدهی‌ها در یونان افزایش یافته‌است و به نظر می‌رسد اجتناب‌نا‌‌پذیر باشد. اگر این اتفاق رخ دهد می‌تواند اقتصاد سرتاسر اروپا را تحت تاثیر قرار دهد. نامزد‌های ریاست صندوق بین‌المللی پول باید تا ۱۰ ژوئن -۲۰ خرداد- ثبت نام کنند. همچنین قرار است رهبران کشورهای گروه ۸ که ثروتمند‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌روند در نشست خود که امروز و فردا در شهر دوویل فرانسه برگزار خواهد شد درباره رییس آینده صندوق بین‌الملل پول بحث و تبادل‌نظر کنند. رییس آینده IMF روز ۳۰ ژوئن - نهم تیرماه- انتخاب خواهد شد. روند سریع جایگزینی رییس آینده IMF با هدف بازگرداندن این نهاد اقتصادی به روند عادی انجام می‌‌شود. با این وجود روند انتخاب رییس برای IMF می‌تواند بسیار بیشتر از این جدول زمانی به درازا بیانجامد. ایالات‌متحده و اروپا که بیشترین سهم را در صندوق بین‌المللی پول دارند، رای کافی برای انتخاب نامزد مورد نظرشان را در اختیار دارند؛ اما ترجیح می‌دهند که حمایت بیشتر کشورهای عضو را از نامزد مورد نظرشان به دست آورند. برای مثال زمانی که استراوس کان، در سال ۲۰۰۷ میلادی به عنوان نامزد صندوق معرفی شد دو ماه طول کشید تا به این سمت انتخاب شود. او در طول این دو ماه به کشورهای مختلف سفر کرد تا بتواند رای و حمایت آنان را به دست آورد. مخالفت کشورهای BRICS - که چین هم عضو آن است- با عرف انتخاب یک اروپایی بر صندوق بین‌المللی پول در حالی رخ می‌دهد که به گفته سخنگوی دولت فرانسه، پکن از نامزدی لاگارد حمایت می‌کند. این در حالی است که به نوشته بلومبرگ، بخت لاگارد ۵۵ ساله برای پیروزی در انتخابات ریاست صندوق بین‌المللی پول که ۱۸۷ عضو دارد، ۸۸ درصد است.