جاسوسی آمریکا از دوست و دشمن
افشای اطلاعات محرمانه پنتاگون در شبکه‌های اجتماعی به یک رسوایی بزرگ تبدیل شده است. محتوای مجموعه اسناد پنتاگون که اخیرا افشا شدند عمق پراکندگی دستگاه جاسوسی آمریکا در سراسر جهان و اینکه چطور آمریکا دست به نفوذ در کشورهای متحد خود همزمان با تشدید تنش‌های جهانی زده است، نشان می‌دهند. نکته مهم این است که آمریکا از دوست و دشمن جاسوسی می‌کرده است. به نوشته روزنامه واشنگتن‌پست، مقامات آمریکایی و اروپایی به تکاپو افتادند تا بفهمند که چگونه ده‌ها سند طبقه‌بندی‌شده که انواع اطلاعات جمع‌آوری‌شده را پوشش می‌دهد، این‌گونه بی سر و صدا به فضای مجازی راه یافته است.
روز شنبه، درحالی‌که مقامات ایالات متحده و متحدان خارجی آنها در تلاش هستند تا بفهمند که چگونه ده‌ها سند محرمانه اطلاعاتی سر از اینترنت درآورده است. با این حال جزئیات پرونده موجب شگفتی و در عین حال خشم دوستان و دشمنان آمریکا به‌طور یکسان شده است. اسنادی که به نظر می‌رسد از پنتاگون دزدیده‌شده و دارای عناوین بسیار محرمانه بوده‌اند؛ از جمله اطلاعات تاکتیکی درباره جنگ در اوکراین که از قابلیت‌های رزمی این کشور پرده برمی‌دارد. به گفته یکی از مقامات دفاعی، به نظر می‌رسد که بسیاری از اسناد در طول زمستان برای ژنرال مارک ای.میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش و دیگر مقامات ارشد نظامی آماده شده بود؛ اما این اسناد با مجوزهای امنیتی لازم در اختیار سایر پرسنل و مقاطعه‌کاران آمریکایی قرار گرفته است. همچنین این اسناد واضح‌ترین تصویر را از به انتها رسیدن ظرفیت نظامی کرملین و همچنین ابعاد نفوذ موثر تاکتیک‌های جاسوسی آمریکا به ماشین جنگی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را نشان می‌دهند.
این افشاگری اطلاعاتی شامل گزارش‌هایی می‌شوند که از اواخر فوریه تا اوایل ماه مارس محتوایشان در روزهای اخیر به اینترنت درز کرده‌اند. بر اساس گزارش روزنامه واشنگتن‌پست، طبق این اسناد، آمریکا علیه چندین متحد خودش شامل کره‌جنوبی، اسرائیل، اوکراین و انگلیس نیز جاسوسی کرده است. اکنون مقام‌های نظامی آمریکا قادر به ارائه هشدارهای همزمان به همتایان اوکراینی خود درباره حملات قریب‌الوقوع و مکان دقیق آنها هستند که نشان‌دهنده عملیات اطلاعاتی جامع در منطقه است. بر اساس این گزارش هرچند که این افشاگری اطلاعاتی بر قابلیت آمریکا برای نفوذ در رده‌های بالای مسکو تاکید دارد، از طرفی این نگرانی را درباره دستیابی نهادهای اطلاعاتی روسیه به یک درک واضح‌تر از دانسته‌ها و نادانسته‌های دقیق آمریکا و پیدا کردن فرصتی برای قطع دسترسی منابع اطلاعاتی مطرح ساخته است.
ناظران در پی وقوع این افشاگری گمانه‌زنی کرده‌اند که احتمالا روسیه دست به سازمان‌دهی موجی از درز اسناد طبقه‌بندی‌شده غربی‌ها زده درحالی‌که یک مقام اطلاعاتی ارشد این اتفاق را « کابوس برای ائتلاف اطلاعاتی پنج چشم» (آمریکا، انگلیس، استرالیا، کانادا، نیوزیلند) خوانده است. این اسناد به شکلی قابل توجه جزئیاتی دقیق از گسترش جاسوسی‌های نظامی آمریکا در سراسر جهان را پوشش داده‌اند. بر اساس چندین گزارش، این اسناد شامل اطلاعاتی طبقه‌بندی‌شده درباره برنامه هسته‌ای ایران و سامانه‌های موشکی کره‌شمالی نیز هستند. به نوشته روزنامه واشنگتن‌پست، این اسناد همچنین نشان می‌دهد که واشنگتن برنامه هسته‌ای ایران را زیر نظر دارد. یکی از گزارش‌های فوریه به‌طور خلاصه اشاره می‌کند که در روزهای اخیر ایران آزمایش‌های موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد را انجام داده است.
یکی دیگر گزارش تازه منتشرشده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تلاش‌های ایران برای گسترش تاسیسات خود برای غنی‌سازی اورانیوم را بررسی می‌کند. به نظر می‌رسد این گزارش‌ها به‌عنوان به‌روزرسانی‌های معمول به سیاستگذاران ارائه می‌شوند. اما سند دیگری وجود دارد که از سیگنال‌های اطلاعاتی و «گزارش‌های دیپلماتیک» نشأت می‌گیرد، مبنی بر این است که جامعه اطلاعاتی آمریکا ارزیابی ضعیفی از توانایی‌های آژانس برای انجام ماموریت امنیت هسته‌ای‌اش قائل است.
همچنین این اسناد در رابطه با اوکراین، یک ناهماهنگی بین استراتژی‌های نظامی ایالات متحده و اوکراین را نشان دادند؛ درحالی‌که ظاهرا برخی گزارش‌های اطلاعاتی نشان دادند که آمریکا همچنان به جاسوسی از رهبران ارشد نظامی و سیاسی در منطقه ادامه می‌دهد. مقامات آمریکایی به نیویورک‌تایمز گفتند درحالی‌که این افشاگری ظرفیت پنتاگون برای جمع‌آوری اطلاعات درباره استراتژی‌های روسیه را برجسته می‌سازد، باید دید که آیا منابع اطلاعاتی آنها را مختل خواهد کرد یا خیر؟ مقام‌ها به این رسانه گفتند که پنتاگون پس از درز این اسناد به اینترنت، سریعا دسترسی به گزارش‌های حساس را مسدود کرده است.
با این حال، این رسوایی در حال حاضر به‌عنوان یکی از مخرب‌ترین موارد نفوذ در امنیت ملی آمریکا در تاریخ معاصر در نظر گرفته شده که ممکن است پیامدهای بیشتری بر مشروعیت جاسوسی‌های ایالات متحده در آینده داشته باشد. به نوشته این رسانه، یک مقام ارشد اطلاعاتی غربی گفت که انتشار این اسناد می‌تواند پایانی بر تبادل اطلاعات بین آژانس‌های اطلاعاتی کشورهای غربی باشد؛ چرا که دیگر اعتمادی بین نیروهای اطلاعاتی برای همکاری باقی نمانده است.این اسناد که در رسانه‌های اجتماعی از جمله توییتر، دیسکورد و تلگرام منتشر شده‌اند، همچنین تاثیر مخربی را که جنگ در اوکراین بر هر دو طرف درگیری داشته است، نشان می‌دهند. به‌رغم اینکه دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا تقریبا ۲۰۰ میلیارد دلار صرف ارتش اوکراین کرده است، این افشاگری نشان داد که ذخایر این ارتش به‌شدت کاهش یافته‌اند و کمبود مهمات دفاع هوایی دارد. اما با توجه به اینکه نیروهای روسی نیز درگیر مشکل هستند، گزارش‌ها حاکی از یک موج حمایت مجدد از اوکراین با پشتیبانی نیروهای غربی در ماه‌های آینده است.
یکی از اسناد افشاشده که بنا بر گزارش‌ها در تلگرام منتشر شده است، جزئیات «طرحی محرمانه برای آماده‌سازی و تجهیز ۹تیپ از نیروهای مسلح اوکراین توسط ایالات متحده و ناتو برای حمله بهاری» را نشان می‌دهد. دولت بایدن صحت اطلاعات افشاشده را رد نکرده؛ اما مدعی شده است که برخی از اسناد مخدوش هستند. اف‌بی‌آی روز جمعه برای تعیین منبع این افشاگری تحقیقاتی را شروع کرد. با این حال یک مقام ارشد به نیویورک‌تایمز گفت که ردیابی عامل آن می‌تواند دشوار باشد؛ زیرا تعداد زیادی از مقامات دارای مجوزهای امنیتی لازم برای دسترسی به اطلاعات هستند.
به نوشته روزنامه واشنگتن‌پست، مقامات آمریکایی روز شنبه ارزیابی پیامدهای احتمالی این رسوایی را تشدید کردند. روز جمعه، مجموعه‌ای از اسناد در پایگاه «چان۴» منتشر شد که هم تلاش‌های جنگی اوکراین و هم عملیات‌ها در چین و خاورمیانه را پوشش می‌داد. این گزارش‌ها شامل عکس‌هایی از جداول تسلیحاتی بود که قرار است به اوکراین منتقل شوند و در کنارش به برآورد قدرت نیروهای زمینی در منطقه پرداخته بود. در میان اسنادی که روز جمعه به بیرون درز کرد، نقشه‌ای در شرح تاثیر جنگ بر شهر باخموت اوکراین که به مدت ۶ماه مرکز درگیری‌های شدید بوده، وجود داشت. با توجه به ادعای مقامات آمریکایی درباره دستکاری‌شدن برخی از اطلاعات فاش‌شده مشخص نیست که آیا این نقشه هم جزو اسناد دستکاری‌شده بوده یا خیر؟
با این حال، یک روز قبل از آن تصویر دیگری در اینترنت منتشر شد که به نظر می‌رسد ابعاد تلفات اوکراینی‌ها را اغراق و تلفات روسیه را کم کرده است. پنتاگون و سایر تحلیلگران تخمین می‌زنند که روسیه در جنگ تقریبا ۲۰۰هزار کشته و زخمی داشته؛ درحالی‌که این رقم برای اوکراین نصف این مقدار بوده است. این اسناد فاش‌شده همچنین به تحلیل ایالات متحده از وضعیت خاورمیانه و چین و تهدیدات تروریستی در سراسر جهان اشاره دارد. همچنین این مجموعه اسناد محرمانه افشاشده نشان می‌دهند، گروه مزدور روسی واگنر در هائیتی در فاصله‌ای نزدیک به خاک آمریکا فعالیت می‌کند. این گروه که در سال۲۰۲۲ به دنبال انتشار ویدئویی از کتک زدن یکی از اعضای فراری‌اش با پتک توسط اعضای دیگر جنجال آفرین شد، ظاهرا به دولت هائیتی پیشنهاد کمک برای مقابله با باندهای تبهکار خشن را داده است. گروه واگنر پیش از این علاوه بر برقراری روابط با ترکیه و سوریه، جای پایی برای روسیه در حداقل شش کشور آفریقایی ایجاد کرده است.
درحالی‌که در اسناد افشاشده، مساله تضعیف ظرفیت نظامی کرملین آشکار شده است، به‌نظر می‌رسد که این گروه مزدور همچنان یک نیروی قدرتمند باقی بماند. یوگنی پریگوژین، رئیس گروه واگنر و از نزدیکان ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه سال‌ها هرگونه ارتباط با این گروه را انکار می‌کرد. اما در ماه سپتامبر، او اعتراف کرد که این گروه را تاسیس، رهبری و تامین مالی کرده است. او از آن زمان به‌عنوان چهره گروهی که به‌دلیل بی‌رحمی شدید خود شهرت یافته، مطرح بوده است. اسناد فاش‌شده ادعا می‌کنند که پریگوژین ارتشی متشکل از ۲۲هزار نفر از محکومان قضایی روس آزادشده از زندان را در منطقه باخموت ایجاد کرده است.
این گروه همچنین وارد خاک ناتو شد و در ماه فوریه مخفیانه با «رابط‌های ترکیه‌ای» در تلاش برای دریافت سلاح برای جنگ در اوکراین ملاقات کرد؛ اما مشخص نیست که آیا آنها توانستند به تسلیحات دست پیدا کنند یا خیر؟ اما همچنین بخشی از این اسناد نشان می‌دهند که کشور مالی در غرب آفریقا به‌عنوان یک جایگاه دریافت تسلیحات از ترکیه مطرح بوده است. در این اسناد از قول یکی از کارمندان واگنر نقل شد که این شرکت بیش از ۱۶۴۵پرسنل در مالی دارد.
اما مهم‌ترین بخش افشای اسناد مربوط به شکلی از جاسوسی است که پیش‌تر در فیلم‌های جیمزباندی دیده شده است؛ اسنادی که نشان می‌دهد ماموران سیا چگونه مکالمات رهبران جهان را از پشت درهای بسته استراق سمع کرده‌اند و اینکه ایالات متحده از چه نوع تصاویر ماهواره‌ای برای ردیابی نیروهای روسی استفاده می‌کند؛ از جمله فناوری پیشرفته‌ای که به نظر می‌رسد استفاده از این ابزار تاکنون عمومی نشده است.
همچنین کابینه اسرائیل روز یکشنبه بیانیه‌ای صادر کرد که در آن ادعاهای مندرج در اسناد فاش‌شده پنتاگون مبنی بر اینکه رهبری موساد، سرویس اطلاعات خارجی اسرائیل، کارکنان آژانس و شهروندان اسرائیلی را تشویق به شرکت در تظاهرات ضد دولتی کرده‌اند، رد کرد. موساد و دیگر مقامات ارشد وزارت جنگ اسرائیل یافته‌های این ارزیابی را تکذیب کردند و نیویورک‌تایمز نتوانست به‌طور مستقل ارزیابی اطلاعاتی ایالات متحده را تایید کند.
همچنین این اسناد درباره کره جنوبی می‌نویسد: هنگامی که اواخر سال گذشته گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه کره‌جنوبی با فروش گلوله های توپخانه برای کمک به ایالات متحده در تکمیل ذخایر خود موافقت کرده است، اصرار داشت که «کاربر نهایی» آنها باید ارتش ایالات متحده باشد. اما در داخل، دستیاران ارشد یون سوک‌یول، رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی نگران بودند که متحد آمریکایی‌شان آنها را به اوکراین منحرف کند. یی مون هوی، وزیر امور خارجه کره‌جنوبی به رئیسش، مشاور امنیت ملی کیم سونگ هان گفت که دولت شدیدا نگران این است که ایالات متحده کاربر نهایی نخواهد بود.
