پاسخ سرد روسیه به پیشنهاد گفتوگوی بایدن
امیدها در اوکراین برباد رفت
به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، بایدن روز پنجشنبه گفت که اگر رهبر روسیه «به دنبال راهی برای پایان دادن به جنگ» باشد، اولین گفتوگوی خود را با پوتین از زمان پیش از حمله روسیه به اوکراین در ۲۴فوریه انجام خواهد داد. اما مقامات آمریکایی مدعی شدند که روسیه، همانطور که قبلا ارزیابی کرده بودند، آمادگی مذاکره با حسن نیت را ندارد و مقامات روسی خواستههای سختگیرانهای را تکرار کردند که برای کییف قابل قبول نیست. اگرچه اظهارات بایدن توسط برخی بهعنوان تاکید جدیدی بر حرکت به سمت مذاکرات صلح با روسیه تلقی شد؛ اما جان اف.کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی به خبرنگاران گفت که موضع بایدن تغییر نکرده است. کربی گفت: «رئیسجمهور در این مورد بسیار ثابت قدم بوده است.
او در حال حاضر قصد ندارد با پوتین صحبت کند. همانطور که خود وی نیز تصریح کرد پوتین مطلقا تمایلی به هیچ نوع گفتوگویی نشان نداده است.او کاملا عکس مسیر گفتوگو حرکت کرده است. هر کاری که او انجام میدهد حکایت از این دارد که پوتین علاقهمند به ادامه این جنگ غیرقانونی و بیدلیل است.» در مسکو، دیمیتری اس.پسکوف، سخنگوی کرملین روز جمعه در یک کنفرانس خبری گفت که پوتین برای تماسها و گفتوگوها ذهن بازی دارد و دیپلماسی «راه ارجح» برای دستیابی به اهداف روسیه است. اما پسکوف خاطرنشان کرد که ایالات متحده هنوز سرزمینهای جدید را بهعنوان بخشی از روسیه به رسمیت نمیشناسد و تصریح کرد که این موضوع را پیچیدهتر میکند. این سخنان اشارهای آشکار به مناطق شرقی اوکراین است که پوتین، به ادعای غربیها پس از همهپرسی ساختگی در ماه سپتامبر مدعی الحاق آنها شده است. پسکوف میگوید که آمریکا باید به دنبال زمینه مشترک برای گفتوگوهای متقابل باشد. در واقع، موضع روسیه اساسا مذاکره جدی با ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین را رد میکند.
همچنین رئیسجمهوری اوکراین در اواسط نوامبر در مصاحبهای با بلومبرگنیوز گفت که جنگ نمیتواند پایان یابد تا زمانی که اوکراین تمام اراضی خود را از روسیه پس بگیرد، از جمله مناطقی که ظاهرا ضمیمه شده است. همچنین اوکراین خواهان بازپسگیری شبهجزیره کریمه از روسیه است که در سال۲۰۱۴ آن را به خاک خود الحاق کرد. ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک نشست خبری گفت: «البته روسها به صراحت نشان دادهاند که روحیه گفتوگو و دیپلماسی سازنده ندارند.» وی افزود: «هرگونه گفتوگو بین بایدن و پوتین در حال حاضر چیزی بیش از یک فرضیه نیست.» پرایس افزود: «ما آشکارا گفتهایم که ایالات متحده و کشورهای سراسر جهان هرگز، هرگز، هرگز، سرزمینی را که روسیه بهطور غیرقانونی ضمیمه کرده است، چه در سال۲۰۱۴ و چه اخیرا به رسمیت نمیشناسند.»
اظهارات جو بایدن نشان میدهد مقامات ارشد آمریکایی به این موضوع فکر کردهاند که آیا وضعیت اخیر اوکراین در پی حملات موفقیتآمیز کشورش در جنگ با روسیه، پنجرهای برای مذاکرات باز میکند یا نه؟ ماه گذشته، مارک ای.میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش به خبرنگاران گفت که موضع «قدرتمندانه» اوکراین «امکانی» را برای یک راهحل سیاسی ایجاد میکند. آندرس فوگ راسموسن که از سال۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ بهعنوان دبیرکل ناتو فعالیت میکرد، این هفته در جریان سفر به واشنگتن گفت که با مقامات دولت بایدن صحبت کرده و هیچ نشانهای از تحت فشار قرار دادن دولت اوکراین برای آغاز مذاکره با روسیه ندیده است.
راسموسن ادامه داد: «این ایدهای بود که به تازگی مطرح شده بود؛ اما بلافاصله از روی میز برداشته شد. اگر بخواهیم زلنسکی را به مذاکرات صلح زودهنگام سوق دهیم، واقعا جبهه غرب را تضعیف میکند؛ زیرا این یک تله خواهد بود.» وی مدعی شد: «پوتین درباره مذاکرات صلح صادق نیست.» مقامات اوکراینی نیز همین را گفتهاند و هشدار دادهاند که روسیه میتواند تلاش کند نبرد را برای گفتوگوها متوقف کند تا از این طریق بتواند زمانی برای تجدید قوا بخرد و حملات جدیدی را آغاز کند.
روز جمعه، آنتونیو تاجانی وزیر خارجه ایتالیا گفت که حملات روسیه به اهداف زیرساختی غیرنظامی مانند شبکههای برق هر نوع گفتوگو را غیرممکن میکند. تاجانی افزود: «همه ما خواهان صلح هستیم؛ اما این صلح باید از طریق استقلال کییف حاصل شود، نه از طریق تسلیم شدن آنها. مسوولیت این وضعیت فقط روسیه است. اکنون کرملین باید به جای بمباران مردم، سیگنالهای ملموس بدهد.» مقامات کاخ سفید گفتند که از واکنش روسیه به اظهارات بایدن تعجب نکردند. تعداد کمی از اعضای تیم امنیت ملی رئیسجمهوری با توجه به رفتار روسیه در چند هفته گذشته که شامل حملات به اهداف زیرساختی اوکراین است، انتظار متفاوتی از پوتین داشتند.
آنتونی جی.بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز چهارشنبه در نشست ناتو در رومانی گفت: «این رفتار با مردم اوکراین سنگدلانه است.» به گفته مقامات، اظهارات بایدن درباره صحبت با پوتین برای نشان دادن تغییر سیاست یا نشان دادن این نبود که رئیسجمهور دست از تعهدات خود در قبال اوکراین برداشته است و هر نوع مذاکرهای را منوط به رضایت کییف میداند. البته دستیاران جو بایدن میگویند رئیسجمهور همچنان معتقد است که مذاکرات ضروری خواهد بود. اما آنها میگویند که او معتقد است تا زمانی که واقعیتهای میدانی تغییر نکند، مذاکرات مستقیم با پوتین امکانپذیر نخواهد بود. به گفته ناظران، این پیام تا حدی فقط برای نمایش حمایت از دیپلماسی توسط همتایان وی بود. مکرون بر اهمیت حفظ گفتوگو با رهبر روسیه تاکید کرده است.
او در ماه اوت با پوتین تماس گرفت و قرار است تا چند روز دیگر با او دیدار کند. اولاف شولتز، صدراعظم آلمان صبح روز جمعه با رئیسجمهوری روسیه گفتوگو کرد. برخی میگویند ایده ارائه سلاح به اوکراین و پشتیبانی صرف از این کشور، مانع ارائه هرگونه ایده مذاکره از سوی کییف میشود. در واقع مخاطبان دیگری نیز وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند. برخی از رهبران نگران تاثیرات اقتصادی جنگی هستند که قیمت مواد غذایی و انرژی را در سراسر جهان افزایش داده است. در آمریکا نیز برخی از جمهوریخواهان و دموکراتهای پیشرو دست به انتقاد از دولت بایدن زدهاند و میگویند که واشنگتن «چک سفید» به اوکراین داده و افزون بر ۲۰میلیارد دلار کمک نظامی کرده است.