نخستین شب‌های مبارک پشت میله‌های زندان

عکس: AP

مردم مصر در اعتراض به حکم حبس ابد مبارک و تبرئه برخی از چهره‌های دوران او به خیابان‌ها بازگشته‌اند احسان ابطحی

شورای نظامی مصر روز یکشنبه اعلام کرد که به رای ضعیف دادگاه این کشور علیه حسنی مبارک، رییس‌جمهوری سابق، پسرانش و افسران امنیتی دولت او که روز شنبه صادر شد، اعتراض خواهد کرد. این در شرایطی است که حکم دادگاه مبارک و مسوولان پیشین رژیم مصر، فضای دو قطبی حاکم بر این کشور را در فاصله تنها دو هفته تا دور دوم انتخابات سر‌نوشت‌ساز ریاست‌جمهوری مصر تقویت کرده‌است.

به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، در واکنش به حکم دادگاه، هزاران نفر از مردم مصر برای دومین شب پیاپی به خیابان‌های قاهره، پایتخت، و دیگر شهر‌های این کشور ریختند تا خشم خود را نسبت به رای دادگاه نشان دهند. محمد مرسی، نامزد اخوان المسلمین در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری مصر هم در کنار معترضان بود و وعده داد که اگر به سمت ریاست‌جمهوری دست یابد اتهامات جدیدی علیه مبارک طرح می‌کند و دادگاه او را تجدید خواهد کرد.

از سوی دیگر احمد شفیق، رقیب محمد مرسی در دور دوم انتخابات که آخرین نخست‌وزیر دوران مبارک به شمار می‌رود، روز یکشنبه بار دیگر حملات خود را علیه اخوان المسلمین از سر گرفت و ادعا کرد که این گروه برای «انتقام گرفتن» از دولت مبارک وارد صحنه شده‌است. شفیق همچنین اخوان المسلمین را متهم کرد که توافق‌های پنهان با حکومت مبارک داشته و با آن همدست بوده و اکنون هم عامل «هرج‌ومرج» در کشور است.

در کافه‌ای واقع در شهر سیندیون واقع در دلتای نیل در فاصله حدود ۵۰ کیلومتری پایتخت که پر بود از طرفداران قسم‌خورده شفیق، فضای حاکم پس از اعلام حکم حسنی مبارک و وابستگانش، به طور کامل با فضای میدان التحریر قاهره متفاوت بود. شمار زیادی از طرفداران شفیق، تصمیم دادگاه را مجازاتی عادلانه خواندند و تاکید کردند که باید به حاکمیت قانون احترام گذاشت.

به نظر می‌رسد رای دادگاه نیز چیزی شبیه روند عذاب‌آور دوران گذار و انتقال نیمه‌کاره سیاسی است که با سقوط حسنی مبارک آغاز شده‌است. احمد رفعت، مبارک را به دلیل دست داشتن در قتل معترضان گناهکار شناخت اما در عین حال تاکید کرد که در این پرونده هیچ شاهدی دال بر اینکه او دستور کشتار را صادر کرده‌است وجود ندارد.

در عوض، قاضی دادگاه، مبارک و حبیب‌العادلی، وزیر کشور او را به دلیل ناتوانی در متوقف کردن کشتار مردم توسط پلیس، گناهکار شناخت اما شش نفر از فرماندهان رده پایین‌تر‌ را از «اتهام مسوولیت مستقیم در کشتار مردم» تبرئه کرد. دادگاه همچنین اتهام فساد‌مالی را متوجه مبارک و پسرانش ندانست.

مبارک ۸۴ ساله، صبح روز یکشنبه برای نخستین بار در زندان طره از خواب بیدار شد. همزمان رسانه‌های مصر جزئیات بسیار دقیقی از نخستین شب مبارک پشت میله‌های زندان منتشر کردند.

روزنامه دولتی الاهرام گزارش داد که پس از اعلام حکم دادگاه، مبارک هنگام انتقال از یک اقامتگاه راحت و مجلل در بیمارستانی نظامی به سمت زندان بسیار شوکه شده‌بود.

به نوشته الاهرام، مبارک به محض آنکه متوجه شد به زندان طره منتقل شده‌است شروع به شکایت از وضعیت جسمانی‌اش کرد. الاهرام اضافه کرد که او به مدت دو ساعت و نیم از پیاده شدن از هلیکوپتری که او را حمل می‌کرد امتناع نمود. همچنین گزارش‌های دیگری نیز حاکی از آن است که در حین این انتقال مبارک گریه نموده و در برابر خروج از هلیکوپتر، مقاومت کرده‌است. مبارک در این زمان یک لباس آبی مخصوص چتر‌بازان بر تن داشت اما به نوشته روزنامه الاهرام انداختن شماره زندانیان به سینه‌اش برای عکس‌برداری با تاخیر انجام شد زیرا او از انجام این کار امتناع می‌کرد. مبارک اما زمانی که جمال و علا، پسرانش، را دید اندکی آرام‌تر شد.

همزمان، احمد شفیق زیر فشار شدید تظاهرات‌‌کنندگان علیه حکم مبارک، طی سخنانی تلویزیونی به رییس سابقش حمله کرد اما در عین حال نسبت به حاکم شدن مذهبیون افراطی در مصر توسط اخوان‌المسلمین، بزرگترین گروه اسلام‌گرای مصر، هشدار داد.شفیق در همین‌باره گفت:« من نمایانگر وحدت ملی هستم و اخوان المسلمین نمایانگر انتقام.» او همچنین مدعی شد که حاکمیت اسلامی، مصر را «به قرون وسطی و جهالت باز خواهد گرداند.» اتهاماتی که احمد شفیق متوجه اخوان‌المسلمین کرد گاه نفس‌گیر بود. شفیق با اشاره به سخنان برخی از رهبران اخوان‌المسلمین درباره خلافت اسلامی، این گروه را متهم کرد که قصد دارند پایتخت مصر را به بیت‌المقدس شرقی انتقال دهند.

شفیق همچنین در مورد رای حسنی مبارک هم گفت که باید این رای را پذیرفت. او اضافه کرد که این رای باید درسی تاریخی برای رهبران آینده مصر باشد.

این همه در شرایطی است که اخوان‌المسلمین، اصلی‌ترین و سازمان‌یافته‌ترین گروه مخالف حکومت حسنی مبارک بود و شمار زیادی از رهبران این گروه در آن زمان در زندان به سر بردند و شکنجه شدند. شفیق اما در دوران زمامداری مبارک از افراد درون حاکمیت به شمار می‌رفت. اما روز یکشنبه شفیق به دنبال جا‌به‌جایی نقش‌ها بود.

او در این‌باره گفت: «اخوان‌المسلمین همان رژیم سابقند.» او ادامه داد: «آنها با آن رژیم زندگی و با آن توافق کردند.» شفیق مدعی شد که در سال ۲۰۰۵، رهبران اخوان‌المسلمین با حکومت مبارک توافق کردند تا تنها بر سر چند کرسی پارلمانی وارد رقابتی شوند که نتایج آن از پیش مشخص بود.

او همچنین این موضوع را مطرح کرد که اگر نامزد اخوان‌المسلمین برنده انتخابات ریاست‌جمهوری شود، از رهبر انتخاب نشده این گروه، یعنی خیرات شاطر، استراتژیست اصلی، یا محمد بدیع، رهبر معنوی اخوان‌المسلمین خط خواهد گرفت.

شفیق در همین‌باره گفت: «اگر دکتر مرسی برنده انتخابات شود، چه کسی بر مصر حکومت خواهد کرد؟ بدیع یا خیرات شاطر» او اضافه کرد: «آیا رییس‌جمهوری مصر، رییس‌جمهوری منتخب خواهد بود یا رییس‌جمهوری پشت‌پرده؟»

اخوان‌المسلمین اما در واکنش به این اظهارات در بیانیه‌ای اعلام کرد که سخنان شفیق یاد‌آور سخنان مبارک، ارباب و مدل حکمرانی او است که می‌گفت «یا من یا هرج و مرج.»