فرار رئیس‏‌جمهور از سریلانکا

گوتابایا راجاپاکسا به‌عنوان رئیس‌جمهور از مصونیت سیاسی برخوردار است و گمان می‌‌رود که او قبل از کناره‌‌گیری می‌‌خواست از کشور خارج شود تا از بازداشت احتمالی خود پس از استعفا جلوگیری کند. به گفته منابع مهاجرتی، راجاپاکسا، به همراه همسرش و دو محافظش در بین چهار مسافر هواپیمای نظامی آنتونوف-۳۲ بودند که از فرودگاه اصلی بین‌‌المللی به سمت مالدیو برخاست. یکی از مقامات مهاجرتی سریلانکا در این زمینه گفته است: «گذرنامه‌های آنها مهر خروج خورده بود و آنها سوار پرواز ویژه نیروی هوایی شدند.»

گزارش‌‌ نیویورک‌تایمز حاکی است که از خروج رئیس‌‌جمهور ۷۳ساله سریلانکا برای بیش از۲۴ساعت به‌دلیل مخالفت پرسنل اداره مهاجرت و گمرک در فرودگاه جلوگیری شده بود. راجاپاکسا می‌‌خواست با یک پرواز تجاری به دبی پرواز کند؛ اما کارکنان فرودگاه بین‌‌المللی بندرانایک از ارائه خدمات «وی‌آی‌پی» خودداری کردند و اصرار داشتند که همه مسافران باید از گیت‌‌ها و باجه‌های عمومی به سمت پروازهای خود حرکت کنند. یک مقام امنیتی گفت: رئیس‌جمهوری و همراهان به‌دلیل ترس از واکنش‌‌های مردم نمی‌‌خواستند از گیت‌‌های عمومی عبور کنند و سوار هواپیما شوند و به همین دلیل چهار پرواز روز دوشنبه خطوط هوایی امارات متحده عربی را از دست دادند.

باسیل راجاپاکسا، برادر رئیس‌جمهوری و وزیر سابق دارایی که در ماه آوریل از مقامش استعفا کرد، هم از کشور خارج شده‌اند. برادر بزرگش، ماهیندا راجاپاکسا نیز تا دو ماه پیش نخست‌‌وزیر بود که او نیز بعد از آغاز اعتراضات استعفا کرد. اعتراضات در سریلانکا از اوایل بهار سال جاری آغاز شد. این اعتراضات در حالی در روزهای اخیر گسترش یافت که نتایج ورشکستگی کامل اقتصادی و مالی در این کشور پدیدار شده است. قرار بود دولت تا پنج‌سال دیگر حدود ۳۰میلیارد دلار بدهی خارجی را بازپرداخت کند؛ اما ذخیره ارز خارجی آن ته کشید. نیویورک‌تایمز در گزارش ۱۳ژوئیه نوشت، رئیس پارلمان سریلانکا در بیانیه‌ای گفت: رئیس‌جمهور که روز چهارشنبه از کشور گریخت، «رانیل ویکرم سینگه» نخست‌وزیر را به‌عنوان سرپرست ریاست‌جمهوری منصوب کرده است. بیانیه «ماهیندا یاپا آبیواردنا» رئیس پارلمان احتمالا شرایط پر تنش و بلاتکلیف را در کشور پیچیده‌تر خواهد کرد.

«اسکاندها گوناسکارا» و «مجیب مشعل» هم در گزارش دیگری در ۱۳ژوئیه در نیویورک‌تایمز نوشتند، سریلانکا روز چهارشنبه با فرار رئیس‌‌جمهور از کشور وارد یک بحران سیاسی عمیق‌تر خواهد شد و معلوم نیست که چه کسی قرار است این کشور ورشکسته را رهبری کند. اگرچه ویکرم سینگه به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت یا کفیل ریاست‌جمهوری منصوب شده است؛ اما معترضان خواستار استعفای او نیز هستند؛ چراکه معترضان خانه او را هم به آتش کشیدند. اگر او نیز استعفا دهد معلوم نیست چه کسی عهده‌دار اداره امور خواهد شد. معترضان هنوز خشمگین و نگران هستند.

خروج ناگهانی رئیس‌‌جمهور، کشور را در آشفتگی و بحران عمیقی فرو برده است و بسیاری از یک «گذار سیاسی طولانی» سخن می‌گویند. بحرانی که با کرونا شروع شد و صنعت گردشگری را زمین‌گیر کرد، با سوزاندن ذخایر ارزی از سوی دولت (که منجر به کمبود سوخت و افزایش سرسام‌آور قیمت مواد غذایی و سایر کالاهای ضروری شد) بدتر شد. هر کسی که این مسوولیت را بر عهده بگیرد، باید به سرعت بکوشد تا اعتماد سریلانکایی‌های خسته را به‌دست آورد.ا ین کشور جزیره‌ای بدترین بحران اقتصادی تاریخ خود را تجربه می‌کند. اکنون پارلمان این کشور وظیفه سختی بر دوش دارد و کار جابه‌جایی در قدرت یا گذار سیاسی باید در کانون توجه پارلمان قرار گیرد. آنچه وضعیت را بدتر می‌کند، این است که حزب حاکم وفادار به راجاپاکسا همچنان اکثر کرسی‌ها را حفظ کرده است. نکته‌ای که مطرح می‌شود این است که آیا این حزب در پارلمان دست به کارشکنی خواهد زد؟ آیا به گذار سیاسی کمک خواهند کرد؟ آیا پارلمان برای کسب اعتماد مردم دست به تصفیه اعضای خود خواهد زد؟