جدیترین بحران بشردوستانه؛ اوکراین یا یمن؟
بیشتر حملات هوایی با جتهای ساخت شرکتهای آمریکایی و همچنین خلبانانی که توسط ارتش آمریکا آموزش دیده بودند، انجام شده است. با این حال دولت بایدن در سال ۲۰۲۱ پایان حمایت نظامی آمریکا از«عملیات تهاجمی» ائتلاف تحت رهبری عربستان علیه حوثیهای یمن را اعلام کرد و همچنین فروش برخی مهمات را بهحالت تعلیق درآورد. اما تردیدی نیست قراردادهای تعمیر و نگهداری که توسط ارتش آمریکا و شرکتهای این کشور با اسکادرانهای ائتلاف سعودی که ماموریتهای تهاجمی را انجام میدهند، به گونهای ادامه مییابد که گویی هیچ محدودیتی برای آنها وجود ندارد.
جنگندههایی که در عملیات هوایی عربستان علیه یمن شرکت کردهاند، از عربستان و امارات بوده و کمکهای قابلتوجهی از آمریکا دریافت کردند. واشنگتن تسلیحات، آموزش و پشتیبانی تعمیراتی را برای اکثر اسکادرانهای جنگنده ائتلاف ارائه کرده است. ۳۹ اسکادران از کشورهای عضو ائتلاف به رهبری عربستان با هواپیماهایی با قابلیت حمله در طول این جنگ به پرواز درآمدند. قراردادهای منعقده، تنها بخش کوچکی از کل فروش تسلیحات آمریکا به کشورهای عضو این ائتلاف است.
در اوایل مارس ۲۰۱۵، مقامات آمریکایی بهظاهر نگران بودند که حملات هوایی ائتلاف ممکن است قوانین جنگ را نقض کرده باشد. کمک به جنایات جنگی بر اساس قوانین بینالمللی در واقع در دادگاهها، از جمله دادگاههای ملی، متفاوت اعمال شده است.
غرب با سلاحهایی که به ائتلاف عرضه کرده به آنها اجازه میدهد تا قتل عامهای خود را علیه مردم یمن تشدید کنند، بدون اینکه رسانههای غربی کوچکترین اشارهای به آن داشته باشند. سازمان غیردولتی نظارت بر وضعیت حقوقبشر اخیرا طی گزارشی اعلام کرده است ۳۱۸۲ کودک خردسال بهویژه ۲۷۹۵ پسر و ۳۸۷ دختر در مناطق مختلف یمن در پی تجاوز عربستان کشته شدهاند. ۹۷۳ کودک در حملات هوایی کشته شده و ۱۵۸۴ کودک در خط مقدم جان خود را از دست دادند. ۲۵۰ نفر دیگر بر اثر اصابت گلوله و ۱۵۲ نفر بر اثر مینهای ضدنفر جان خود را از دست دادهاند.
عربستان در مارس ۲۰۱۵ با همکاری متحدان عرب خود و با حمایت تسلیحاتی و لجستیکی آمریکا و دیگر کشورهای غربی جنگ ویرانگری را علیه یمن آغاز کرد. اگرچه این تجاوز نتوانست به هیچیک از اهداف خود دست یابد، اما منجر به کشته شدن صدهاهزار یمنی و ایجاد «بدترین بحران انسانی» در جهان شد. در اکتبر ۲۰۲۱، صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) گزارش داده بود که از زمان شروع جنگ توسط رژیم سعودی، ۱۰۰۰۰ کودک یمنی کشته یا معلول شدهاند. بر اساس دادههای این سازمان، در مجموع ۱۱میلیون کودک نیازمند کمکهای بشردوستانه هستند که ۴۰۰هزار نفر از آنها از سوء تغذیه شدید رنج میبرند. تجاوز و محاصره یمن باعث شده تولید ناخالص داخلی نسبت به سال ۲۰۱۴، به میزان ۴۶درصد کاهش پیدا کند. زیان انباشته ناشی از کاهش تولید ناخالص داخلی به ۱۶۰میلیارد دلار میرسد. گزارشهای بینالمللی نشان میدهد که حدود ۱۲۰میلیارد دلار از سرمایه ملی یمن، از این کشور خارج شده و با غارت دائمی منابع یمن توسط مزدوران و توقف کمکهای بلاعوض و سایر کمکها، خسارتهای یمن، افزایش یافته است.
هدف قرار دادن زیرساختهای اقتصادی یمن، مشکلات این کشور را در سطوح مختلف بهویژه خدمات عمومی دوچندان کرده و خسارتهای غیرمستقیم به اقتصاد ملی بسیار بیشتر از ضررهای مستقیم است. مجموع درآمدهای غارت شده از منابع مالی عمومی یمن که توسط مزدوران ائتلاف انجام شده است، تا فوریه ۲۰۲۲ به ۸ تریلیون و ۶۵۰میلیارد ریال یمن رسیده است. هانس گروندبرگ نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن بهطور رسمی از تمدید دوماهه آتشبس خبر داده و تاکید کرده با توجه به گفتوگوهای انجام شده با دو طرف، نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن پیشنهاد بازنگری برای بازگشایی تدریجی جادهها شامل سازوکار اجرایی و تضمین امنیت مسافران غیرنظامی به دولت یمن (دست نشانده عربستان) و جنبش انصارالله یمن ارائه کرده است. پیشنهاد نهایی مبتنی بر بازگشایی راهها از جمله یک مسیر ورودی و خروجی به «تعز» و همچنین جادههای سایر استانها با هدف کمک بهحل مشکلات مردم غیرنظامی و تسهیل ورود کالا به این مناطق است. در این بسته پیشنهادی، علاوه بر ملاحظات منعکس شده از سوی جامعه مدنی یمن، پیشنهادها و نگرانیهای دو طرف نیز لحاظ شده است. به اعتقاد نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن، این اولین گام در تلاش جمعی ما برای رفع محدودیت تردد زنان، مردان و کودکان یمنی در داخل این کشور است و تعامل جدی برای اجرای این پیشنهاد سازمان ملل و اولویت دادن به منافع غیرنظامیان و دستیابی به نتایج مستقیم و ملموس برای مردم یمن، مسوولیت اخلاقی و سیاسی هر دو طرف ذیربط بهشمار میرود. اگرچه آتشبس تمدید شده اما به اعتقاد نماینده سازمان ملل «برای اینکه آتشبس تمام پتانسیل خود را بهکار گیرد، باید اقدامات بیشتری بهویژه در مورد باز کردن جادهها و عملیات پروازهای تجاری انجام شود. شخصا به تعامل با طرفها برای اجرا و تحکیم همه عناصر آتشبس و حرکت بهسمت راهحل سیاسی پایدار برای مناقشه ادامه میدهم.» تلاشهای سازمان در حالی است که حامیان عربستان در پایان یکصد و پنجاه و دومین اجلاس وزرای خارجه شورای همکاری خلیجفارس که در ریاض برگزار شد؛ بر اهمیت طبقهبندی جنبش شیعی انصارالله یمن، در لیست گروههای تروریستی تاکید کرده و خواستار تحمیل قانون تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه حوثیها شده است.