سخنرانی سالانه رئیسجمهور به صحنه رویارویی آمریکا با روسیه تبدیل شد
نطق تند بایدن علیه پوتین
با این حال، محدودیتهای رویکرد بایدن حتی در زمان صحبت او آشکار بود. کاروانی ۶۰کیلومتری از نظامیان روسیه در حال حرکت به سوی کییف بودند و صدای انفجار در شهرها به گوش میرسید. درحالیکه رئیسجمهور طرحی برای مقابله با قیمتهای بالا در داخل ارائه میکرد؛ اما توانایی هر رئیسجمهوری برای مقابله با تورم محدود است. اختلافات شدیدی که در حال حاضر کشور را دچار قطببندی کرده، روز سهشنبه هم به همان اندازه که از زمان روی کار آمدن بایدن دیده میشد، آشکار بود. پیشنهادهای اقتصادی او هیچ تشویقی از سوی جمهوریخواهان در میان حاضران را به همراه نداشت. در سخنرانی بایدن نکاتی دیده میشد که بد نیست به آنها اشاره شود:
۱- پیام دموکراسیخواهانه بایدن با تحولات بینالمللی مورد تاکید قرار گرفت.
بایدن در حالی در کنگره سخنرانی میکرد که اروپا خود را درگیر جنگ میبیند. در حقیقت، این جنگ از سوی پوتین به او تحمیل شد. جنگ اوکراین تصویری فوری از یک اتفاق مهم را نشان داد: اینکه دموکراسیها باید در برابر اقتدارگرایی خزنده از خود محافظت کنند. بایدن در پایان بخش اول سخنرانی خود گفت: «در نبرد بین دموکراسی و خودکامگی، دموکراسیها سر بر میآورند و جهان به وضوح طرف صلح و امنیت را میگیرد. این یک آزمون واقعی است.» بایدن پیش از سخنرانی خود تلفنی با ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین گفتوگو کرد. زلنسکی در مصاحبهای با سیانان از رئیسجمهور خواست پیامی قوی و «مفید» در سخنرانی خود ارائه دهد. «اوکسانا مارکارووا» سفیر اوکراین در واشنگتن در صدر مجلس و در جایگاه بانوی اول نشسته بود. بایدن در سخنرانی خود تلاش داشت تا وحدت در ناتو و غرب را نشان دهد و بر آنچه مقامات آمریکایی میگویند، تاکید کرد که: همکاری بیسابقه بین متحدان همانا تحمیل درد اقتصادی به پوتین بوده است. او درباره وقایع اوکراین گفت: «۶روز پیش ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه با این تصور که میتواند دنیا را مقابل تهدیدات خود به زانو درآورد، برای لرزاندن پایههای جهان آزاد اقدام کرد؛ اما محاسباتش اشتباه بود. او که فکر میکرد میتواند بر اوکراین تسلط یابد، با دیوار قدرتمندی از مقاومت روبهرو شد که هرگز تصورش را نمیکرد.» بایدن در ادامه با «دیکتاتور» خطاب کردن پوتین گفت: «با نگاه به تاریخ این درس را آموختهایم که اگر دیکتاتورها بهای تجاوز خود را نپردازند، هرج و مرج بیشتری ایجاد میکنند و به حرکت خود ادامه میدهند.» بایدن گفت که «جهان آزاد پوتین را در قبال حوادث اوکراین مسوول میداند» و به همین دلیل است که «پوتین بیش از هر زمانی منزوی شده است.» قبل از آغاز تهاجم، بایدن به دنبال تاکید بر این مساله بود که چرا آمریکاییها باید مراقب نبردی باشند که ۵هزار مایل آنسوتر رخ میدهد؛ درحالیکه اکثر آمریکاییها -۷۹درصد - در نظرسنجی هفته جاری سیانان گفتند که رویدادهای اوکراین را تا حدودی از نزدیک دنبال میکنند. دستیاران کاخ سفید میگویند که رویدادهای خارجی معمولا در اولویتهای آمریکاییها قرار ندارد؛ اما گویا اوکراین اندکی متفاوت است که ۷۹درصد آن را از نزدیک دنبال میکنند. بایدن درباره مواضع آمریکا در قبال جنگ اوکراین نیز گفت: «بگذارید صریح بگویم، نیروهای ما با نیروهای روسیه در اوکراین درگیر نیستند و درگیر نخواهند شد. نیروهای ما برای جنگیدن در اوکراین به اروپا نمیروند، بلکه حضور آنها برای دفاع از متحدانمان در ناتو در صورت تصمیم پوتین برای ادامه تهاجم به سمت غرب است.» بایدن افزود که آمریکا و متحدانش به روشهای مختلف کرملین را مجازات و از اوکراین حمایت میکنند؛ از جمله وضع تحریمهای اقتصادی، قطع دسترسی بزرگترین بانکهای روسی به سیستم مالی بینالمللی، قطع دسترسی روسیه به فناوریها که منجر به تضعیف اقتصاد و ارتش این کشور برای سالهای طولانی خواهد شد. او افزود که با اعمال این فشارهای مالی به روسیه و «ممانعت از اینکه بانک مرکزی روسیه بتواند از روبل روسیه محافظت کند، بودجه جنگی ۶۳۰میلیارد دلاری پوتین را بیارزش کردیم.» بایدن درباره بستن حریم هوایی کشورها به روی هواپیماهای روسیه نیز گفت: «امشب اعلام میکنم که ما نیز به متحدان خود در بستن فضای هوایی به روی همه پروازهای روسیه میپیوندیم تا روسیه بیشتر منزوی شود.» رئیسجمهوری ایالات متحده در ادامه سخنرانی خود، طبقه الیگارشی حامی کرملین را خطاب قرار داد و گفت: «وزارت دادگستری ایالات متحده در حال تشکیل یک گروه ویژه برای تعقیب جنایات الیگارشهای روس است. ما به متحدان اروپایی خود میپیوندیم تا قایقهای تفریحی و آپارتمانهای لوکس شما و جتهای خصوصیتان را پیدا و مصادره کنیم.» جو بایدن همچنین دفاع اوکراینیها از سرزمینشان در مقابل تهاجم روسیه را ستود و از تقویت کمکها به این کشور خبر داد. او گفت: «ما بیش از یکمیلیارد دلار بهصورت مستقیم به اوکراین کمک میکنیم و کمک به مردم اوکراین در دفاع از کشورشان و کاهش رنجشان را ادامه خواهیم داد.»
۲- در یک اتفاق نادر، اعضای هر دو حزب بارها اظهارنظرات بایدن درباره اوکراین را مورد تشویق قرار دادند.
بایدن سخنرانی خود را با درود به مردم اوکراین و ستایش از آنها و ارسال پیامی به روسیه آغاز کرد. سخنرانی او درباره اوکراین حمایت و تشویق اعضای هر دو حزب را به دنبال داشت و این نشان میدهد که هر دو حزب لااقل درباره اوکراین اتفاق نظر داشتند. بایدن خطاب به نمایندگان کنگره گفت: «بایستید و یک سیگنال غیرقابل انکار به جهان و به اوکراین ارسال کنید. روشن، قوی، مصمم. ما ایالات متحده آمریکا در کنار مردم اوکراین ایستادهایم.» اقداماتی که بایدن طی بحران اوکراین اتخاذ کرده است -تحمیل تحریمهای اقتصادی فزاینده، اعزام نیروهای آمریکایی به متحدان ناتو و ارائه حمایت نظامی از اوکراین- عمدتا مورد تحسین دو حزب قرار گرفت. این به آن معنا نیست که همه در واشنگتن معتقد باشند که بایدن به اندازه کافی کار کرده است. برخی از قانونگذاران جمهوریخواه از ایالات متحده خواستهاند که منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین را اعمال کند که البته کاخ سفید آن را رد کرده است. برخی دیگر گفتهاند که دولت باید اطلاعات بیشتری را با اوکراین به اشتراک بگذارد. با این حال، جمهوری خواهان ارشد، بایدن را بهدلیل ایجاد سیاست خارجی ضعیف بهطور کلی مقصر میدانند. به نوشته گزارشگر سیانان اگرچه سخنان بایدن درباره اوکراین و علیه پوتین با حمایت هر دو حزب همراه و باعث شده بود که ایستاده کف بزنند، اما اختلافات زمانی آشکار شد که بایدن دامنه سخنانش به اقتصاد رسید. اینجا بود که جمهوریخواهان او را «هو» کردند. سخنرانی بایدن البته یک «گاف» بزرگ هم داشت. رئیسجمهوری آمریکا در میانه سخنرانی خود، در لحظهای به اشتباه از کلمه «ایران» به جای «اوکراین» استفاده کرد و گفت: «ما در کنار هموطنان اوکراینی-آمریکایی خود نیز هستیم. آنها پیوند عمیقی میان دو ملت ایجاد کردهاند. پوتین ممکن است با تانک دور کییف بچرخد، اما هرگز قلب و روح مردم ایران را بهدست نمیآورد.»
۳- بایدن ضمن پیشبرد دستور کار اقتصادی، نگرانیهای مربوط به تورم را پذیرفت.
بخش دوم سخنرانی جو بایدن به برنامههای ایالات متحده برای تقویت اقتصاد این کشور پس از دو سال همهگیری کرونا اختصاص داشت. او گفت که «طرح نجات» که از سوی دولتش برای احیای اقتصاد کشور طراحی شده، به طبقه متوسط و پایین جامعه آمریکا کمک کرده است تا این بحران را پشت سر بگذارند. او افزود به کمک این طرح در آمریکا اشتغالزایی شده است؛ بهگونهایکه «تنها در سال گذشته بیش از ۵/ ۶میلیون شغل جدید در آمریکا ایجاد شد؛ چنین نرخ رشد اقتصادی در یکسال پیش از آن هرگز سابقه نداشته است.» جو بایدن همچنین اعلام کرد که «نرخ رشد اقتصادی آمریکا در سال گذشته ۷/ ۵درصد بوده است که قویترین رشد در نزدیک به ۴۰سال گذشته محسوب میشود.» به نوشته لیپتاک، گزارشگر سیانان، تمرکز بایدن در بخش دوم سخنرانیاش طرحی ۴مادهای بود برای کاهش هزینههای آمریکاییهایی که از تورم به تنگ آمدهاند. رئیسجمهوری آمریکا با اشاره به اینکه دلارهای مالیاتدهندگان آمریکایی باید صرف بازسازی آمریکا شود، بر توسعه زیرساختهای این کشور با خرید کالاهای آمریکایی و ساخت محصولات در داخل آمریکا تاکید کرد. او در این سخنرانی با تصدیق وجود تورم در کشور، به راهحل سنتی کاهش دستمزدها اشاره کرد و گفت: «این کار آمریکاییها را فقیرتر میکند؛ اما من برنامه بهتری برای مبارزه با تورم دارم.» او ادامه داد برای مبارزه با تورم «هزینهها را پایین بیاورید. اتومبیلهای بیشتری بسازید و نیمهرساناها را در آمریکا تولید کنید. زیرساختها و ابداعات بیشتری در آمریکا ایجاد کنید. وجود شغلهای بیشتر منجر به زندگی بهتر برای آمریکاییها میشود.» بایدن به صنایع آمریکا توصیه کرد که بهجای وابستگی به زنجیره تولید خارجی «آنها را در آمریکا تولید کنید.» بایدن با تاکید بر سرمایهگذاری بیشتر در زیرساختها گفت که «اقتصاددانان آن را افزایش ظرفیت بهرهوری در اقتصادمان مینامند. من آن را ساختن آمریکایی بهتر مینامم.»
او گفت که «طرح من برای مبارزه با تورم هزینههای شما را میکاهد و کسری بودجهتان را کاهش میدهد.» او در این سخنرانی از طرحهای آتی ناظر به ارائه مسکن ارزان، خدمات بهداشتی و برنامههای کمک پیشدبستانی و همچنین بازگرداندن زنان خانهنشین شده بر اثر همهگیری، به بازار کار خبر داد. پیشرفت در زمینه مبارزه با همهگیری نیز از دیگر بخشهای سخنرانی بایدن بود. رئیسجمهوری آمریکا در این حوزه به چهار راهکار عمده واکسن، پیشگیری و آمادگی، بازگشایی مدارس و مشاغل در این زمینه اشاره کرد. بایدن در سخنرانی خود همچنان تلاش کرد تا روشن کند که بهبود اقتصادی آمریکا همچنان مسالهای فوری است. او با اشاره به رشد بیسابقه شغل و بیکاری پایین، استدلال کرد که کشور در مسیر خوبی برای غلبه بر رکود ناشی از کرونا است. «هلن ریگان»، «جسی یونگ» و دیگران در گزارشی دیگر در سیانان در تاریخ ۲ مارس نوشتند که پوتین، رئیسجمهور روسیه به اظهارات بایدن پاسخ نخواهد داد. «جیل دادری» رئیس دفتر سابق سیانان در مسکو و متخصص مسائل روسیه میگوید: «فکر نمیکنم اظهارات بایدن واکنشی را از جانب پوتین برانگیزد. این سخنان اظهاراتی شخصی است. عباراتی مانند دیکتاتور، فقط پوتین مقصر است و منزویتر از همیشه عباراتی هستند که میتوان آنها را نادیده گرفت.» به نوشته «ریگان- یونگ و دیگران»، رسانههای دولتی روسیه درباره بستن فضای هوایی آمریکا به روی هواپیماهای روسیه، بررسی وضعیت الیگارشهای روس و مصادره اموالشان و اصرار بایدن بر اینکه آمریکا نیرویی در اوکراین نخواهد داشت، گزارشهایی مخابره کردند.