۱۱۰ نفر در انفجارهای کابل کشته شدند
تراژدی خونین در افغانستان
پنج‌شنبه‌شب دو حمله انتحاری در فرودگاه کابل رخ داد که نتیجه آن کشته شدن حدود ۹۷ غیرنظامی و ۱۳نظامی آمریکایی است. «تامیلا وارشالومیدزه» و «تد رگنسیا» در گزارش ۲۶ آگوست برای الجزیره نوشتند، پنتاگون در بیانیه‌ای حمله پنج‌شنبه‌شب را «حمله‌ای پیچیده» توصیف کرد. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا وعده انتقام داد و تصریح کرد که این حمله از سوی داعش خراسان (ISIS- K) انجام گرفته است نه طالبان. او افزود: «به مسوولان این حمله می‌گویم که هرگز شما را نخواهیم بخشید، هرگز از یاد نخواهیم برد. شما را دنبال می‌کنیم و به کیفر می‌رسانیم.» او گفت: «در زمان مورد نظر خود، با قدرت پاسخ خواهیم داد.» جو بایدن گفت که «آمریکا دچار ارعاب و اضطراب نخواهد شد. تروریست‌ها ما را مایوس نخواهند کرد» و تاکید کرد که «ماموریت خود را متوقف نخواهیم کرد. ما عملیات تخلیه را پی خواهیم گرفت و ماموریت خود را به انجام خواهیم رساند.» بایدن افزود: «تروریست‌ها چنانکه نگرانی آن وجود داشت، حمله کردند. گروهی شناخته‌شده به نام شاخه خراسان دولت اسلامی. من امروز به‌طور مداوم با فرماندهان نظامی در تماس بودم. وضعیت در محل ناپایدار است.» جان کربی، سخنگوی پنتاگون اعلام کرد که یک حمله در نزدیکی یکی از دروازه‌های ورودی فرودگاه کابل («گیت آبی») رخ داد و حمله دیگر نزدیک «هتل بارون». دو مقام آمریکایی گفتند که دست‌کم یکی از این انفجارها به نظر می رسد که حمله‌ای انتحاری باشد. رئیس‌جمهوری آمریکا خبر داد که تا کنون ۱۰۰هزار نفر از کابل تخلیه شده‌اند. بایدن ضمن ابراز همبستگی با خانواده نظامیان کشته شده و مردم آمریکا اطمینان داد که درد آنها را به خوبی احساس می‌کند و در این درد شریک است. ژنرال کِنِت مک‌کنزی، رئیس ستاد فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده آمریکا نیز به سوال خبرنگاران پاسخ داد. وی گفت: «یک نقص» موجب شد که فرد انتحاری به یکی از نظامیان آمریکایی نزدیک شود و هنگامی که او قصد کنترل و تجسس داشت، خود را منفجر کند. ژنرال کِنِت مک‌کنزی تاکید کرد که اولویت کنونی اقدام در جهت جلوگیری از وقوع حملات دیگری در روزهای آینده است.
در هر حال، گزارشگران الجزیره همچنین به نقل از کاخ سفید نوشتند: «از ۱۴ آگوست به این سو، ایالات متحده حدود ۱۰۰هزار و ۱۰۰ نفر را تخلیه کرده است.» طالبان تا ۳۱ آگوست به ایالات متحده مهلت داده تا نیروهای خود را از افغانستان خارج سازد. در بیانیه کاخ سفید آمده بود که «حدود ۷۵۰۰ نفر ظرف ۱۲ ساعت طی روز پنج‌شنبه از کابل خارج شدند.»
«مایکل.دی.شی یر» نیز در گزارش ۲۷ آگوست برای نیویورک‌تایمز نوشت که غیر از آن ۹۰ غیرنظامی و آن ۱۳ آمریکایی که کشته شدند، ۱۸ آمریکایی دیگر نیز زخمی شدند. این اولین‌بار بعد از فوریه ۲۰۲۰ است که سربازان آمریکایی در افغانستان جان می‌بازند. بایدن در این سخنرانی که لحنی حاکی از اندوه داشت، گفت: «نمی‌بخشیم و فراموش نمی‌کنیم.» او افزود که نیروهای مسلح برای مقابله با شاخه خراسان داعش دستور گرفته‌اند. بایدن همچنین گفت: «ما با تمام قوا و دقیق پاسخ خواهیم داد...تصمیم خواهیم گرفت که کی و کجا...» این گزارشگر نوشت، بایدن از فرماندهان نظامی خواسته تا راهی برای هدف قرار دادن داعش خراسان بیابند. داعش خراسان مسوولیت حمله به فرودگاه کابل را بر عهده گرفته است. بایدن پنج‌شنبه را «روز سخت» نامید. گزارشگر نیویورک‌تایمز در بخش دیگری از گزارش خود نوشت که روز پنج‌شنبه روزی سخت برای آمریکایی‌ها از سال ۲۰۱۱ به این سو بود.
«دانیل.ای.اسلاتنیک»، «ماتیو آیکینز» و «جولیان.ای.بارنز» نیز در گزارش ۲۷آگوست در نیویورک‌تایمز با اشاره به حمله انتحاری به فرودگاه کابل نوشتند، یک هفته‌ای است که خیابان‌های منتهی به فرودگاه کابل صحنه ناامیدی، سرخوردگی و هرج و مرج است. اما در یک چشم بر هم زدنی در روز پنج‌شنبه بر دامنه و شدت این سرخوردگی و هرج‌ومرج افزوده شد. نیروهای طالبان هم با یونیفورم‌های رنگی در آن حوالی به چشم می خوردند. یکی از آنها بدون ذکر نام خود به نیویورک‌تایمز گفت: «این انفجاری علیه آمریکایی‌ها بود؛ گروهی از مردم اعم از نظامی و غیرنظامی کشته شدند. وضعیت غیرقابل کنترل است. مرده‌های زیادی روی زمین هستند.» با این حال، طالبان این حمله را محکوم کرد. مقام‌های آمریکایی می‌گویند طالبان در پس این حمله نبود. آنها این حمله را به رقیب جدی طالبان که همان داعش خراسان است، نسبت دادند. مقام‌های آمریکایی می‌گویند همچنان تماس‌های دیپلماتیک خود با طالبان را حفظ کرده و آن را ادامه می‌دهند. این گزارشگران نوشتند که مقام‌های آمریکایی اعلام نکردند که این ارتباط را تا چه زمانی با طالبان ادامه خواهند داد. «اریک اشمیت» هم در گزارش ۲۶ آگوست برای نیویورک‌تایمز نوشت، ایالات متحده ۲۰ سال است که با طالبان و زیرشاخه‌هایش در افغانستان، القاعده و شبکه حقانی در جنگ بوده است. به نظر می‌رسد دشمن مشترک آمریکا و طالبان گروهی رقیب و کمتر شناخته شده باشد: داعش خراسان. این گروه که ۶ سال قبل از سوی طالبان ناراضی پاکستانی تاسیس شد، ده‌ها حمله در افغانستان طی سال جاری ترتیب داده است. تحلیلگران اطلاعاتی و نظامی آمریکا می‌گویند تهدیدات داعش خراسان طیف گسترده‌ای را شامل می‌شود؛ از جمله حمله با خودروها و کامیون‌های بمب‌گذاری‌شده، حملات انتحاری در میان سیل مردم و حملات مرگبار به فرودگاه‌ها. این تهدیدات با خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان شدت گرفته است. بایدن گفت: «هر روز شاهدیم که داعش به دنبال هدف قرار دادن فرودگاه و حمله به ما و نیروهای متحدانمان و شهروندان بی گناه است.»
یک مقام ارشد آمریکایی با اشاره به اطلاعات جاسوسی و بدون ذکر نام گفت که ما اطلاعات «خاص» و «معتبری» را از تهدید داعش خراسان دریافت کرده بودیم. این شرایط به‌گونه‌ای است که میان طالبان، القاعده و شبکه حقانی از یکسو و رقیب سرسختشان داعش از سوی دیگر نوعی رقابت خونین وجود دارد. گزارش سازمان ملل در ماه ژوئن اعلام کرد که ۸ تا ۱۰ هزار مبارز از آسیای مرکزی، منطقه قفقاز شمالی، پاکستان و سین‌کیانگ در غرب چین طی ماه‌های اخیر وارد افغانستان شده‌اند. بسیاری از این مبارزان با طالبان یا القاعده پیوندهایی دارند؛ اما به نوشته گزارش سازمان ملل، برخی هم با داعش خراسان پیوند دارند. «علی محمد علی» از مقام‌های امنیتی سابق افغانستان می‌گوید: «افغانستان اکنون به لاس‌وگاس تروریست‌ها، تندروها و افراط‌گرایان تبدیل شده است. برخی از این گروه‌های بنیادگرا در اقصی نقاط دنیا پیروزی طالبان در افغانستان را جشن گرفته‌اند. این امر ممکن است زمینه حرکت آنها به افغانستان را فراهم سازد.»
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی بایدن هم روز یکشنبه گفت که تهدید داعش خراسان «دقیق» و «دائمی» است و فرماندهان نظامی آمریکا و دیگر مقام‌ها تمام گام های احتمالی برای دفع این حملات را اتخاذ کرده‌اند. به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، رهبران داعشِ خراسان در افغانستان پیروزی طالبان را محکوم کردند و برداشت آنها از قوانین و مقررات اسلامی را به نقد کشیده و معتقدند نسخه طالبان از اسلام آن‌گونه که باید، سخت‌گیرانه نیست. کارشناسان مسائل تروریستی و بنیادگرایی می‌گویند: طالبان و شبکه حقانی یکی هستند. سراج‌الدین حقانی از سال ۲۰۱۵ معاون امیر طالبان بوده است.از سوی دیگر، حقانی‌ها به لحاظ عملیاتی و ایدئولوژیک با القاعده نزدیک‌ترند.
«کولین.پی.کلارک» تحلیلگر مسائل ضدتروریستی در گروه سوفان در نیویورک می‌گوید: «طالبان، شبکه حقانی و القاعده یک سه‌گانه مهم هستند و تا حد زیادی بخشی از یک شبکه شبه نظامی مشترک هستند. آنها دست در دست هم دست به عملیات می‌زنند.» اینها طی سال‌های اخیر رقیبی سرسخت پیدا کرده‌اند که همان داعش خراسان است. در سوی دیگر شبکه جهادیون، داعش خراسان وجود دارد. این گروه یکی از بی‌شمار زیرگروه‌هایی است که داعش اصلی (دولت خودخوانده اسلامی در عراق و شام) در سال ۲۰۱۴ تاسیس کرد. هم‌اکنون داعش بیش از ۱۰هزار نیرو در عراق و سوریه دارد و زیرشاخه‌هایش مانند «داعش ساحل» [آفریقا] و «داعش سینا» [شبه جزیره سینا در مصر] در حال جوانه زدن هستند. داعش خراسان هرگز یک نیروی مهم در افغانستان نبوده است و طی سال‌های اخیر نیروهای این گروه، در مقایسه با دوران اوجش در افغانستان، حدود ۱۵۰۰ تا ۲هزار نفر است. بر اساس گزارش سازمان ملل، از ژوئن ۲۰۲۰ به این سو، زیر لوای رهبری جاه طلب به نام «شهاب المهاجر»، داعش خراسان «نه تنها یک گروه فعال و خطرناک» باقی مانده، بلکه کوشیده به میان نیروهای طالبان و دیگر شبه نظامیان رخنه کند. این اقدام از یکسو باعث شکاف در صفوف آنها شده و از سوی دیگر موجب می‌شود داعش بتواند از میان آنها نیرو بگیرد.گزارش سازمان ملل حاکی است که داعش خراسان در ۴ ماه اول سال جاری حدود ۷۷ حمله به افغانستان انجام داده است. این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ تعداد حملات این گروه فقط ۲۱ مورد بود. «عبدالسعید» متخصص گروه‌های جهادی در افغانستان و پاکستان که در سوئد مستقر است، می‌گوید: «کابل هدف حملات پیچیده طالبان در گذشته بوده است.» گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌نویسد «شهاب المهاجر» پیش از این از فرماندهان سابق و رده میانی شبکه حقانی بوده است.» از سوی دیگر، «بروس هوفمان» محقق مسائل تروریسم در شورای روابط خارجی آمریکا نیز می‌گوید: «برخی فرماندهان داعش و مبارزان روزگاری بخشی از القاعده و زیرشاخه‌هایش بودند. تعجبی ندارد که با هم در تماس باشند.» او می‌افزاید: «در بیشتر موارد، این تماس‌ها موجب هیچ مصالحه پایداری نشده است.» تحلیلگران بر این باورند که رقابت میان داعش و طالبان با خروج آخرین سرباز آمریکایی ادامه خواهد یافت. تعاملات میان آمریکا و طالبان نیز شکننده است و دور نیست با خروج آمریکا، همین تعاملات شکننده هم قطع شود و دو طرف وارد دور جدیدی از مخاصمه شوند.«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی بایدن هم روز یکشنبه گفت که تهدید داعش خراسان «دقیق» و «دائمی» است و فرماندهان نظامی آمریکا و دیگر مقام‌ها تمام گام های احتمالی برای دفع این حملات را اتخاذ کرده‌اند. به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، رهبران داعشِ خراسان در افغانستان پیروزی طالبان را محکوم کردند و برداشت آنها از قوانین و مقررات اسلامی را به نقد کشیده و معتقدند نسخه طالبان از اسلام آن‌گونه که باید، سخت‌گیرانه نیست.
