چگونه بگوویچ به فضیلت رسید؟
باقر عزت بگوویچ، فرزند عزت بگوویچ در حاشیه این مراسم گفت: «امروز نودوششمین سالگرد تولد علی عزت بگوویچ است. او مطمئنا نیازی به چنین گردهمایی‌ها ندارد. او هرگز از روزهای تولد خوشش نمی‌آمد و به‌ویژه مخالف هر نوع کیش شخصیت بود. به یاد دارم که یک دفعه او دستور داد تا تصاویرش را از یک سالنی که ما در آن گردهمایی حزبی داشتیم، بردارند. من فکر می‌کنم او به چنین گردهمایی نیاز ندارد؛ ولی مطمئنا ما به او نیاز داریم؛ زیرا وقتی فردی بگوید که بوشنیاک‌ها مردمی مطیع و ترسو هستند که دین خود را تغییر داده‌اند، آن‌گاه می‌توانیم زمانی را به یاد آوریم که نماد آن عزت بگوویچ بود، این زمانی است که صدها هزار نفر برای آزادی، عزت، کشور خود و دین خود جنگیدند. تعریف او از بوسنی مبنی بر اینکه بوسنی فقط یک قطعه زمین در بالکان نیست، بلکه ایده‌ای است که انسان‌های عضو ادیان و اقوام و فرهنگ‌های مختلف می‌توانند با هم زندگی کنند، صحیح است. مردم هرگز به عزت بگوویچ شک نکردند؛ اما من فکر می‌کنم که این اقتدار نزد نسل کنونی گرفته از من تا دیگران نیز قطعا در حال ساخت است و مردم به‌طور فزاینده‌ای متقاعد می‌شوند که راه دیگری وجود ندارد.»
شفیق جعفروویچ، عضو شورای ریاست‌جمهوری بوسنی نیز تاکید کرد: «عزت بگوویچ مهم‌ترین شخصیت در تاریخ مدرن است. او رهبر بوسنی در زمان تحقق استقلال آن بود. او رهبر بوسنی در دوران دفاع از آن در برابر تجاوزات نظامی بود. بوسنی امروز یک کشور مستقل است که از آن در برابر تجاوزات نظامی دفاع شد. اینها دستاوردهای یک دوران هستند و ما همیشه از رئیس‌جمهور فقید عزت بگوویچ برای همه کارهایی که برای بوسنی انجام داد، سپاسگزار خواهیم بود.»
این مراسم هجده‌سال پس از درگذشت علی‌عزت بگوویچ (۱۹ اکتبر ۲۰۰۳) نخستین رئیس شورای ریاست‌جمهوری بوسنی برگزار شد.او نخستین رئیس‌جمهور کشور بوسنی پس از استقلال آن و فرمانده ارشد ارتش این کشور در زمان تجاوز نظامی به آن بود.او پس از فراغت از تحصیل، با جمعیت علمــای هدایت کــه در بیداری ِ یوگسلاوی بعد از جنگ جهانی مسلمانان دوم سهم بسزایی داشــت، همکاری کرد و در ۲۱ ســالگی به علت اعتقادات اسلامی و تلاش برای رواج ارزش‌های اسـلامی در جامعه کمونیستی یوگسلاوی به سه سال زندان محکوم شد.
بگوویچ در پایان دهه ۱۹۸۰، پس از یک دوره مبارزه سیاسی و نقش در فروپاشی کمونیسم و استیلای ناسیونالیسم به شهرت رسید.در ۱۹۸۳ توسط کمونیست‌ها دستگیر و به ۱۴ سال زندان محکوم شد.در ۱۹۸۹ آزاد شد و حزب اسـلامی اقدام دموکراتیک را بنیان گذاشت.پس از فروپاشی یوگسلاوی، در اواخر ۱۹۹۰ به ریاست‌جمهوری بوسنی انتخاب و به مدت پنج سال (۱۹۹۶-۱۹۹۰) این مقام را برعهده داشت.
کمتر از ۶ ماه پس از آن، آشوب و نابسامانی مناطق تحت کنترل فدراسیون یوگسلاوی سابق را فرا گرفت و مردم کرواسی خواهان اســتقلال از صربستان شــدند.بگوویچ نیز رفراندومی برای تمایل یا عدم تمایل مردم به استقلال برگزار کرد که مردم بوسنی یکپارچه خواهان استقلال شدند و در مارس ۱۹۹۲ استقلال بوسنی اعلام و موجب نگرانی و سپس شورش بزرگ قومی اقلیت صرب ســاکن بوسنی با حمایت صربستان شد.بگوویچ پس از ریاست‌جمهوری و در پی پیمان صلح دیتون نیز چهار سال (۲۰۰۰-۱۹۹۶) به عنوان عضو شورای ریاست‌جمهوری زمام امور را برعهده گرفت.در میان تمام سران شش جمهوری یوگسلاوی سابق، تنها فردی بود که در تمام طول عمر خود ضد کمونیسم باقی ماند.او فردی مومن، ساده زیست، جدی و دارای شخصیتی آرام بود.دوران سیاسی او اگرچه کوتاه بود اما تاریخ و دست سرنوشت او را بازیگر نقش اول جنگ وحشیانه و غم‌انگیز بالکان قرار داد.
در ۱۹۹۲ که اروپای غربی در برابر فشار آلمان برای استقلال کشور کرواسی سر تعظیم فرود آورد، کشور بوسنی شکل گرفت.در این زمان بگوویچ بر سر یک دوراهی قرار گرفت.او باید تصمیم می‌گرفت که برای استقلال و به رسمیت شناخته‌شدن بین‌المللی اقدام کند یا در دل صربستان بزرگ باقی بماند.بگوویچ در پی‌مذاکرات ژنو، وین، لندن و اوهایو در ۱۹۹۵ تن به معامله «دیتون» داد.
او در این موج وحشتناک از پاکسازی قومی که جنگی علیه غیرنظامیان بود، جایگاه اخلاقی خود را در میان رهبران رقیب حفظ کرد.دشمنانش به او لقب بنیادگرا دادند، اما در واقع بنیادگرایان واقعی رهبران صرب و کروات بودند که اقداماتی وحشیانه‌تر از رفتار نازی‌ها در اروپا را مرتکب شدند.بگوویچ در حوزه‌های مختلف فعالیت‌های انسانی اثری بزرگ برجای گذاشت و می‌دانست چگونه روح‌ها را تسخیر کند.او باور داشت که بوسنی فقط یک قطعه زمین نیست بلکه یک عقیده است مبنی بر اینکه انسان‌های پیرو ادیان مختلف می‌توانند با هم زندگی کنند.او تاکید داشت«ما را به خاک سپردند.ولی نمی‌دانستند که ما بذر بودیم.»
اگرچه او ۱۸ سال است که در میان مردم بوسنی نیست؛ اما وارثان او به طرق مختلف از جمله برگزاری نشست‌های بین‌المللی به‌دنبال آن هستند مانع انکار نسل‌کشی به‌ویژه در فضای عمومی بوسنی و منطقه باشند.با وجود احکام دادگاه بین‌المللی لاهه برای رسیدگی به جنایات جنگی در یوگسلاوی سابق، نسل‌کشی سربرنیتسا همچنان انکار می‌شود و رهبران سیاسی و دینی صرب با انکار نسل‌کشی و تجلیل از جنایتکاران جنگی! به قربانیان توهین می‌کنند.سربرنیتسا بزرگ‌ترین نسل‌کشی در اروپا پس از جنگ جهانی دوم، زخم عمیقی است که هر بار انکار شود دو باره باز می‌شود.اخیرا کریستین اشمیت، نماینده عالی جامعه بین‌الملل در بوسنی حمایت کامل خود را از قربانیان نسل‌کشی سربرنیتسا ابراز کرد و همین امر منجر به حملاتی به او شد.ممنوعیت قانونی انکار نسل‌کشی سربرنیتسا از ۲۹ جولای ۲۰۲۱ اجرایی شد و دادستانی بوسنی اعلام کرد که طبق این تغییرات عمل خواهد کرد.
