مقصد اصلی سلاحهای فرانسوی
میزان تحویل تسلیحات فرانسه هم در سال ۲۰۲۰ به بیش از نصف کاهش یافت و از ۹/ ۹ میلیارد یورو تسلیحات تحویلی در سال ۲۰۱۹ به ۳/ ۴ میلیارد یورو رسید. از نظر میزان ثبتسفارش، اروپا برای دومین سال متوالی به اصلیترین مقصد صادرات فرانسه با ۲۵ درصد کل صادرات تسلیحاتی این کشور تبدیل شد. انگلیس و یونان از جمله ۶ مشتری اصلی تسلیحات فرانسه هستند. پس از آن، خاورمیانه و خاور نزدیک اصلیترین مشتریان فرانسه را با ۲۴ درصد مجموع سفارشهای تسلیحاتی فرانسه در خود جای دادهاند. سهم آسیا و اقیانوسیه ۲۲ درصد و سهم آفریقا هم از مجموع سفارشها ۱۶ درصد است.
اما گزارشهای دیگری نشان میدهد از ژانویه ۲۰۲۱، سفارشهای بزرگی برای رافال، هواپیمای رزمی فرانسه ثبت شده است. ۳۰ هواپیمای بیشتر برای مصر و ۱۸ فروند برای یونان در نظر گرفته شده است. همچنین کرواسی سفارش ۱۲ رافال را به پاریس داده تا جایگزین میگ-۲۱ قدیمی خود شود. بسیاری از این قراردادها با سفارشها معادل یک میلیارد یورو است. پاریس انتظار دارد روند فروش این تجهیزات به شکل سابق خود باز گردد.
شواهد نشان میدهد عربستان در سال ۲۰۲۰ در راس «مشتری» اصلی فرانسه قرار گرفته است. مدتهاست که عربستان یکی از خریداران اصلی سلاح در جهان است و تقریبا اسلحه عمده خود را از همه کشورهای غربی از جمله آمریکا، انگلیس و فرانسه تامین میکند. برای سال ۲۰۲۰ مهمترین قراردادهای سعودی شامل سیستمهای کنترل آتش، مهمات و تجهیزات الکترونیکی دفاعی فرانسه است. عربستان از لحاظ ثبتسفارش خرید تسلیحات در سال ۲۰۱۹، سومین مشتری فرانسه بود که امروز به عنوان اولین مشتری این کشور است. پس از عربستان کشور مصر قرار دارد که در سال ۲۰۲۰ میلادی ۷/ ۷ میلیارد یورو اسلحه از شرکتهای فرانسوی سفارش داده است. مصر برای تجهیزات نظامی خود از وامهای بسیار مهم و کمکهای مالی عربستان بهره میبرد. مراکش نیز در سال ۲۰۲۰ یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون یورو تجهیزات فرانسوی سفارش داده که از طرح کمک ۲۲ میلیارد دلاری سعودی برای صنعت دفاعی خود بهرهمند میشود.
صادرات اسلحه فرانسه در طول پنج سال اخیر به علت فروش هواپیماهای جنگنده «ساخت فرانسه» ۴۴ درصد افزایش یافت. فرانسه بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ میلادی ۸ درصد از بازار تسلیحات جهانی را به خود اختصاص داد و مقام سوم را در بین بزرگترین صادرکنندگان حفظ کرد. افزایش شدید صادرات فرانسه را میتوان تا حد زیادی ناشی از موفقیت جنگندههای رافال دانست.
وزارت دفاع مصر اعلام کرد در چارچوب اهتمام رهبران سیاسی به توسعه و مدرن کردن توان نظامی کشور، مصر و فرانسه قراردادی برای خرید ۳۰ جنگنده از نوع رافال امضا کرده است. جنگنده «رافال» از شاخصههای جنگی عالی برخوردار است که علاوهبر توان اجرای ماموریت چندمنظوره از قدرت مانور بالایی هم برخوردار است و به سیستم جنگ الکترونیکی پیشرفته مجهز است که به آن امکان انجام همه ماموریتهای محوله را با اقتدار تمام میدهد. فرانسه با فروش ۳۰ جنگنده «رافال» به دولت مصر در چارچوب معاملهای با ارزش ۵۲/ ۴ میلیارد دلار موافقت کرده است. فرانسه از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ تامینکننده اصلی تسلیحات نظامی مصر از جمله فروش ۲۴ هواپیمای جنگی بوده است. فروش تسلیحات نظامی به مصر در حالی است که «مکرون» رئیسجمهوری فرانسه در ماه دسامبر گذشته اعلام کرد که فروش سلاح به مصر را منوط به حقوقبشر نمیکند، زیرا او نمیخواهد توانایی قاهره را برای مقابله با تروریسم در منطقه تضعیف کند، اظهارنظری که موجب خشم منتقدان او شد.
در سالهای اخیر مساله نظارت بر صادرات تجهیزات نظامی فرانسه بهویژه با مداخله نظامی عربستان و امارات به عنوان دو مشتری اصلی پاریس در جنگ یمن از سوی مخالفان بارها مطرح شد. فرانسه همواره صادرات تجهیزات نظامی به عربستان را بهرغم فشار برخی نمایندگان پارلمان و سازمانهای غیردولتی حقوقبشری بهویژه عفو بینالملل ادامه داده است.
طبق نظرسنجی موسسه «هریس اینتراکتیو» که برای عفو بینالملل انجام شد ۷۸ درصد شرکتکنندگان اعلام کردند در حوزه صادرات تسلیحات فرانسه عدمشفافیت وجود دارد. ژاک مر، نماینده پارلمان فرانسه و میشل تابارو از حزب راستگرای جمهوریخواهان در گزارشی که در ماه نوامبر منتشر شد تشدید قدرت پارلمان را برای نظارت بر این صادرات توصیه کردند. تصمیم صادرات یا عدمصدور مجوز توسط نخستوزیر و با مشاوره کمیسیون بین وزارتخانهای برای بررسی صادرات تجهیزات جنگی اتخاذ میشود. ادعا میشود پاریس در سال ۲۰۲۰ در مجموع با اعطای ۴۷ مجوز مخالفت کرده که مقصد بخش عمده آنها کشورهای آسیایی بود. هزینههای نظامی در جهان در سال ۲۰۲۰ به دو هزار میلیارد رسید که ۶/ ۲ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۹ است. پنج کشور آمریکا، چین، هند، روسیه و انگلستان خریداران اصلی سلاح در جهان، ۶۲ درصد از هزینههای نظامی در سال ۲۰۲۰ را در اختیار دارند. فرانسه فعلا در مکان هشتم این رتبهبندی قرار دارد.
آمار صادرات به خاورمیانه به واسطه افزایش چشمگیر خرید تسلیحات نظامی از سوی چند کشور از جمله عربستان، مصر و قطر رشد کرده است. طبق گزارش «انستیتوی بینالمللی پژوهشهای صلح استکهلم» صادرات تجهیزات نظامی به عربستان بهعنوان بزرگترین واردکننده سلاح در سطح جهان طی یک دهه اخیر ۶۱درصد افزایش یافت. این در حالی است که مصر و قطر افزایش ۱۳۶ و ۳۶۱ درصدی واردات تسلیحات نظامی را تجربه کردند. هر چند فروش سلاح در بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ در سطح جهان ثابت بود اما آمریکا، فرانسه و آلمان صادرات تسلیحات نظامی را به شکل چشمگیری افزایش دادند.